Aagtekerke, Dorpsplein 6 - Dorpskerk

Bezig met het laden van de kaart...

Algemene gegevens
Naam kerk:	Dorpskerk
Genootschap:	Protestantse Kerk in Nederland
Provincie:	Zeeland
Gemeente:	Veere
Plaats:	Aagtekerke
Adres:	Dorpsplein 4
Postcode:	4363AC
Inventarisatienummer:	06354
Jaar ingebruikname:	1625
Architect:
Oorspronkelijke bestemming:	Kerk
Huidige bestemming:	kerk
Hoofdfunctie:	Religieus
Functie:	Religieus
Monument status:	Rijksmonument
Monument nummer:	28105

Geschiedenis

Historische dorpskerk met middeleeuwse toren. Oorspronkelijk gewijd aan Sint Agatha.

2018 - De protestantse gemeente Aagtekerke is in 2018 samengevoegd met de protestantse gemeente Domburg.

Dorpskerk Aagtekerke

Volgens beschikbare gegevens is er sinds 1327 in Aagtekerke een kerk. Deze werd op last van de abt van Middelburg gebouwd met materiaal dat vrijkwam toen de kerk bij de voormalige ringwal van Domburg (bij het Groentje) werd afgebroken. De kerk, en daarmee ook het dorp, werd gewijd aan de heilige Agatha, een martelares in de Romeinse tijd, die ca. 250 na Christus ter dood werd gebracht. Van de oude kerk is niets bewaard gebleven. De kerk is, zoals zoveel Walcherse kerken, verwoest in de 80-jarige oorlog. Het schip van de kerk heeft zijn huidige vorm gekregen in w 1625, Voor de Protestantse eredienst werd de kerk herbouwd zonder koor. De aanbouw aan de oostzijde dateert uit 1871 en heeft als school, en later als gemeentehuis gefungeerd. Thans biedt het ruimte aan enkele kerkelijke activiteiten.

De ingang van de kerk is via een in 1770 aan de zuidzijde aangebouwd portaaltje. Het kerkgebouw zelf wordt beschouwd als een gaaf voorbeeld van een Dorpskerk uit de 17€ eeuw. Het is een een-beukig schip met een tongewelf. Stoer en markant daarbij is de constructie met de zware balken en de grote houten sloffen. In de noord- en zuidgevel bevinden zich 4 spitsbogige vensters. Het dak is bedekt met leien. De toren stamt nog uit gotische periode. De hoog opgaande steunberen versterken de indruk van soliditeit van het bouwwerk, Tegen de zuidkant van de toren is een wenteltrap aangebouwd. De toren wordt gekroond met een ingesnoerde naaldspits In het muurwerk zijn ter versiering kruisen; ruiten en andere figuren aangebracht; deze zij ingemetseld met geglazuurde stenen. De grond rond de kerk heeft, zoals vroeger gebruikelijk was, tot begraafplaats gediend, en dit tot het jaar 1874. Het wordt nu nog wel aangeduid als “ oud kerkhof”. Op de hekpalen bevinden zich leeuwtjes die schilden dragen met respectievelijk het wapen van Aagtekerke (de heilige Agatha) en het wapen van de ambachtsheer.

