Asperen, Voorstraat 2 - Hervormde Kerk

Bezig met het laden van de kaart...

Algemene gegevens
Naam kerk:	Ned. Hervormde Kerk
Genootschap:	PKN Hervormde gemeente Asperen
Provincie:	Gelderland
Gemeente:	West Betuwe
Plaats:	Asperen
Adres:	Voorstraat 2
Postcode:	4147CC
Sonneveld-index:	11036
Jaar ingebruikname:	1460
Architect:
Huidige bestemming:	kerk
Monument status:	Rijksmonument 8397 (kerk); 8398 (toren)

Geschiedenis

Grote historische kerk met forse toren.

Gebouwd in de 15e eeuw als R.K. Sint Catharinakerk. Het is een kruiskerk met een pseudo-basilicaal schip. De beuken in de kerk zijn gescheiden door zuilen. Door de eeuwen heen was de kerk diverse malen een prooi van de vlammen. De laatste brand was in 1896. De kerk brandde toen grotendeels uit. In 1961 is het kerkgebouw buitenom gerestaureerd. In 1978 werd het interieur van de kerk onder handen genomen. Helaas verdween hierdoor het oude karakter. Wel werden de grafzerken en fragmenten ervan zichtbaar gemaakt. De 55 meter hoge toren is met baksteen gebouwd in laatgotische stijl. De luidklok werd in 1532 gegoten.

De kerkelijke gemeente is hervormd met Gereformeerde Bond signatuur.

Monumentomschrijving Rijksdienst

Kerk

Ned.Herv. of St. Catharinakerk. Laatgotische kruiskerk met pseudobasilicaal schip op zuilen, welke kapitelen merkwaardige, enkele bladkransen hebben. Diep, vijfzijdig gesloten koor. Schip, koor en dwarsschip worden overwelfd door houten tongewelven; over de zijbeuken halve tongewelven. De kerk is in 1896 geheel uitgebrand en vervolgens gerestaureerd. Een nieuwe restauratie van kerk en toren is momenteel (1967) bijna voltooid. Op de oostelijke torenwand aan de zijde van het schip een uit omstreeks 1520 daterende muurschildering, voorstellend een vogelvlucht-plattegrond der stad. Hierboven een opschrift, waarin het beleg en de inneming van de stad door de Geldersen in 1517 wordt gememoreerd. Twee koperen lezenaars, omstreeks 1700. In het koor een grote zerk voor de familie Van Boetzelaer, laatgotisch, eerste helft 16de eeuw. Voorts een priesterzerk met beeld in relief, 1525.

Toren

De toren is 55 m. hoog en heeft een luidklok uit 1532.

Orgel

Op 16 december 1894 werd in de Noorderkerk aan de Jacob Catsstraat te Rotterdam een nieuw orgel in gebruik genomen, gebouwd door de firma Bätz & Co. (Johan Frederik Witte). Het orgel kreeg een opvallende kas, gemaakt door de firma Gebr. Van Malsen uit Den Haag met houtsnij- en beeldhouwwerk van N.L.F. Kok. Organist van de kerk werd M.H. van 't Kruijs. Twee dagen eerder presenteerde de organist het instrument aan een klein gezelschap van genodigden. De firma De Koff reviseerde het orgel in 1941. Zij wijzigden het pijpwerk, onder andere door het te voorzien van baarden. De kerk is in 1974 gesloten, waarna het orgel is gedemonteerd en opgeslagen bij de firma Verschueren in Heythuysen. Lange tijd was het lot onduidelijk. De frontpijpen waren omgesmolten, en de Trompet 8' is gebruikt bij de bouw van een orgel voor de Sint Bavokerk in Raamsdonk in 1986. Ook de Fagot 16' werd deels hergebruikt: de bas kwam in 1996 op de pedaallade van het orgel van de Salvatorkerk te Bodegraven te staan. Pas in 2002 werd bekend dat er een bestemming was gevonden: de Hervormde Kerk te Asperen. Het orgel is door de firma Verschueren gerestaureerd en opgebouwd in deze kerk. De Fagot 16' werd nieuw gemaakt voor het orgel in Bodegraven, zodat de originele Witte-Fagot in Asperen geplaatst kon worden. Op 10 februari 2010 is het orgel in Asperen in gebruik genomen. Daarbij werd het bespeeld door adviseur Aart Bergwerff, terwijl Marco den Toom en Henk van der Plassche de samenzang begeleidden.

