Handelingen

,s-Gravenhage, Van Hogenhoucklaan 93 - Duinzichtkerk

Uit Reliwiki


Bezig met het laden van de kaart...
Algemene gegevens
Naam kerk: Duinzichtkerk
Genootschap: PKN Protestantse gemeente 's-Gravenhage
Provincie: Zuid-Holland
Gemeente: 's-Gravenhage
Plaats: 's-Gravenhage
Adres: Van Hogenhoucklaan 93
Postcode: 2596TA
Inventarisatienummer: 01950
Jaar ingebruikname: 1935
Architect: Verschoor, W.
Huidige bestemming: kerk
Monument status: geen

Geschiedenis

Gebouwd als Ned. Hervormde Kerk. Statige kerk met toren in een deftige wijk.

Architectonisch en qua detaillering interessante, uit ruime middelen gebouwde, interbellumkerk, met toren en bijzalen, o.a. de Duinzichtkapel. In het koor een mooi glas-in-loodraam. In deze kerk bevinden zich twee orgels: links in het koor het eerste Standaart orgel uit 1935; boven de hoofdingang, op een galerij, het tweede Van Vulpen orgel uit 1968.

In de media

Uit Het Vaderland, 13 November 1933.

Nog maar enkele maanden is ds L.D. Poot, als predikant bij de Gemeente alhier werkzaam in de wijk Waalsdorp, een geheel nieuw en snel uitbreidend stadsgedeelte.

Dank zij het initiatief van ds Poot heeft zich kort geleden een wijkbestuur gevormd en dezer dagen was men zelfs zoo gelukkig, dat heel spoedig kan worden aangevangen met den bouw van een nieuwe kerk in de wijk van ds Poot. Dit nieuwe bedehuis, met wijkhuis, zal worden genoemd de Duinzichtkerk en komen aan de Van Hogenhoucklaan.

Thans moet ds Poot voor al zijn wijkarbeid zich behelpen, de wijkavonden vinden plaats in de aula van het Duitsch Gymnasium, de catechisaties en Zondagsschool worden in een der kamers van het Diakonessenhuis Bronovo gehouden.

Uit Het Vaderland, 19 April 1934.

Kerkbouw bij Bronovo

Gelijk we met een enkel woord reeds hebben gemeld zal vanwege de Ned. Herv. Gem. hier ter stede in de wijk van den jongsten predikant, ds. L.D. Poot (het Duinzicht- en Bezuidenhoutkwartier) een nieuwe kerk verrijzen. Een op snelle wijze bijeenbrengen van het stichtingskapitaal, groot f 30.000 door enkele personen, heeft de plannen, waarover we thans enkele nadere mededeelingen kunnen doen, zeer bevorderd.

De kerk zal verrijzen onder architectuur van den heer W. Verschoor te Wassenaar en zeer sober worden gehouden. Maar de eenvoud zal hier niet beteekenen armoe. Het complex zal worden gebouwd op den tuinhoek van het Diaconessenhuis "Bronovo" (aan de v. Hogenhoek- en v. Soutelandelaan), en bevatten: kerk, wijkhuis (jeugdkapel), pastorie, kosterij en een in drie stukken te verdelen zaal voor diakenen, collectanten en doopelingen, welke zaal ook als trouwkamer kan worden gebruikt, een zolder (voor het jongenswerk, de Padvinderij etc) en een toren, die centraal zal staan en waarin zijn opgenomen de toegangen tot de kerk, de Hofbank, de predikantskamer en de Jengdkapel. De gebouwen zullen worden opgetrokken in rooden handvorm baksteen, en de daken worden gedekt met blauwe Romaansche pannen. De omlijsting der ramen zal bestaan uit natuursteen, evenals de band onder de dakgoot. De dakgoot zelf zal van koper worden vervaardigd, zoodat aan het geheel uitwendig, behoudens de deuren geen hout wordt verwerkt. Inwendig zullen de kerkruimten ook van roode handvormsteen worden opgetrokken boven een eiken betimmering, die ongeveer 2 M boven den vloer zal rijken. Reeds werd toezegging ontvangen van de schenking van een gebrandschilderd raam in de koorruimte. Het "koor" zal geen afgesloten ruimte in de kerk vormen, maar worden gevormd door dat deel van het bedehuis waar de gemeente zal aanzitten aan het H. Avondmaal, waartoe dan ook zitplaatsen en tafel zijn aangebracht. Het nieuwe kerkgebouw zal ongeveer 700 zitplaatsen bevatten en de wijkzaal ongeveer 250. De toren zal koper gedekt worden zoodat vrij spoedig een natuurlijk groene kleur verkregen zal worden.