Het interieur van de kerk

Evenals het schip van de kerk dateert de eikenhouten preekstoel met dito klankbord uit 1625. De kansel wordt beschouwd als een gangbaar model uit die periode, en is een fraai stukje vakmanschap. Naast de kansel valt het marmeren epitaaf op, een grafmonument vervaardigd in 1669 door Rombout Verhulst. Hij was een beroemd beeldhouwer in de Gouden Eeuw, die ook de grafmonumenten voor Tromp en De Ruyter heeft gemaakt. Het monument is een gedenksteen voor Hendrik Thibaut, heer van Aagtekerke, burgemeester van Middelburg en bewindvoerder der Oost- Indische Compagnie, en voor zijn vrouw Isabella Porrenaer en dochter Jacoba. De overledenen, vermoedelijk bezweken aan de pest, zijn gevoelig uitgebeeld in portretmedaillons. Links en rechts vindt men de wapens van voorgeslachten. ‘t monument is versierd met eeuwigheids- en doodssymbolen zoals een vogel- en een vleermuisvleugel: de dood komt zowel bij dag als bij nacht. Voor het overige is het interieur van recenter datum. De doopvont bestaande uit een arduinstenen voet et koperen bekken werd bij de restauratie in 1956 geschonken door de aannemer. Bij deze gelegenheid werd door de ambachtsheer de bank achterin de kerk aangeboden, met de wapens van Aagtekerke en van de schenker. Ook het orgel dateert van na de restauratie in 1956. Het is gebouwd door Gebr. Van Vulpen, en heeft 6 registers en een aangehangen pedaal. Hoewel het orgel geschikt is voor de begeleiding van de eredienst is het toch spijtig dat in de vorige eeuw tot tweemaal toe een klassiek orgel is verkocht. Dispositie: Manuaal C-d Holpijp 8, Prestant 4, Fluit 4, Octaaf 2, Scherp II bas/discant Pedaal C-f' aangehangen

Het gebruik van de kerk

De kerk is eigendom van de plaatselijke protestantse (PKN-)gemeente, die er kerkdiensten houdt. Ook van de bijgebouwen worden ruimten voor kerkelijke doeleinden gebruikt. De gemeente heeft steeds een eigen predikant gehad. De namen van de predikanten zijn vermeld op een bord in de consistorie. De toren is eigendom van de gemeente Veere. Vóór kerkdiensten en bij bijzondere gelegenheden wordt de klok geluid. De huidige klok vervangt de klok die in de tweede wereldoorlog door de Duitsers in beslag is genomen. Zij had als opschrift:

Anno 1634 Soli Deo Gloria

(Bron: pkn-aagtekerke.nl)

Monumentomschrijving Rijksdienst

Kerk

De Hervormde kerk bestaat uit een eenbeukig bakstenen schip, dat zijn huidige gedaante bij een verbouwing in 1625 zal hebben gekregen. Spitsboognis boven de ingang aan de zuidzijde. Preekstoel uit 1625. Marmeren epitaaf voor Hendrik Thibaut, zijn vrouw Isabella Porrenaer en hun dochter Jacoba, in 1669 door Rombout Verhulst vervaardigd. Uitwendig: portaal waarboven kalf met jaartal 1770.

Toren

Toren van de hervormde kerk, van twee geledingen, achtkante spits. Achtkante traptoren aan de zuidzijde. Het muurwerk van de toren vertoont kruisen en emblemen in verglaasde steen. Mechanisch smeedijzeren torenuurwerk, 17de eeuw, voorzien van elektrische opwinding.

Orgel

In het gebouw is 1 pijporgel aanwezig. Het orgel heeft de volgende plaats in het gebouw: galerij boven de toreningang. Over het orgel zijn de volgende informatiebronnen bekend: website http://www.orgelsinzeeland.nl

Historische gegevens

De bouwer van orgelkas en binnenwerk is Gebr. Van Vulpen. Orgelkas en binnenwerk zijn opgeleverd in het jaar 1957. Het orgel heeft geen andere locatie gehad in het gebouw.

Technische gegevens

Het orgel is voorzien van de volgende klavieren: één manuaal; aangehangen pedaal (geen eigen registers).

De dispositie is als volgt: Manuaal: Holpijp 8’, Prestant 4’, Fluit 4’, Octaaf 2’, Scherp II sterk bascant/discant .

Plaats klaviatuur / speeltafel: voorzijde kas; Manuaalomvang: C-f’’’; Pedaalomvang: C-f’; Deling Bas/Discant: b/c’ Windladensysteem: sleeplade; Toetstractuur: mechanisch; Registertractuur: mechanisch; Stemtoonhoogte: a1 = 440 Hz Stemmingssysteem (Temperatuur): Evenredig zwevend

[INVCOZZL]