Handelingen

's-Gravenhage, Duinstraat 4 - Nieuwe Kerk

Uit Reliwiki


Bezig met het laden van de kaart...
Algemene gegevens
Naam kerk: Nieuwe Kerk
Genootschap: Ned. Hervormde Kerk
Provincie: Zuid-Holland
Gemeente: 's-Gravenhage
Plaats: 's-Gravenhage (Scheveningen)
Adres: Duinstraat 4
Postcode: 2584AZ
Inventarisatienummer: 01975
Jaar ingebruikname: 1893
Architect: Kuipers, Roelof
Huidige bestemming: kantoren
Monument status: Gemeentelijk monument


Geschiedenis

Gebouwd als tweede Ned. Herv. Kerk in Scheveningen, na de historische Oude Kerk. Relatief rijk gedetailleerde zaalkerk in neo-renaissancestijl, met aardige toren links van de voorgevel. Gebouwd onder sterke invloed van de 17e-eeuwse, Hollandse renaissance van Hendrick de Keyser en Lieven de Key. Met name de toren lijkt op de toren van de Zuiderkerk in Amsterdam. Als kerk buiten gebruik gesteld in 1997, met daarna diverse tijdelijke bestemmingen, intussen geleidelijk in enig verval. Het grote Van Dam-orgel uit 1899 kreeg in 1999 een nieuwe bestemming in de Immanuëlkerk te Wageningen.

In 2007 was er een plan tot inbouw van appartementen. In augustus 2008 is de kerk gekraakt door een groep kunstenaars. Het gebouw is later in 2008 door de Hervormde Gemeente Scheveningen verkocht aan de Gemeente Den Haag. Van 2009 tot sept. 2011 is het gebouw gerestaureerd/geconsolideerd. Het voormalige wijkcentrum De Vonk, achter de kerk, is gesloopt. De voormalige Nieuwe Kerk is verbouwd tot kantoren. Daarbij is het mooie exterieur, inclusief toren, bewaard gebleven.

Omschrijving Monumentenzorg Den Haag

Nieuwe Kerk, kerk der Nederlands Hervormde Gemeente. Hervormde kerk, gebouwd in 1893 naar ontwerp van R. Kuipers.

Kruiskerk in neorenaissance vormen met toren naast de voorgevel, waarvan de sierlijke houten bovenbouw geïnspireerd is op de Zuidertoren van Hendrick de Keijser in Amsterdam. De behandeling van de kerkgevels is geheel in de trant van de vroeg 17de eeuwse Hollandse renaissancekerken. Het inwendige, dat overdekt wordt door een houten schenkelkap op korbelen, onderging een ingrijpende modernisering in 1962. De kerk bezit een orgel in neobarokke kas van de orgelbouwer L. van Dam te Leeuwarden, voltooid in 1899. Als zeldzaam voorbeeld van een kerkgebouw in neorenaissancestijl in Den Haag, dat karakteristiek is voor de protestantse kerkenbouw uit het laatste kwart van de 19de eeuw, toen men stilistisch aansluiting zocht bij de renaissancekerk in Noord-Nederland uit het begin van de 17de eeuw. Stedebouwkundig heeft de kerk met haar sierlijke toren bovendien een belangrijke functie voor de herkenbaarheid van dit gedeelte van Scheveningen mede in relatie tot de toren van de Rooms Katholieke Antoniuskerk aan de Scheveningseweg.

Kerkgebouw van algemeen belang voor de gemeente 's-Gravenhage wegens zijn schoonheid en zijn architectuur-historische waarde. Het orgel, vermeld in het bovenstaande, is in de bescherming begrepen vanwege de kunsthistorische waarde van de kas en de muzicologisch-historische betekenis van het instrument.

In de media

  • Uit Het Nieuws van den Dag, 17 Februari 1899.

Te Scheveningen is Dinsdagavond in het kerkgebouw der Ned. Herv. gemeente, in de Duinstraat, het nieuwe orgel plechtig ingewijd. Het is een fraai orgel met twee klavieren, een vrij pedaal en 28 registers, vervaardigd door de firma L. van Dam en Zn., te Leeuwarden. Bij de inwijding werd het bespeeld door den Heer A.N. Koopman, te 's Gravenhage. Mej. Marie Greup zong vier gewijde liederen. Toespraken werden gehouden door Ds. Van Noppen en Ds. Mansvelt, te Scheveningen, en Ds. Lammerink, uit Amsterdam.

  • Uit Het Vaderland, 17 Januari 1927.

Zooals wij meedeelden, heeft ds. Post van Rijswijk gisteravond weer een vacaturebeurt in de Nieuwe Kerk te Scheveningen vervuld. De dienst was goed bezocht. Helaas schijnt het gedrag van den kerkeraad reeds school gemaakt te hebben onder de ...... jongeren, Zij vulden in grooten getale de galerij en maakten onder den middenzang zooveel leven, dat de organist plotseling zijn spel staakte, in de hoop, de velen, die meenden onder den middenzang de kerk te moeten verlaten, tot begrip van de plaats, waar ze zich bevonden, te brengen. Wellicht ware een korte, krachtige vermaning van den preekstoel goed op haar plaats geweest. Op den dienstdoenden ouderling na bleef de kerkeraad absent.