Uit Het Vaderland, 29 Maart 1935.

Naar wij vernemen zal op Zondagmorgen, 28 April, de eerste jeugddienst gehouden worden in de nieuw gebouwde Duinzicht-Jeugdkapel, grenzend aan de Duinzichtkerk, het nieuwe kerkgebouw der Ned. Herv. Gem., aan de Van Hogenhoucklaan alhier.

Gedurende een 5-tal jaren werden deze jeugddiensten gehouden in de Aula van het Duitsch Gymnasium aan de Jan van Nassaustraat. Ze zullen nu voortaan plaats vinden in de fraaie Duinzicht-kapel, waarin het orgel tot stand zal komen door den arbeid van het Nassauleger, gevormd uit trouwe bezoekers en bezoeksters van de Nassau-Jeugddiensten.

Uit Het Vaderland, 13 April 1935.

Hedenmiddag is de Duinzichtkerk op den hoek van v. Hoogenhoucklaan en Van Soutelandelaan ingewijd. Morgen komen we op deze plechtigheid terug.

De kerk is de eersteling van architect W. Verschoor op het gebied der kerkelijke bouwkunst. Zijn opdracht was heel lastig, omdat in één complex allerlei dingen vereenigd moesten worden, welke onderling zeer verschillende eischen stellen. Heelemaal heeft hij alle moeilijkheden niet kunnen overwinnen en de kerk met annex biedt daarom van het eene standpunt uit beter aesthetisch geheel dan van een ander, maar niettemin kan van een artistiek geheel gesproken worden en is het een debuut als kerkbouwer, dat den bekenden architect alle eer aan doet. Ons lukt het gebouw het beste te voldoen, gezien van het punt aan de Van Hoogenhoucklaan tegenover de derde deur. De lagere rechtervleugel verspringt dan rhythmisch in hoogte, zonder weg te zakken.

De architectuur onderscheidt zich door eenvoud, rust, stemmigheid en waardigheid. De toren in het hoekpunt is het centrale punt van den bouw, ook al ligt de hoofdingang van de kerk aan de v. Hoogenhoucklaan. Hij is lichtelijk Romaansch geïnspireerd, gesloten tot op een aanmerkelijk deel van de totale hoogte van 32 meter en in de hoogte een Romaansche loggia, waarboven het korte pyramidevormige dak, bekroond door een modern verguld kruis.

Naast den hoofdtoren is een kleine halfcirkelvormige toren ontworpen, die niet het gelukkigste deel van het geheel uitmaakt maar de eischen der noodzakelijkheld prevaleerden hierbij boven die der aesthetlek en Verschoor heeft er van gemaakt wat er van te maken was. Deze kleine toren bevat namelijk de toegang tot de „loge" van de Koninklijke familie en geeft verder toegang tot de speciale galerij voor de diaconessen, wier eigen kapel deze kerk overigens geenszins vervangt, tot de consistoriekamer en tot de hooge kap der kerk, vanwaar het hoogste deel van den vierkanten toren bereikbaar is.

In den toren verleenen zware gele deuren toegang tot een halfduistere, tamelijk lage ruimte, welke zich dra splitst. Links naar de kerk, rechts naar de andere localiteiten.

De hoofdingang der kerk bestaat uit drie gekoppelde poorten aan de Van Hoogenhoucklaan, welke poorten evenals de omlijstingen der hooge langwerpige ramen, welke van de helft van den gevel tot de daklijst stijgen van Fransche zandsteen zijn gemaakt De kerk zelve is een liturgische kerk. Men weet, dat de Duinzichtkerk een eigenaardige plaats in de Ned. Herv. gemeente inneemt: ze is een kerk met zoogenoemde halve zelfstandigheid, d.w.z. dat het ministerie van predikanten slechts de helft van de diensten bezet en dat ze voor de overige diensten zelf de predikanten kiest, van welke diensten natuurlijk haar eigen predikant ds Poot uit den aard der zaak het grootste deel vervult.

