Handelingen

,s-Gravenhage, Beeklaan 188 - Sint Agnes

Uit Reliwiki


Bezig met het laden van de kaart...
Algemene gegevens
Naam kerk: Sint Agnes
Genootschap: Rooms-Katholieke Kerk
Provincie: Zuid-Holland
Gemeente: 's-Gravenhage
Plaats: 's-Gravenhage
Adres: Beeklaan 188
Postcode: 2562AK
Sonneveld-index: 02122
Jaar ingebruikname: 1903
Architect: Margry, A.A.J. en Snickers, J.M.
Huidige bestemming: kerk
Monument status: Gemeentelijk monument
opname 24-06-2006 foto. Edward Ippel. Hoorn.

Geschiedenis

R.K. parochiekerk St. Agnes, gebouwd in 1902-'03 voor de katholieke bevolking in het vrijwel tegelijk ontstane, Haagse Regentessekwartier. Driebeukige neogotische kruisbasiliek met achthoekige toren met spits rechts naast de voorgevel. Houten tongewelven met accoladevormige doorsnede over de hoofdbeuken; zijbeuken met stenen kruisribgewelven. Glas-in-loodramen in koor en transept, gemaakt in de periode 1920- '30 door het Haagse atelier Asperslagh. Het geheel is een karakteristiek werk van het bekende Rotterdamse bureau Margry & Snickers, gebouwd in een vrije interpretatie van de vroege Franse en late Engelse gotiek.

Originele, interessante, polychromie van interieur in jaren 1960 wit overgeschilderd. Eind april 1983 is de kerk getroffen door een zware brand, maar die betrof voornamelijk het houten gewelf, en dus niet de muren met ramen, wel schade aan orgel. De prachtige glas-in-loodramen zijn bij die brand vrijwel onbeschadigd gebleven. Herstel brandschade, en algehele restauratie, 1983-1985, waarbij interieur kleurrijker geworden dan voor die brand. Ook het belangrijke orgel is gerestaureerd. Behalve als reguliere parochiekerk ook in gebruik als Spaanstalige Oscar Romero parochie.

Vanwege het multiculturele karakter van het Regentessekwartier, wordt de kerk ook als migrantenkerk veel gebruikt door gelovigen van buitenlandse afkomst. De Sint-Agneskerk kreeg in 1998 landelijke bekendheid toen een groep illegaal in Nederland verblijvende buitenlanders, de zogenaamde Witte illegalen, in de kerk een hongerstakingsactie hielden.

  • 2023 - De katholieke kerken aan de Elandstraat en de Beeklaan gaan op termijn dicht. Teruglopend kerkbezoek en verminderde inkomsten zijn de hoofdoorzaken.

Brand

Er heeft tot twee keer toe een brand gewoed in deze kerk. De eerste keer op 1e kerstdag 1946. Toen sloegen tijdens de hoogmis de vlammen uit de verwarmingsroosters. De brandweer heeft de brand geblust door aarde uit bloempotten op de roosters te gooien. Ook de kerststal werd beschadigd. Op 29 april 1983 was de brand verwoestender. Daarbij werd het dak van de kerk zwaar beschadigd. De brand ontstond waarschijnlijk als gevolg van dakwerkers die werkzaamheden uitvoerden.

