Handelingen

Amsterdam, Van Ostadestraat 149 - Oranjekerk

Uit Reliwiki


Bezig met het laden van de kaart...
Algemene gegevens
Naam kerk: Oranjekerk
Genootschap: PKN Protestantse gemeente Amsterdam
Provincie: Noord-Holland
Gemeente: Amsterdam
Plaats: Amsterdam
Adres: van Ostadestraat 149
Postcode: 1017TP
Sonneveld-index: 04735 15354
Jaar ingebruikname: 1903
Architect: Posthumus Meyjes, C.B. / Wagner, H.
Huidige bestemming: protestantse kerk
Monument status: Gemeentelijk monument


Geschiedenis

Gebouwd als Nederlands Hervormde kerk. Belangrijk kerkgebouw met beeldbepalende forse toren van ongeveer 55 m. Kruisvormige kerk met galerijen naar ontwerp van C.B. Posthumus Meyjes (1858-1922). Typerend voor de Hervormde kerkbouw omstreeks 1900. Na jarenlange dreiging met sloop is deze kerk in 1998-2000 gelukkig toch gerestaureerd. Daarbij is het exterieur vrijwel geheel intact gebleven. Het interieur is tijdens die restauratie, met inbouw, opgedeeld in een kleinere kerkzaal, een ontmoetingsruimte, en kantoorruimten. Dit is een belangrijk voorbeeld van goede herbestemming van een kerk. Alweer vanaf 1989, toen de Geref. Waalkerk aan de Waalstraat buiten gebruik werd gesteld en gesloopt, was de Oranjekerk een SOW ("Samen op Weg") gemeente, daarna PKN gemeente. In deze kerk vinden vele interessante nevenactiviteiten plaats: concerten, exposities, enz.

De nieuwe kerkzaal is 180 graden gedraaid t.o.v. de vroegere grote kerkzaal, nu met aandachtswand in het westen, waarboven het grootste raam van de kerk, middenin de voorgevel, dat geheel intact is gebleven.

opname 17-04-1984 © JvN

Orgel

Het vroegere, grote orgel van Van Dam uit Leeuwarden, dat er tamelijk modern (c.q. weinig monumentaal) uitzag, is als gevolg van de restauratie in 1998 uit de kerk verdwenen. Het werd opgeslagen bij Flentrop Orgelbouw, maar er zijn plannen om het orgel naar het oorspronkelijke concept van Van Dam te reconstrueren en het elders te laten herplaatsen. Het huidige orgel is in 1958 als opus 450 gebouwd door de firma L. Verschueren (Heythuysen) voor de kapel van het r.-k. meisjeslyceum "Fons Vitae" te Amsterdam-Zuid. Adviseur is Bernard Bartelink. In 2000 plaatst de firma Flentrop Orgelbouw (Zaandam) het over naar de Oranjekerk en wijzigt daarbij het front.

In de media

  • Uit Het Nieuws van den Dag, 12 September 1903.

Een sieraad voor Buurt IJ is deze nieuwe kerk der Ned. Herv. Gemeente, welke in een tijdsverloop van ongeveer anderhalf jaar verrezen is op den hoek van de 2e Van der Helststraat en de Van Ostadestraat, volgens de plannen van den architect C.B. Posthumus Meijes.

De gevel van het fraaie gebouw vormt met den slanken toren een aardig verrassend geheel, wat door menigeen gaarne aanschouwd zal worden. De grondvorm van de kerk, welke geheel in baksteen is opgetrokken, is een Grieksch kruis met achtkantige zijarmen. Bijzonder fraai zijn de ramen met de sierlijke bogen, welke bezet zijn met keurige in lood gevatte ruitjes uit de fabriek van de firma Schouten, te Delft. In tegenstelling met het meerendeel der Hollandsche kerken, die bijna alle leibedekking hebben, is dit gebouw voorzien van glinsterende roode en groene dakpannen. De hoogte van de kerk tot aan de wijzerplaat van den toren is dertig meter. De torenspits is vijftig meter boven den grond. Het inwendige ziet er ook fraai en tevens zeer vriendelijk uit. Dit komt in hoofdzaak door de zachte kleuren van de geheele beschildering en het aangename effect, dat de gekleurde ruiten maken. Kolommen worden in de kerk niet aangetroffen, zoodat de voorganger steeds goed te zien en te verstaan is van alle zitplaatsen, ook van de gaanderijen, die gebouwd zijn in drie der kruisarmen. In de vierde staat het spreekgestoelte, waarboven later het orgel geplaatst zal worden. Wel eigenaardig is 't, dat de preekstoel zeer laag bij den vloer is, zoodat de predikant naar de hoogte spreekt; want alle zitplaatsen zijn amphitheatersgewijze gebouwd. Dit moet bevorderlijk zijn voor de acoustiek. Uitvoerder van het werk is de aannemer R. Kruijff. Hedenmiddag om drie uur werd het gebouw plechtig ingewijd in tegenwoordigheid van talrijke belangstellende leden der Ned. Herv. Kerk.