Bij het liturgische karakter, waardoor de kerk meer Duitsch is georiënteerd, is gestreefd naar een kerkelijk gebouw, dat geheel voor den liturgischen eeredienst is ingericht en zoowel het zuiver reformatorisch karakter als het echt kerkelijk karakter bewaart. En daarin is de architect wonderwel geslaagd. Tot uiting is gebracht dat de gemeente vergadert rondom Gods woord en tegelijkertijd de beide sacramenten er bij vertegenwoordigd zijn in de vaste avondmaalstafel en de vaste doopvont terwijl voorts door de meubileering en een gebrandschilderd raam getracht is naar het verkrijgen van een devotioneele sfeer. Alleen die aesthetiek is gevolgd, welke liturgisch gemotiveerd was — hetgeen dus den architect bizondere grenzen stelde — maar wel is gestreefd naar behaaglijkheid en. geschiktheid. Over de geschiktheid kan slechts het gebruik oordeelen. maar de behaaglijkheid is zeer stellig bereikt. De geschiktheid houdt, gelijk vanzelf spreekt nauw verband met de accoustiek. De predikant is de man, die daar het beste over oordeelen kan, want zijn stem moet de kerkruimte bespreken en volgens den predikant is de accoustiek bizonder goed. Er is dan ook alle zorg, aan besteed en een speciale autoriteit in Delft op dit gebied is geraadpleegd, aan wiens advies te danken is dat dempoplaten in het renaissanceplafond zijn aangebracht welke der geluidsoverbrenging zeer te stade komen.

De verlichting van de kerk is uitnemend, rustig, egaal, blank en niet kil. De ramen hebben alleen een taak als lichtdoorlaters te vervullen, voor de luchtverversching dienen ze niet, vandaar dat ze ook niet geopend kunnen worden. Die temperatuur regelende taak is overgenomen door een machinale installatie. De verwarming geschiedt door roosters in den vloer.

De wanden van de kerk zijn tot raamhoogte geheel. betimmerd met eikenhout in de was, dat in paneelen is aangebracht, welke door variatie in de plaatsing van de teekening van het hout, een aangename afwisseling bieden. De banken, eveneens van eiken in de was, zijn ruim en breed, zoodat het zitten op den langen duur geen gevaar loopt in een marteling te veranderen en men zit er niet met zijn parapluie tot last. De galerij loopt langs den voorkant en de diaconessen zitten er vlak bij de speeltafel van het orgel, welks pijpwerk den rechterkant (liturgisch) van het koor inneemt. Verschoor heeft den eiken wand van het koor als een netwerk over de tinnen pijpen heen gevlochten. Hij stelt zich van het effect veel voor: daar het orgel nog niet geplaatst is (er is vertraging bij den bouw ondervonden) hebben we dit effect nog niet kunnen beoordeelen. Mogelijk zal daar later gelegenheid voor bestaan. Wel vervulde heden een harmonium op verdienstelijke wijze de orgelfunctie, maar spoedig zal er toch een «echt" orgel aanwezig zijn. aangezien de AVRO haar vrijwel voltooide kerkorgel heeft afgestaan, dat door den zelfden bouwer volgens voorschrift en onder toezicht van den bekenden Rotterdamschen organist Besselaar is gebouwd.

Natuurlijk is ook het koor, dat in den liturgischen dienst een zeer voorname plaats inneemt, geheel betimmerd. De eenvoudige preekstoel tegen den linkerhoekkant (liturgisch) geplaatst is zeer sober maar ook zeer goed van lijnen. De lezenaar, een gesneden adelaar, welke den Bijbel draagt is eveneens van eiken in de was en een geschenk van de jongeren. De zware zilveren doopvont op een voetstuk van Fransche zandsteen, is een uit de hand geklopt kunstwerk en een geschenk van een familie uit de wijk. Van Kempen. Begeer en Vos, die haar ontworpen en gemaakt hebben — een halve bol, met zeer eenvoudige, strakke en zuivere versieringen als kruis e.d. — zijn bij dit geschenk ook nader betrokken. De zware avondmaalstafel welke het midden van het koor beslaat, is getooid met twee groote zilveren kandelabres met een blad, waarbij der kerk nog een zware zilveren vaas voor bloemen is geschonken, welke ook een sierende taak te verrichten zal krijgen. Midden, in den achterwand van het koor rust een zeer mooi gebrandschilderd raam, dat stralenden gloed en glans schenkt aan al wat het verlicht. Het is door een gemeentelld geschonken als in memoriam aan zijn echtgenoote en de kunstenaar H. Veldhuys, die het heeft ontworpen en op Schoutens Prinsenhof in Delft vervaardigd, heeft er een werk van beteekenis in geleverd. Boven ziet men den glorieerenden Christus met het Kruis op den achtergrond. Onder hem de apostelenschare en een kring van tijdgenooten, alle testamentaire personen. Boven het kruis in den top de eeuwige stad, de regeering van Recht Waarheid en Vrede en om aan te geven, dat men er naar streeft tot dit rijk te behooren, is er Duinzicht in afgebeeld.

