Amstelveen, Noorddammerlaan 124 - Urbanus
Uit Reliwiki
Algemene gegevens | |
---|---|
Naam kerk: | Urbanus |
Genootschap: | Rooms Katholieke Kerk |
Provincie: | Noord-Holland |
Gemeente: | Amstelveen |
Plaats: | Amstelveen-Bovenkerk |
Adres: | Noorddammerlaan 124 |
Postcode: | 1187AG |
Sonneveld-index: | 05174 |
Jaar ingebruikname: | 1888 |
Architect: | Pierre Cuypers (1827 - 1921) |
Huidige bestemming: | na brand hersteld |
Monument status: | Rijksmonument 8141 |
Geschiedenis
Buitengewoon belangrijke neogotische kerk met hoge, zeshoekige, beeldbepalende toren. Verving een schuurkerk. In twee fasen gebouwd tussen 1873 en 1888.
- 2018 Op zaterdagavond 15 september werd de kerk getroffen door een zeer grote brand. De toren is daarbij gespaard gebleven. Alles wijst erop, dat de kerk zal worden herbouwd.
- 2019 Men hoopt najaar 2019 te beginnen met de herbouw van "het casco" van dit kerkgebouw. Intussen vinden op zondagochtend kerkelijke vieringen plaats in de grote zaal van het Noorddamcentrum, schuin tegenover de St. Urbanuskerk. Op woensdagochtenden om 09.30 uur vinden er kleinschalige vieringen plaats in de "kapel" onderin de kerktoren, die bij de brand onbeschadigd is gebleven. Deze zeshoekige toren heeft een functionerend uurwerk en 3 wijzerplaten, en wordt 's avonds tot 24.00 uur verlicht.
- 2021 - De provincie Noord Holland heeft de Urbanuskerk in Bovenkerk een bedrag toegekend van 175.000 euro voor de restauratie van de Kruiswegstaties in de kerk die in september 2018 door brand werd verwoest. De staties worden gezien als een belangrijk cultureel erfgoed dat behouden moet blijven.
- 2021 - De laatste van de 99 dikke houten platen van het dak van de St. Urbanuskerk Bovenkerk werd vrijdag 27 augustus 2021 geplaatst. Nu kan de isolatielaag worden aangebracht en kunnen de leidekkers verder met hun werk. Het dak zit erop. Daarmee komt een eind aan een periode van 3 jaar waarin de kerk in weer en wind heeft gestaan. Het drogen van de muren kan nu beginnen. Opnieuw een mijlpaal in het herstel van deze monumentale kerk.
- 2022 - Het complete interieur van de Sint Werenfriduskerk in Workum wordt verplaatst naar de in 2018 afgebrande Sint-Urbanuskerk in de wijk Bovenkerk in Amstelveen.
- 2022 - Kerstavond za. 24 december 2022 is de eerste viering in de herstelde kerk.
- 2023 - In principe wordt deze kerk de hoofdkerk van de regionale parochie Amstelland, bestaande uit Amstelveen en Amsterdam-Buitenveldert, misschien ook de parochies van de monumentale neogotische St. Urbanuskerken in Ouderkerk a/d Amstel en Nes a/d Amstel. In het kader van deze reorganisatie worden de twee R.K. kerken in Amsterdam-Buitenveldert, de St. Augustinuskerk en De Goede Herder, genomineerd voor sluiting. De kerken in Ouderkerk en Nes zouden bijkerken worden. Nadere info later...
Monumentomschrijving Rijksdienst
St. Urbanus. 1887-1888 door Pierre Cuypers (1827 - 1921). Vervangt een kerk uit 1805.
Driebeukige neogotische hallenkerk met transept en zeshoekige, op de 15e-eeuwse Haagse Jacobstoren geïnspireerde, toren, bekroond door een hoge spits. Belangrijk werk uit Cuypers' tweede periode, gebouwd onder invloed van onder andere de Hollandse laatgotiek. Schilderachtige, asymmetrisch vormgegeven koorpartij met sacristie en zijkapel. Tweeklaviers pneumatisch orgel in 1930 gemaakt door J. Anneessens voor de R.K. St. Annakerk te Breda, aangekocht in 2002 voor Bovenkerk. Klokkenstoel met klok van Pieter Hemony, 1672, diam. 131,5 cm en twee moderne klokken. Mechanisch torenuurwerk van Eijsbouts, 1920, later voorzien van elektrische opwinding.
