Handelingen

Bloemendaal, Kerkplein 1 - Dorpskerk

Uit Reliwiki


Bezig met het laden van de kaart...
Algemene gegevens
Naam kerk: Dorpskerk
Genootschap: PKN Protestantse gemeente Bloemendaal - Overveen
Provincie: Noord-Holland
Gemeente: Bloemendaal (Veer en Duin)
Plaats: Bloemendaal
Adres: Kerkplein 1
Postcode: 2061JC
Sonneveld-index: 05159
Jaar ingebruikname: 1636
Architect:
Huidige bestemming: protestantse kerk
Monument status: Rijksmonument 9700

Geschiedenis

Historische zaalkerk met dakruiter. Grote restauratie/renovatie 2014-2015, waarbij ook een nieuwe studio van Radio Bloemendaal is ingebouwd.

In 1632 kregen de protestantse Bloemendalers toestemming van de Heer van Brederode voor het houden van kerkdiensten. Burgemeester en schepenen van Haarlem schonken grond en met steun van particulieren bouwde men deze kerk in 1636: een vroeg voorbeeld van Hollandse protestantse kerkenbouw. Hollandse steden en patriciërs schonken gebrandschilderde ramen. Tot 1829 werd in de kerk begraven. Hierna werd tot 1917 het kerkhof als algemene begraafplaats van Bloemendaal gebruikt.

Orgel

In de Hervormde Kerk van Bloemendaal (uit 1636) stond sinds 1816 een orgel. Dit was een door Friedrichs omgebouwd huispijporgel met 10 stemmen. In 1848 werd het uitgebreid met een tweede klavier met zes stemmen door B.J. Gabry. In 1881 is dit orgel verkocht aan een Christelijke Gereformeerde Kerk in Utrecht, maar het is inmiddels verdwenen. Hierna bouwde Ibach een nieuw orgel, dat dienst deed tot 1959. In dat jaar is het verkocht aan de Gereformeerde Kerk te Lunteren, waar het nog altijd staat. Van Leeuwen leverde in 1959 een nieuw orgel met twee klavieren en vrij pedaal met 13 registers. In 1968 is het instrument opnieuw geïntoneerd door Flentrop, omdat men niet tevreden was over het klankbeeld. Het orgel bleef echter niet voldoen. In 1975 stelde men een orgelfonds in en in 1982 een orgelcommissie. Klaas Bolt werd orgeladviseur. Het besluit werd genomen om het Van Leeuwen-orgel van de hand te doen, en te vervangen door een ander instrument. Klaas Bolt ontdekte in 1985 dat er bij Reil in Heerde veel onderdelen aanwezig waren van een orgel van Pieter Assendelft, of mogelijk van diens zoon Johannes. Het orgel was grotendeels compleet. Het stond van 1908 tot 1951 in de Gereformeerde Kerk te Baflo, waar het door Martin Vermeulen was geplaatst. Via omzwervingen kwam het bij Reil terecht. In december 1985 kocht de kerk van Bloemendaal de onderdelen aan. De financiering liet nog even op zich wachten, maar in 1988 werd gestart met het project. In april 1990 kreeg Reil de definitieve opdracht tot herstel en uitbreiding van het Assendelft-orgel. Het instrument van Van Leeuwen werd verkocht aan de Gereformeerde Kerk te Zevenhuizen, waar Louis Kramer het plaatste met een ander front. Het is in december 1991 ingewijd. Het orgel van Assendelft had 9 stemmen op één klavier, en aangehangen pedaal. De speeltafel was niet origineel, en de Bourdon 16' stond op een kantsleep. Na het overlijden van Klaas Bolt nam Hans van Nieuwkoop het adviseurschap over. De Fluit 4' en een groot deel van de Quintadena 8' was niet van Assendelft, maar van ouder datum. De oospronkelijke toonhoogte bleek a'=415 Hz te zijn geweest. Reil bouwde het orgel op met als voorbeeld de klaviatuur van Nootdorp. De tractuur werd nagebouwd van die uit Zuid-Schermer. Het tweede klavier werd als onderpositief gebouwd. Om de toonhoogte zowel op 415 Hz als op 440 Hz te kunnen gebruiken is het orgel uitgerust met een verschuifbaar klavier. Op 12 maart 1993 werd het vernieuwde orgel in gebruik genomen. Adviseur Hans van Nieuwkoop gaf bij deze gelegenheid een concert met werken van Van den Kerckhoven, J.S. Bach en Buxtehude.

Monumentomschrijving Rijksdienst

Hervormde kerk. Rechthoekig zaalgebouw 1635-1636. Van oorsprong een eenklaviersorgel, omstreeks 1760 gemaakt door P. Assendelft. In 1987 aangekocht door de kerkvoogdij van Bloemendaal bij de Gebr. Reil te Heerde en na restauratie in 1993 in deze kerk geplaatst. Voor welke kerk het orgel destijds is gebouwd, is onbekend. Klokkenstoel met klok van A. Koster, 1637, diam. 73 cm. Mechanisch Frans torenuurwerk, 1893. Aan een steunbeer van de kerk een houten zonnewijzer.

Externe links

Afbeeldingen

Exterieur

Interieur