Merkwaardig was nog, dat er blijkbaar voor de kerkdeur gepost werd, om te weten, wie de kettersche predikatie bezocht. Terecht of te onrecht, velen hadden den indruk, dat de jongelingschap vooraf absolutie had gekregen voor zijn storend optreden. Leven we heusch in het jaar 1927?

  • Uit Het Vaderland, 18 Januari 1927.

DE VRIJZINNIGE KERKBEURT OP SCHEVENINGEN.

Zeer geachte redactie,

Al moge, wie aan de stemmige diensten der kleinere kerken gewoon is, het een beetje roezig gevonden hebben, de Scheveningers hebben zich j.l. zondagavond in de Nieuwe Kerk bij de vacaturebeurt van ds. Post netjes gedragen. Velen waren weggebleven. Dat is begrijpelijk. Zij zullen het ook wel niet zoo erg prettig gevonden hebben dat hun plaatsen in hun kerk door vreemden werden ingenomen. Dat het in de groote kerken niet altijd even stichtelijk toegaat, daar heeft ds. v. Gheel Gildemeester in zijn Gemeentebelangen onlangs nog eens een boekje over opengedaan. Met name van de kustbewoners is dit bekend. Als men dit alles bedenkt, dan hebben de Scheveningers zich werkelijk netjes gedragen. Bij dit slechte weer, als het op straat niet veel gedaan is, met heel de jeugd aan den vasten wal, is het een heele toer voor de ordebewaarders op de gaanderijen om ze binnen de perken te houden. Dat is iedere Zondagavond zoo, want dan stuurt een Scheveninger zijn jeugd graag naar de kerk. .

Zou dan nu niet deze of gene opgeschoten jongen of meisje eigen conclusies hebben getrokken uit hetgeen dezer dagen allicht gepraat is over „dien dominé"? Daarom te meer viel ons op dat er zoo aandachtig geluisterd werd. Het was in het oog loopend stil onder de preek. En uit de gesprekken, die men na den dienst op straat kon opvangen, bleek wel, dat men tot denken was gebracht en vergelijkingen maakte. Kwam niet een kordate Scheveningsche in de consistorie napraten? De vrijzinnigen kunnen tevreden zijn, zoowel over de opkomst van hun geestverwanten als over de wijze waarop Scheveningen hun de gelegenheid heeft gegund. Ik meende dit even te moeten stellen tegenover de m.i. niet geheel billijke beoordeeling in het Avondblad van gisteren. Tegen wat enkele jongens en meisjes misdreven heeft Scheveningen zich te krachtig verzet, dan dat men het haar zou mogen aanrekenen. Hoogachtend D. Boer.

Wij verheugen ons over deze lezing van het geval, maar moeten toch ook opmerken, dat men — tenzij dhr. Boer ironisch is — in tevredenheidsbetuiging te ver kan gaan. Als een organist het lawaai boven zijn orgel uithoort, moet het toch nog al vrij kras zijn geweest.

Eerlijk begrijpen wij ook niet goed. wat inzender bedoelt, als hij zegt, het begrijpelijk te vinden, dat velen waren weggebleven. Als deze mokten over hun door anderen ingenomen plaats, hebben ze dit toch zeker thuis gedaan. Immers de Scheveningsche huurder behoudt ook in dc vacaturebeurt zijn eerste rechten. — Red.

  • Uit Het Vaderland, 15 Januari 1934.

Donderdag 25 dezer zal het 40 jaar geleden zijn, dat de Nieuwe Kerk der Ned. Herv. Gem. te Scheveningen, Duinstraat, in gebruik genomen werd.

Op 26 Juni 1893 werd de eerste steen gelegd door Jacoba Sophia Cornelia Hoogenraad, jongste dochter van den president-kerkvoogd, bij welke plechtigheid zoowel Kerkeraad als Kerkvoogdij der Ned. Herv. Gem. te Scheveningen aanwezig waren, alsmede de beide, toenmalige predikanten ds J.A. van Heyningen en ds C.J. Lammerink. Op 25 Januari 1894 werd de Nieuwe Kerk ingewijd, in welke godsdienstoefening gesproken hebben ds van Heyningen en ds Lammerink.

  • Uit Reformatorisch Dagblad, 21 maart 2006.

Het is nog onduidelijk wat er gebeurt met wijkgebouw De Vonk, dat achter de Nieuwe Kerk aan de Duinstraat in Scheveningen staat. De gemeente Den Haag wil in de kerk zelf woningen realiseren. Het gebouw staat al sinds 1997 leeg en de hervormde gemeente van Den Haag kan het geld goed gebruiken om de Oude Kerk en de Badkapel, twee monumenten, te restaureren. De Nieuwe Kerk werd aan het einde van de negentiende eeuw gebouwd en telde zo’n 800 tot 1000 zitplaatsen. Dit kerkgebouw is inmiddels overbodig.

De hervormde gemeente van Den Haag heeft de ruimte in De Vonk echter nog nodig. Een van de wijkgemeenten maakt er veelvuldig gebruik van. De hervormde gemeente wil daarom De Vonk behouden of in plaats hiervan een goed alternatief zoeken.

Afbeeldingen

Exterieur

Interieur

  • Op zoek naar afbeeldingen interieur.