In het onderste deel van het raam ziet men het lam Gods met de emblemen van het lam en den leeuw als centraal punt; links allerlei ongelukkigen, die genezen worden blijkens het Evangelie, rechts moeders die hun kinderen opdragen.

Betimmering, verlichting, indeeling, koor, en gebrandschilderd raam maken de kerk tot een artistiek geheel, dat aan zeer hooge aesthetische eischen voldoet, en niettemin even sterk aan practische eischen. Ze heeft een zeer eigen sfeer en als de electrische lampen branden moet het lichteffect op het hout wel eigenaardig glijdend zijn, zonder ook maar enigermate te storen.

Biedt de kerk ruimte voor 700 personen, de jeugdkapel in het deel van het complex rechts van den toren verleent aan circa 250 personen plaats. Ook hier is een eiken betimmering tot halverhoogte: mogelijke kilheid van licht is ondervangen door lichtgekleurde ruiten in lood gevat. Verder bevat dit complex een kerkekamer en een bibliotheekkamer en boven een padvindershuls met groote bergplaatsen en. een bioscoopcabine. Naast dit deel staan de pastorie en de kosterij. Er moet nog een electrisch uurwerk in den toren geplaatst worden: de drie klokken. Petrus, Jacobus en Johannes, hangen er al; ze zijn gestemd, c. dis, e, de drie aanvangsnoten van het Te Deum. Het complex der Dulnzichtkerk sluit op zeer gelukkige wijze den hoek van de beide straten af achter het tamelijk groote plein binnen den lagen muur. De mooie handvorm steen van stemmig roode kleur komt zeer gelukkig uit, zoowel in haar ongebrokenheid aan den toren als in de gevel, waar de grijsokerkleurige zandsteen haar afwisselt. De bouw is. begunstigd door den zachten winter, waardoor er geen vorstverlet is geweest in acht maanden geschied. 10 Augustus 1934 is de eerste schop in den grond gestoken en die moest weldra heel diep graven, niet minder dan 4 ½ meter. Want het terrein waarop de kerk zou verrijzen bleek een dichtgestoven duinpan te zijn, welke geheel tot den vasten bodem moest worden leeggeruimd. Heden, 13 April 1935, is ze ingewijd. En bij deze gelegenheid kan wel medegedeeld worden, dat het bijeenbrengen van de voor den bouw benoodigde gelden heel gelukkig is begonnen door zes inzetten van f 5.000.

Uit Het Vaderland, 27 Mei 1935.

Zondagnamiddag, 2 Juni, zal de eerste Doopsbediening in de nieuwe Duinzichtkerk der Haagsche Hervormde Gemeente plaats vinden. De wijkpredikant, ds L.D. Poot zal ook dan voorgaan. Uur van aanvang half drie. Tot medeouderling van ds Poot werd dezer dagen aangewezen de heer J. van Andel, oudreferendarls van het Departement van Defensie. De bouw van het orgel in de Duinzichtkerk vordert gestadig; het bestuur van de stichting «Duinzichtkerk" hoopt het kerkorgel op Woensdagavond 12 Juni, met de gemeente, in gebruik te kunnen nemen. Voorts kunnen we nog mededeelen, dat ook reeds een huwelijk in de nieuwe Duinzichtkerk werd ingezegend.

Uit Het Vaderland, 12 Juli 1935.