  • Uit Het Nieuws van den Dag, 14 September 1903.

Stamp en stampvol was het vriendelijke kerkgebouw gisteren bij de inwijding. Bijna alle predikanten der Ned. Herv. Kerk, de ouderlingen en diakenen waren tegenwoordig. De burgemeester werd even over drieën de kerk binnengeleid door de predikanten Deetman, Schuller tot Peursum en den Heer Druivesteyn, resp. voorzitter, secretaris en penningmeester van de commissie voor den bouw. Ds. A. Voorhoeve betrad het spreekgestoelte en ging voor in gebed, waarna de gemeente het eerste vers van gezang 212 zong. De voorganger hield hierop een korte toespraak, waarin hij allereerst den burgemeester, Mr. W.F. van Leeuwen, hartelijk welkom heette en te kennen gaf, dat de gemeente 't op hoogen prijs stelt, dat er een zekere band bestaat tusschen het stadsbestuur en de kerk. Juist dezen dag, zeide spr., nu wij het 325-jarig bestaan van onze kerk herdenken, is voor de inwijding gekozen, om dankbaar een offer te brengen. Vervolgens verrichtte de predikant de wijdingspleehtigheid, door een pracht-exemplaar van de Statenvertaling van den Bijbel op den kansel neder te leggen. Deze Bijbel is een geschenk van den predikant Dr. G.J. Vos Azn. Na eene plechtige wijdingsbede, welke door alle aanwezigen staande werd aangehoord, zong het koor met begeleiding van koraalmuziek vers 12 en 14 van psalm 118: Dit is de dag, de roem der dagen, Dien Isrels God geheiligd heeft! Ds. Voorhoeve sprak hierna een rede uit, naar aanleiding van hoofdstuk 5, uit den brief van Paulus aan de Romeinen: „De Hoop beschaamt niet, omdat de liefde God's in onze harten is uitgestort door den Heiligen Geest, dien Hij ons heeft gegeven." Plechtig klonk daarna het schoone feestlied van Dr. E. Laurillard, gecomponeerd door den organist J.B. Koelman. De Heer Van Zanten leidde den zang. Aandachtig luisterden de talrijke aanwezigen naar het Wilhelmuslied, dat er in voorkwam, en met begeleiding van orgel door het koor gezongen werd. Ds. Voorhoeve, zijne rede vervolgende, herinnerde er aan, dat de „Vereeniging tot Behartiging van de Godsdienstige belangen van de bewoners der Buitenwijken" veel tot de stichting van de „Oranjekerk" had bijgedragen. Spr. dankte allen, die door hunne gaven ruimschoots medewerkten tot bereiking van het doel, in het bijzonder de leden van de kerkelijke commissie. De gemeenteleden offerden ruim f 115,000, daarbij inbegrepen „het penningske der weduwe" en de vorstelijke giften. Voor bepaalde onderdeelen werd nog f 20,000 geschonken. Dank bracht spr. voorts aan een lid der gemeente, die voor de prachtige lichtkroonen zorgde, en een 7-tal lieden, die een z.g. "Stuiversvereeniging" oprichtten voor den bouw van den toren en nu het werk voortzetten voor den aankoop van een orgel. De afdeeling Amsterdam van het „Bijbelgenootschap" schonk vijftig kerkboeken. Voor tal van andere geschenken betuigde spr. nog zijn hartelijken dank en erkentelijkheid. Voorts verzocht de voorganger aan den architect en de aannemers den welgemeende dank te aanvaarden van de gemeenteleden voor hen en hunne mede-arbeiders.

Het vervolg van sprekers rede was gewijd aan eene beschouwing over den invloed van de kerk op het maatschappelijk leven. Daarna droeg spr. het kerkgebouw en de daarbij behoorende nevengebouwen met woorden van dank voor het gestelde vertrouwen in de bouwcommissie over aan den kerkeraad.

De sleutels, gelegen op een wit satijnen kussen, dat met Oranjekoord was afgezet, werden door den voorzitter, Ds. Hoedemaker, in ontvangst genomen met de woorden: «Moge dit gebouw een gedenkteeken zijn van de trouw aan de belijdenis, het geloof in den Christus. Spreker verklaarde daarna het bedehuis geopend voor de bediening des woords en der sacramenten en droeg toen de sleutelen over aan ds. v. d. Dussen, voorzitter van de kerkelijke commissie, belast met het bestuur van de kerk.

Na het zingen van het lied: «Hoe lieflijk zijn de Boden« vereenigden de aanwezigen zich in gemeenschappelijke dankzegging. Tot slot werd gezongen het vierde vers van gezang 50.

Externe links

Afbeeldingen

Exterieur

Interieur