Orgels
Onderstaand artikel overgenomen van de website Stichting Vrienden van de Bovenkerkse Urbanus www.vriendenbovenkerkseurbanus.nl
Het Jules Anneessens-orgel. Dit orgel is oorspronkelijk in 1930 geleverd door de Belgische orgelmaker Jules Anneessens te Menen. Het is afkomstig uit de St. Annakerk te Breda waar het op 20 april van dat jaar (Eerste Paasdag) werd gewijd. Op verzoek van de parochie in Breda werd de kas vervaardigd in Roermond, in het atelier dat onder leiding stond van Ir. Joseph Cuypers (1861 - 1949), de architect van de St. Annakerk in Breda en tevens de zoon van de beroemde bouwmeester Pierre Cuypers (1827 - 1921), de schepper van de St. Urbanuskerk in Bovenkerk.
Het bestaande orgel op de tribune van de St. Urbanuskerk, dat ook uit 1930 dateert, werd al jaren niet meer gebruikt. Na de doorvoering van de liturgie-vernieuwingen na het Tweede Vaticaans Concilie, waren de koren inmiddels naar beneden verhuisd. Tevens is de toestand van de windladen zo slecht, dat restauratie zinloos zou zijn.
Na de sluiting van de St. Annakerk in Breda moest voor het Anneessens-orgel een andere bestemming worden gezocht en de plaatsing in het noordertransept van de St. Urbanuskerk in Bovenkerk bleek in meerdere opzichten een ideale oplossing. Mede dankzij externe geldwerving en de medewerking van een aantal vrijwilligers bleek aanschaf en herstel van dit orgel financieel voor de St. Urbanusparochie haalbaar.
Architectonisch past het instrument wonderwel onder het rozetvenster van het noordertransept en qua klank sluit dit laatromantische orgel, met zowel Duitse als Franse elementen, ook goed aan bij de neogotische bouwstijl en de akoestische eigenschappen van het kerkgebouw.
Het herstel van het instrument werd uitgevoerd door Toine Schreurs, die, samen met de hierboven reeds genoemde vrijwilligers, de talrijke onderdelen met zorg reinigde en herstelde en de oorspronkelijke klank aan het instrument teruggaf. Ook werden kasdelen, waarnodig nog ambachtelijk gerestaureerd en in stijl bijgemaakt. Van de drie orgels, die Jules Anneessens in Nederland plaatste, is dit, met zijn 23 reële stemmen en vijf transmissies, de grootste.
Met de plaatsing van het Jules Anneessens-orgel in de St. Urbanuskerk te Bovenkerk verkrijgt de parochie een bijzonder instrument. Dit orgel verdient het zeker om, vanwege zijn kwaliteiten, in de cultuurhistorisch passende, van rijkswege beschermde, omgeving van dit monumentale kerkgebouw, een nieuwe toekomst te krijgen, waarbij het zowel binnen als buiten de liturgie het muzikale leven kan verrijken.
Dr. Ton van Eck, adviseur Katholieke Klokken- en Orgelraad
Recente geschiedenis
Al enkele jaren, vanaf 2e helft jaren 2000, werd een restauratie van deze kerk voorbereid. Half augustus 2010 is deze kerk tijdelijk gesloten, wegens verzakkingen en gevaar van vallend gesteente, en in de jaren daarna gerestaureerd. De parochie was in deze jaren voor vieringen aangewezen op de H. Geestkerk in Amstelveen. Restauratie begonnen eind 2011. Herplaatsing gerestaureerd torenkruis en haan op 20 juni 2014. Tijdens de restauratie zijn alle banken in de kerk vervangen door stoelen.
Na wegens restauratie ruim 5 jaar gesloten te zijn geweest, is de St. Urbanuskerk op zaterdag 21 mei 2016 feestelijk heropend. De zondag daarvoor, 15 mei 2016, was de afscheidsviering van de Heilige Geestkerk.
In de media
- Uit ‘’’Nrc.nl’’’ d.d. 15 september 2018
De brandweer is sinds zaterdagavond druk met het blussen van een grote uitslaande brand in de Sint Urbanuskerk in Amstelveen. Rond half twaalf was het vuur onder controle. Het dak en het schip van de grote historische kerk hebben volgens de brandweer zware schade opgelopen.
De brand brak zaterdagavond uit. Volgens een woordvoerder zag de dienstdoende pastoor de brand en schakelde daarop de hulpdiensten in. Volgens de pastoor waren er geen mensen meer in de kerk aanwezig toen de brand uitbrak. Er zijn geen gewonden gevallen.
Omstreeks 21.45 uur was de brand volgens een woordvoerder van de veiligheidsregio Amsterdam-Amstelland nog niet onder controle, en laaide het vuur geregeld op. Ook sinds het sein brand meester is gegeven is de brandweer nog bezig met nablussen. Volgens de politie heeft de toren niet in brand gestaan. Een onbekend aantal omwonenden is uit voorzorg geëvacueerd en is opgevangen in een gebouw in de buurt.
De Sint Urbanuskerk werd in 1888 in gebruik genomen. Het Rijksmonument is ontworpen door de bekende architect Pierre Cuypers (1827 - 1921).