Gisteravond is in de Duinzichtkerk het nieuwe kerkorgel in gebruik genomen. Het Duinzichtkerkkoor leidde de bijeenkomst in met het zingen van Ps. 110. Na schriftlezing en gebed, sprak ds L.D. Poot een wijdingswoord, waarin hij er op wees dat een orgel het eenige was, wat tot nu toe aan de diensten ontbroken had. Het orgel, dat gebouwd is door dr A. Standaart, Schiedam, is naar liturgischen eisch opgesteld in het liturgisch gedeelte der kerk. Spr. hoopte dat het orgel tot in lengte van dagen den zang der gemeente zal begeleiden. Door het gezamenlijk zingen van ps. 130 werd hierop het orgel ingewijd. Adr. Engels, organist van de Groote Kerk, die dezen avond het orgel bespeelde, liet vervolgens hooren een Toccata in F. gr. t. en drie koraalvoorspelen „In dulci jubilo", waarbij de mooie kwaliteiten van het instrument uitkwamen. De toon is buitengewoon helder en ongesluierd, van een volkomen zuiver gehalte. Voortreffelijk bracht de heer Engels nog ten gehoore een adagio van Tartini, koraalvariaties ult de zesde sonate van F. Mendelssohn Bartholdy en de heerlijke pastorale van César Franck. Mejuffrouw Hendrica Hessels speelde o.m. een adagio van Bach, een adagio van G. Tartini en een sonate van W. de Fesch. Haar wat strakke toon en afgewogen voordracht deed het in de kerk uitmuntend. Met gezang en gebed werd de bijeenkomst gesloten. Van het orgel kunnen wij nog mededeelen dat het 23 stemmen heeft die nog met 4 uitgebreid kunnen worden. De dispositie grijpt terug op het antieke, o.a. blijkend uit regaal 4'. Het is een orgel met wijde mensuur en lagen winddruk (70 mm) en het heeft geen super- noch sub-koppeling. Eveneens bezit het geen generaal-crescendo, zoodat zooals de heer Adr. Engels, onder wiens leiding en toezicht het orgel gebouwd is, ons vertelde, het een instrument en geen machine geworden is.

Uit Reformatorisch Dagblad, 27 april 2010.

De Duinzichtkerk in Den Haag heeft deze maand het boek ”Baken in de wijk” uitgegeven. Op 13 april 1935, 75 jaar geleden, werd de kerk in gebruik genomen.

In 1935 was de kerk aan de Van Hogenhoucklaan in de toen nieuwe wijk Benoordenhout bestemd voor de hervormde gemeente. In de jaren 60 kerkte ook de gereformeerde kerk in het gebouw. Nadat het fusieproces was afgerond, werd het kerkgebouw opgenomen in de protestantse wijkgemeente Duinzichtkerk-Vredeskapel.

De jubileumbundel besteedt aandacht aan het kerkgebouw, de wijk en de protestantse gemeente. De redactiecommissie koos voor een menselijke insteek: enkele hoofdstukken tekenen het pastoraat, het diaconaat, de oecumene in de wijk, alsook de contacten met de diaconessen van het naastgelegen Bronovoziekenhuis. Een groot aantal mensen heeft bijgedragen aan de bundel. Van minister Donner, voormalig voorzitter van de plaatselijke kerkenraad, is een bijdrage opgenomen over kerk en toekomst.

Het boek van 96 bladzijden is uitgegeven bij De Nieuwe Haagsche en is verkrijgbaar via de Duinzichtkerk [[1]].

Orgel

Het orgel is in 1968 gebouwd door de firma Gebr. Van Vulpen (Utrecht). Adviseur namens de Orgelcommissie van de Nederlandse Hervormde Kerk is Lambert Erné (Utrecht).

Dispositie
  • Hoofdwerk (manuaal 1): Prestant 8' - Holpijp 8' - Octaaf 4' - Gemshoorn 2' - Mixtuur 1⅓' 4-6 sterk.
  • Borstwerk (manuaal 2): Gedekt 8' - Gedekte fluit 4' - Prestant 2' - Octaaf 1' - Regaal 8'.
  • Pedaal: Subbas 16' - Prestant 8' (transm.) - Fagot 16' - Schalmei 4'.
  • Koppelingen: Hoofdwerk aan Pedaal - Borstwerk aan Pedaal - Borstwerk aan Hoofdwerk.

Mechanische sleepladen. Manuaalomvang: C-f3. Pedaalomvang: C-d1.

Externe links

Afbeeldingen

Exterieur

Interieur

  • Op zoek naar meer afbeeldingen.