Omschrijving Monumentenzorg Den Haag

R.K. Parochiekerk van de Heilige Agnes

Gebouwd in 1902-1903 naar ontwerp van de architectencombinatie Albertus Arnoldus (Johannus) Margry en J.M. Snickers. Gerestaureerd na een brand in april 1983, waarbij de bekappingen van de kerk verloren gingen en het interieur aan zienlijke schade opliep. Het herstel kwam gereed in december 1984. Driebeukige neogotische kruisbasiliek met rechthoekige zijkapellen aan weerszijden van het koor en achthoekige toren met wimbergen en slanke naaldspits rechts naast de voorgevel. Links van de voorgevel een met vijf zijden van een achthoek uitgebouwde doopkapel met tentdak; in het midden tegen de voorgevel een eveneens vijfzijdig uitgebouwd portaal met wimberg en kantelenversiering. De voorgevel van het schip en de eindgevels van de dwarsbeuk bezitten puntgevels met pinakelbekroningen. In de voorgevel een groot spitsboograam met natuurstenen tracering in klassiek-gotische vormen; in de eindgevels van het transept elk twee spitsboogvensters. In de zijbeuksmuren bevinden zich venstertripletten, uitwendig gevat in Tudorbogen; de muren van de lichtbeuk hebben in koor en transept in iedere travee een groep van drie lancetvensters. De eindgevels van de zijkapellen bij het koor vertonen roosvensters. Het schip heeft schoorbogen. Het exterieur wordt verlevendigd door banden van helder rode verblendsteen rond de vensterbogen en bij de boogfriezen onder de gootlijsten. Het interieur dat bij een modernisering in 1967/1968 grijs geschilderd was, is bij de restauratie na de brand van 1983 wat de muurvlakken betreft wit geschilderd. De constructieve delen zoals pijlers en vensteromlijstingen vertonen een crême kleur en de kolonnetten hebben thans een roodbruine tint. De verhoogde vloer van priesterkoor is in de richting van het schip doorgetrokken; de banken zijn door stoelen vervangen. Het schip heeft gelede pijlers met doorgaande kolonnetten aan de zijde van het middenschip. De hoofdbeuken worden overdekt door houten tongewel- ven met accoladevormige doorsnede en trekbalken naar het voorbeeld van kapconstructies uit de Engelse late gotiek. Deze gewelven met hun polychromie zijn bij de restauratie na de brand in hun oorspronkelijke vorm hersteld. De zijbeuken zijn overkluisd door gemetselde kruisribgewelven; de zijkapellen bij het koor dragen houten tongewelven en de apsis, die lager is dan het koor en een vij sluiting bezit, heeft een stenen straalgewelf. In het koor en transept gebrandschilderde ramen, respectieflijk in 1930/1932 en 1928 aangebracht en vervaardigd door Lou Asperslagh. De roosvensters in de eindgevels van de koorkapellen hebben hun gebrand schilderd glas uit de bouwtijd bewaard. De oorspronkelijke neogotische inventaris is nog grotendeels aanwezig; gebeeldhouwd kalkstenen hoogaltaar met retabel, eveneens in kaiksteen gebeeldhouwde preekstoelkuip, vier houten biechtstoelen met o.a. goed gesneden reliefbeelden en een in marmer gehouwen beeld van St. Agnes, vervaardigd door de beeldhouwers Timmermans en Kroon te Den Haag. De koperen lichtkronen naar l7de-eeuws model zijn bij de recente restauratie aangebracht. De Agneskerk met haar toren is een karakteristiek voorbeeld van de neo gotische stijl, zoals die werd toegepast in het voetspoor van P.J.H. Cuypers door de architecten Margry en Snickers. In het stadsbeeld ter plaatse vormt de kerk met haar decoratieve toren een belangrijk herkenningspunt.

Kerkgebouw van algemeen belang voor de gemeente 's-Gravenhage wegens zijn schoonheid en zijn architectuur-historische waarde. De tot de inventaris behorende roerende en onroerende zaken, vermeld in het bovenstaande, zijn in de bescherming begrepen vanwege de kunsthistorische waarde.

Pastorie

Pastorie, behorend tot de parochiekerk van de Heilige Agnes, een neo-gotisch gebouw, in 1902-1903 tegelijk met de kerk opgetrokken naar ontwerp van A.A.J. Margry en J.M. Snickers. Het bakstenen pand telt vier vensterassen en bestaat uit een parterre met verdieping. Het linker gedeelte telt één brede vensteras met drielichtskozijnen in de vensters, is als risaliet behandeld, heeft een tweede verdieping en wordt bekroond door een puntgevel. De vensters zijn flauw getoogd; de met panelen versierde deur uit de bouwtijd bevindt zich in de derde as van rechts en heeft zijlichten alsmede een bovenlicht. Tussen de tweede en derde vensteras van rechts wordt het metselwerk verlevendigd door bakstenen vierpassen. De risaliet heeft voor de verdieping een houten erker waarvan de ramen in het bovendeel glas-in-lood vertonen. Het driedelige venster van de tweede verdieping wordt door een brede driepasboog bekroond en bezit een neo-gotisch, smeedijzeren raamhek. In de geveltop een spitsboogvenster, geflankeerd door oculi met vierpassen. Boven het lagere deel onder de gootlijst een boogfries met driepassen, uitgevoerd in verblendsteen. In het schilddak hierboven twee dakkapellen met driepassen in de driehoekige bekroningen.

Gebouw van algemeen belang voor de gemeente 's-Gravenhage wegens de architectuur-historische waarde.

Orgels

Hoofdorgel

Het hoofdorgel is gebouwd door firma Adema-Schreurs in 1986. Het vorige orgel is grotendeels verloren gegaan bij de brand in 1983, alleen de kas uit 1921 (gebouwd door Jos H. Vermeulen) is hergebruikt. Het binnenwerk van het orgel is van P. J. Adema uit 1877. Het is afkomstig uit het Seminarie Hageveld in Heemstede, dit binnenwerk werd daar in gebruik genomen rond 1933. Daarvoor heeft het binnenwerk dienst gedaan in het Seminarie in Voorhout.

Koororgel

Het koororgel is gebouwd door firma B. Pels in 1964 als huisorgel voor dhr. J. Schouten. In de periode 1983 tot 1993 heeft het orgel dienst gedaan in de kapel van verzorgingshuis De Mantel in Voorburg. Sinds 2007 staat het koororgel in de St. Agneskerk in Den Haag.

Externe links

Afbeeldingen

Exterieur

Interieur

Foto's na brand 1983