Amsterdam, Jacob Geelstraat 44 - Pius X (1960 - 2007)
Uit Reliwiki
Algemene gegevens | |
---|---|
Naam kerk: | H. Pius X |
Genootschap: | Rooms-Katholieke Kerk |
Provincie: | Noord-Holland |
Gemeente: | Amsterdam |
Plaats: | Amsterdam |
Adres: | Jacob Geelstraat 44 |
Postcode: | 1065VT |
Sonneveld-index: | 04991 19874 |
Jaar ingebruikname: | 1960 |
Architect: | Laan, J.A. van der |
Huidige bestemming: | gesloopt |
Monument status: | geen |
Geschiedenis
Dit was een buitengewoon belangrijke wederopbouwkerk met toren, de monumentaalste R.K. kerk in Amsterdam Nieuw - West..
Nieuwe parochiekerk, eind jaren 1950 ontworpen en in 1960 gebouwd in de toen nog in aanbouw zijnde wijk Slotervaart. De kerk verrees volgens een gewijzigd, licht versoberd ontwerp van J.A. van der Laan (1896-1966) en was een belangrijk werk in zijn latere oeuvre. Temidden van scholen en een patronaatshuis vormde dit een monumentaal, naoorlogs r.-k.-complex in Amsterdam. De kerk was een grote rechthoekige, vlak afgedekte zaalkerk met een forse, links naast het koor geplaatste toren. De zijgevels waren voorzien van grote, doorlopende raampartijen. Aan de achterzijde bevond zich een licht convex uitgebouwde absis, bestaande uit forse verticale muurdammen. De vierkante toren werd bekroond door een eenvoudige, opengewerkte lantaarn van gewapend beton. Het geheel greep stilistisch enigszins terug op de Bossche school, de stroming die vlak na de oorlog onder invloed van de broer van de architect, de Benedictijner monnik Dom Hans van der Laan, invloedrijk werd.
Sinds 1997 ook in gebruik geweest als Poolse R.-K. kerk.
Buiten gebruik eind 2007. Laatste viering als gewone parochiekerk 25 november 2007; laatste viering als Poolse kerk enkele weken later. De Poolse parochie is daarna verhuisd naar de St. Pauluskerk in Amsterdam-Osdorp.
Ondanks diverse acties tot behoud is de Pius X kerk gesloopt mei - juni 2008. De mozaïeken afbeelding van de patroonheilige van de kerk, boven de ingang, schijnt te zijn bewaard (dit verder na te gaan). De vier kleurrijke glas-in-betonramen onderin de voorgevel zijn verloren gegaan. Drie hiervan zijn hieronder te zien, bij Afbeeldingen.
Gebouwomschrijving SKKN
De Pius X-kerk (Paus Pius X was in 1955 heilig verklaard) is gebouwd in 1959-60 naar ontwerp van het bureau J.A. van der Laan, L. Hermans, Th.M. van der Eerden en H.M. Kirch, in de Bossche School-stijl. De eerste steen is op 27 augustus 1959 gelegd, en consecratie volgde op 3 september van het volgend jaar. Aannemer was de firma Blik en Bredeveld, Leiden. L.A.M. van Teijlingen was bouwpastoor van deze parochie die Slotervaart en Overtoomse Veld moest bedienen. Aanvankelijk werd de mis opgedragen in een bouwkeet van de firma Mosselman, ingewijd op 11 februari 1956. In juni van dat jaar werd een houten noodkerk gebouwd die op 1 september gereed kwam. De parochie is per 1 augustus 2007 opgehouden te bestaan, en is opgegaan in de H. Marcusparochie, en men zal kerken in de Verrijzeniskerk.
In de media
- Uit Reformatorisch Dagblad, 20 mei 2008.
De Task Force Toekomst Kerkgebouwen heeft bezwaar aangetekend bij het Amsterdamse stadsdeel Slotervaart tegen het instemmen met de sloop en het niet verlenen van de gemeentelijke monumentenstatus voor de naoorlogse Pius X Kerk. De kerk is gebouwd in 1960, door de bekende architect Jan van der Laan. Ondanks een positief advies voor een bescherming als gemeentelijk monument door het hoofdstedelijke Bureau Monumenten en Archeologie verleende het stadsdeel eind februari een sloopvergunning voor de kerk.
De Task Force is van mening dat bij de besluitvorming van het stadsdeel te veel ruimte is gegeven aan de wens tot sloop door het bisdom Haarlem. Het bisdom wil met een verplichting tot sloop van de kerk binnen zes maanden herbestemming van het kerkgebouw onmogelijk maken. Bovendien kan het bisdom de verkoopwaarde van het stuk grond goed gebruiken, aldus de Task Force.
Woningcorporatie De Alliantie verwierf voor 1,4 miljoen euro het perceel zonder erfpacht. Nieuwe kandidaten voor het gebruik van het kerkgebouw, zoals een baptistengemeente en diverse andere organisaties, krijgen zo geen kans om het gebouw een tweede leven te bezorgen, vindt de Task Force.
- Uit Reformatorisch Dagblad, 3 juni 2008.
De Amsterdamse woningcorporatie de Alliantie is vorige week begonnen met de sloop van de Pius X kerk in het Amsterdamse stadsdeel Slotervaart. De sloop gaat naar verwachting vier weken duren. De in de jaren vijftig gebouwde kerk maakt plaats voor een brede school en een ”community centre”, waarin een opvoedkundig centrum wordt gevestigd.
Na de sloop wordt op de plaats van de kerk tijdelijk een speelveld aangelegd. Volgens plan start binnen twee jaar de bouw van de nieuwe Huizingaschool en het ”community centre”. De nieuwe voorzieningen gaan een bijdrage leveren aan de versterking van de sociale cohesie in de buurt.
De Alliantie Amsterdam heeft de kerk gekocht van het bisdom Haarlem. Bij deze aankoop heeft het bisdom de Alliantie verplicht om de kerk op korte termijn te slopen. Indien dat niet gebeurt, koopt het bisdom Haarlem de kerk terug om een zogenaamd ”ruïnebeleid” te kunnen toepassen. Dat wil zeggen dat men de kerk laat vervallen.
Verschillende partijen, waaronder de Task Force Toekomst Kerkgebouwen, hebben de afgelopen maanden laten weten het niet eens te zijn met de sloop van de Pius X kerk. Zij hebben de nodige inspanning geleverd om de sloop te voorkomen. De Task Force was van mening dat bij de besluitvorming van het stadsdeel te veel ruimte is gegeven aan de wens tot sloop door het bisdom Haarlem. Het bisdom wil met een verplichting tot sloop binnen zes maanden herbestemming van het kerkgebouw onmogelijk maken. Bovendien kan het bisdom de verkoopwaarde van het stuk grond goed gebruiken, aldus de Task Force.
Woningcorporatie de Alliantie verwierf voor 1,4 miljoen euro het perceel zonder erfpacht. Eventuele nieuwe kandidaten voor het gebruik van het kerkgebouw, zoals een baptistengemeente en diverse andere organisaties, hebben hierdoor geen kans gekregen om het gebouw een tweede leven te bezorgen, vindt de Task Force.
Externe links
Afbeeldingen
De foto's hieronder zijn genomen terwijl de kerk werd gesloopt.