Amsterdam, Prinses Irenestraat 34 - Thomaskerk
Uit Reliwiki
Algemene gegevens | |
---|---|
Naam kerk: | Thomaskerk |
Genootschap: | PKN Protestantse gemeente Amsterdam |
Provincie: | Noord-Holland |
Gemeente: | Amsterdam |
Plaats: | Amsterdam |
Adres: | Prinses Irenestraat 34 |
Postcode: | 1077WX |
Inventarisatienummer: | 04747 |
Jaar ingebruikname: | 1966 |
Architect: | Sijmons, K.L. Dzn |
Huidige bestemming: | protestantse kerk |
Monument status: | Gemeentelijk monument |
Geschiedenis
Gebouwd als Ned. Hervormde kerk.
Zeer belangrijke, destijds uit ruime middelen gebouwde, moderne kerk zonder toren, geïnspireerd op de architectuur van Le Corbusier. De nevenruimte links van de ingang is sinds eind jaren 2000 ook in gebruik als "Thomastheater", met kleinschalige theatervoorstellingen.
Belangrijkste "brutalistische" kerk in Nederland
Sinds ongeveer 2021 bestaat er geleidelijk meer waardering voor betonnen gebouwen, ook kerken, die in architectuurkringen "brutalistisch" worden genoemd. Dit mede doordat veel van die betongebouwen uit de jaren 1950 - 1970 inmiddels worden / zijn gesloopt, vaak als "lelijke" architectuur. In architectuurkringen wordt architect Le Corbusier beschouwd als pionier van het brutalisme. In 2023 is een mooi boek verschenen met de "Top 100" van brutalistische gebouwen in Nederland. De Thomaskerk in Amsterdam-Zuid staat daarin als kerk het hoogst genoteerd, gevolgd door de voormalige Sint Josephkerk in Amsterdam-West. In veel andere Nederlandse plaatsen komen / kwamen ook brutalistische kerkgebouwen voor, die nu (voorzover ze nog bestaan) gelukkig vaak een monumentstatus hebben. In dat boek wordt ook aandacht besteed aan diverse architecten van dit brutalisme.
Een prachtig voorbeeld van brutalisme is de Kerk van de Gereformeerde Gemeente in Zeist.
- Op zoek naar een goede / betere omschrijving van het brutalisme.
Orgels
Grote orgel
Het grote orgel is in 1972 gebouwd door de firma Gebr. Van Vulpen (Utrecht) onder advies van Simon C. Jansen.
Dispositie:
- Hoofdwerk (manuaal 1): Prestant 8' - Holpijp 8' - Octaaf 4' - Gemshoorn 4' - Octaaf 2' - Sesquialter 2⅔' 2 sterk vanaf c - Mixtuur 1⅓' 4-6 sterk - Trompet 8'.
- Borstwerk, in zwelkast (manuaal 2): Gedekt 8' - Roerfluit 4' - Prestant 2' - Nachthoorn 2' - Nasard 1⅓' - Cymbel 1' 2 sterk - Regaal 8' - Tremulant.
- Pedaal: Subbas 16' - Prestant 8' - Gedekt 8' - Octaaf 4' - Fagot 16'.
- Koppelingen: Hoofdwerk aan Pedaal - Borstwerk aan Pedaal - Borstwerk aan Hoofdwerk.
Mechanische sleepladen. Manuaalomvang: C-f3. Pedaalomvang: C-f1.
Kleine orgel
Er is ook een klein orgel aanwezig, bestemd voor continuospel of als begeleidingsinstrument voor de cantorij of een koor. Het werd in 1973 door de Gebr. Van Vulpen geleverd.
Dispositie:
- Manuaal: Holpijp 8' - Gedekte fluit 4' - Prestant 2'.
Geen pedaal. Mechanische sleeplade. Omvang: C-f3.
Kistorgel
Het kistorgel is gebouwd door H. H. Groenewegen in 1985 voor de Evangelisch Lutherse Augustanakerk. Sinds 2011 staat het kistorgel in de kleine kapel van de Thomaskerk.
In de media
- Uit Reformatorisch Dagblad, 31 augustus 2009.
De Thomaskerk staat letterlijk in de schaduw van de glanzende wolkenkrabbers van het kantorenpark aan de Amsterdamse Zuidas. Een eiland van rust in de hectiek van het grote geld. Eén keer per week kunnen managers hier tot bezinning komen in de stiltekapel van de kerk.
Toen in 1965 de Thomaskerk gebouwd werd in de woonwijk die grenst aan het kantorenpark op de Zuidas, heette zij in de volksmond al de Bontjassenkerk, vertelt Bob Boot. Hij is, nadat hij veel functies in de gemeente heeft bekleed, nu vrijwilliger in de protestantse wijkgemeente van de Thomaskerk. Elitair. Er is moeilijk een ander woord te vinden om de Thomaskerkgemeente te karakteriseren.
Juist dat elitaire heeft misschien ook wel aantrekkingskracht op de medewerkers die doordeweeks de wolkenkrabbers op het kantorenpark aan de Zuidas bevolken. Het stiltecentrum van de kerk was tot voor kort vijf dagen per week een paar uur open voor bezinning. „Maar dat lukte niet meer met de bemensing en nu hebben we alleen nog een dienst op woensdag”, aldus Boot.