(Bron:Orgeldatabase)

In de media

Uit Rotterdamsch Nieuwsblad, 7 Maart 1896.

De brand te Asperen.

Over de oorzaak van den geweldigen brand, die een groot deel van Asperen in de asch legde, verkeert men vooralsnog in het onzekere. Beweert de een dat kinderen in een hooiberg bij de stede van A. Looyen met lucifers aan 't spelen zijn geweest, anderen zoeken de schuld bij een meisje dat een vuurtje heeft gestookt. In elk geval dus onvoorzichtigheid van spelende kinderen. Hulde verdient te worden gebracht aan de bemanningen der verschillende spuiten, vooral aan het detachement uit Gorinchem dat zich kranig heeft gehouden. Met enorme krachtsinspanning werd het schoolgebouw behouden, de meeste spuiten waren geruimen tijd bezig dit huis onder water te houden, want als het door het vuur was aangetast, zou in den hevigen wind en met het oog op de licht ontvlambare belendende perceelen de ramp onberekenbaar groot zijn geworden. Het verbrande kerkje dateerde van het jaar 1401, het was het mooiste Gothische gebouwtje in deze aan geschiedkundige overblijfselen toch reeds rijke streek. De geleden schade is enorm, naar billijke raming zal die f 170.000 bedragen. De meeste eigenaars van de nu verbrande steden hadden hun eigendom verzekerd bij de Tielsche maatschappij, alleen ds. D. Smit, wiens pastorie, zooals wij gisteren meldden verbrand is, was niet verzekerd, en dan hadden nog een aantal anderen hun hooibergen niet geassureerd. Zeer groote schade leden A. Looyen, A. Van Herwaarden, ds. Smit en A. Van der Pol. Tot gisteravond bleven enkele handspuiten de puinhoopen nat houden, want telkens vloog hier en daar nog een vlam omhoog uit de smeulende massa. Treurig ziet het er thans in Asperen uit. Over een groote oppervlakte liggen de zwartgeblakerde vormlooze hoopen, nat en dood. Hier en daar waaien nog vlokken witte damp op, het laatste levensteeken van het stervend vuur, dat zoo hevig geleefd heeft. Gisteravond waren de eigenaars van de verschillende veegroepen, die in den vreeselijken avond naar in het land gejaagd werden, doende hun dieren te verzamelen om ze te brengen in de stallingen die van alle zijden deelnemend worden aangeboden. Menigeen kwam dan nog tot de treurige ontdekking, dat er meer van zijn dieren verbrand waren, dan hij eerst wel dacht. Bovendien is het vee, plotseling uit den warmen stal in de zeer gure avondlucht gebracht, door dien overgang sterk aangepakt. De nadeelen door dezen vreeselijken brand veroorzaakt, zijn nog niet ten volle geleden.

Uit Rotterdamsch Nieuwsblad, 23 Mei 1896.

Voor de Rechtbank te Tiel stond gisteren terecht C.V., ventster, te Asperen, oud 15 jaar, beklaagd van den op 4 Maart jl. aldaar plaats gehad hebbenden brand, te hebben aangestoken. De Officier van Justitie betoogde, dat het bewijs voor die brandstichting was geleverd, doch dat de jeugdige baldadige had gehandeld, zonder oordeel des onderscheids en eischte, dat zij zal worden ontslagen van rechtsvervolging en geplaatst zal worden in een rijksopvoedingsgesticht tot zij den leeftijd van 18 jaar zal bereikt hebben.