Baak, Wichmondseweg 17 - Martinus

Bezig met het laden van de kaart...

Algemene gegevens
Naam kerk:	Martinus
Genootschap:	Rooms Katholieke Kerk
Provincie:	Gelderland
Gemeente:	Bronckhorst
Plaats:	Baak
Adres:	Wichmondseweg 17
Postcode:	7223LH
Sonneveld-index:	11041
Jaar ingebruikname:	1891
Architect:	Alfred Tepe (1840 - 1920)
Huidige bestemming:	Buiten gebruik (Verkocht)
Monument status:	Rijksmonument 34529

Geschiedenis

R.-k. parochiekerk St. Martinus uit 1890-1892, ontworpen door W.V.A. Tepe (1840-1920). Verbouwd in 1982, kerkruimte verkleind 2006

De kerk is in maart 2005 tijdelijk gesloten. Toen is begonnen met een volledige renovatie van de kerk die veel te groot was geworden voor de huidige parochie. Met een glazen wand is een scheiding gemaakt. Er is een kleiner orgel gekomen. De ingang is verplaatst. Het is nu een kerkruimte voor ongeveer honderd kerkgangers. De ruimte is bovendien multi-functioneel ingericht. Het achterste deel van de kerk krijgt een woonbestemming. Hoewel de officiële oplevering pas op 23 juni 2006 plaats vond is de kerk Pasen 2006 al in gebruik genomen. Tijdens de verbouwing kon de parochie gebruik maken van de Kapel van Huize Baak. (56-06)

opname 04-05-2009 foto. Edward Ippel. Hoorn.

2023 - De St. Martinuskerk met bijbehorende aan het pand vastzittende gebouwen is per 1 juli 2023 verkocht. De leden van de geloofsgemeenschap H. Martinus zijn per brief van deze ontwikkeling op de hoogte gebracht. Wie de koper is, wordt niet vermeld. Vanaf begin 2019, na de laatste reguliere weekendviering op 30 december 2018, stond de kerk die onderdeel uitmaakt van de parochie HH. Twaalf Apostelen, te koop. Na vele gesprekken en potentiële bestemmingen en aspirant-kopers is de kogel nu (bijna) door de kerk. De sleutel van de ‘Kathedraal van Baak’ gaat over in andere handen.

Orgel

Het orgel van de Sint Martinuskerk in Baak heeft een geschiedenis die teruggaat tot 1788. In dat jaar bouwde Abraham Meere een orgel voor de Rooms-Katholieke schuilkerk "De Liefde" in Amsterdam. Het orgel had een manuaal met dertien stemmen en aangehangen pedaal. In 1849/1850 bouwde Hendricus Lindsen een nieuw tweeklaviers orgel voor de kerk. Het oude werk werd ingenomen en is daarna verkocht aan de parochie te Baak voor de in 1837 in gebruik genomen kerk. Het kerkgebouw werd hiertoe voorzien van een orgelzolder. Vanwege ruimtegebrek werden de grootste 24 pijpen van de Bourdon 16' niet geplaatst. De kerk in Baak is in 1891 vervangen door een nieuwe neogotische kerk, ontworpen door Tepe. De gebroeders Gradussen kregen de opdracht voor het overplaatsen van het Meere-orgel. Dit werk werd in 1892 voltooid. Er werd een nieuwe neogotische orgelkas gemaakt. Deze kreeg een plaats op de orgelzolder tegen de noordmuur. Gradussen plaatste tien pijpen uit het Meere-front opnieuw in het front, maar nu niet sprekend. Verder werd een nieuwe windvoorziening aangelegd, de klaviatuur werd vernieuwd en de mechanieken werden deels nieuw gemaakt. Van Meere nam Gradussen de windlade, het pijpwerk (op twee stemmen na) en een deel van de tractuur over. De Cornet werd vervangen door een Openfluit 8', en de Trompet door een Gamba 8'. In 1960 is het orgel door Elbertse gerestaureerd. Zij plaatsten een vrij pedaal, dat los van het orgel onder het venster aan de westzijde is geplaatst. Dit pedaal bestaat uit één register, een Subbas 16'. Het pedaal was hierna niet langer aangehangen, maar kon door middel van een pedaalkoppel aan het manuaal worden gekoppeld. In de loop van de tijd is er verschillende keren aan het orgel gewerkt. Daarbij zijn de mechanieken deels gewijzigd en ook zijn verschillende registers geheel of gedeeltelijk vernieuwd.

(Bron:Orgeldatabase)

Kerksluitingen

2021 - De rooms-katholieke Parochie HH. Twaalf Apostelen heeft een ingrijpend besluit genomen: 10 van haar 13 kerken worden gesloten. Oplopende kosten, vergrijzing van de geloofsgemeenschappen, een gebrek aan vrijwilligers en afnemend kerkbezoek nopen de parochie daartoe.

Open blijven:

Gesloten worden:

Monumentomschrijving Rijksdienst

St. Martinus. Driebeukig neogotische pseudobasiliek door Alfred Tepe, gewijd 1892. Driezijdig gesloten transeptarmen en diagonaal geplaatste kapellen in de hoeken tussen transept en koor. Toren met twee diep liggende, geprofileerde spitsboognissen in ieder gevelvlak en hoge naaldspits. Het bij een restauratie wit geschilderde interieur heeft ronde pijlers en kruisribgewelven. Neogotische altaren, beelden en triomfkruis uit de ateliers van het St. Bernulphusgilde. Eenklaviers orgel. In 1788 door A.Meere te Utrecht gemaakt voor de R.K. kerk De Liefde in Amsterdam. In 1892 geplaatst en verbouwd door de Gebr. Gradussen te Winssen.

De kerk is in de jaren 2003-2006 gerestaureerd en 23 juni 2006 opnieuw gewijd en in gebruik genomen. (56-06)