Beesd, Voorstraat 92 - Sint Pieterskerk
Uit Reliwiki
Algemene gegevens | |
---|---|
Naam kerk: | Sint Pieterskerk |
Genootschap: | PKN Protestantse gemeente Beesd |
Provincie: | Gelderland |
Gemeente: | West Betuwe |
Plaats: | Beesd |
Adres: | Voorstraat 92 |
Postcode: | 4153AL |
Sonneveld-index: | 11092 |
Jaar ingebruikname: | 1825 |
Architect: | |
Huidige bestemming: | kerk |
Monument status: | Rijksmonument 16482 (kerk); 16483 (toren) |
Geschiedenis
Vroege neogotische kerk met prachtige historische toren.
Opgravingen tijdens de restauratie in 2000 hebben aangetoond dat er al in de 12de eeuw een (tufstenen) kerk stond. Daarna ontstond door uitbreiding een zgn. "halle-kerk" welke in de zestiende eeuw zijn grootste omvang had. In het muurwerk van de huidige zaalkerk, die dateert uit 1825, zijn veel restanten opgenomen van de middeleeuwse kerk, die gewijd was aan Sint Petrus (Sint Pieter). De zuidzijde (Voorstraat-kant) toont de oorspronkelijke buitenmuur en vensterindeling. In het plaveisel zijn met 'moppen' de oude steunberen zichtbaar gemaakt en aan de noordzijde zien we de contouren van de oude buitenmuur in de bestrating. In de huidige noordmuur zijn een vijftal pilaren opgenomen welke deel uitmaakten van de oude kerk. Het koor en de oostkant verdwenen in 1825 en maakten plaats voor een ingangsportaal.
De toren is in verschillende perioden ontstaan. De onderste geleding wordt gedateerd tussen 1500 - 1525 en heeft invloeden van de Kempense gotiek. De tweede geleding is rijker gedecoreerd en ontstaan rond 1550. Opvallend zijn de 'speklagen' van mergelsteen. Er waren aanzetten tot een derde geleding: 'De lantaarn', maar deze werd niet gerealiseerd. In de toren hangt een luidklok met in gotische letters het opschrift: Sanctus Petrus - Anno - MCCCCLXVIII Johns - Wilhelmus * Hoerken * Fres Me * Fecert (Heilige Petrus word ik genoemd anno 1468 Johannes en Wilhelmus Hoerken hebben mij vervaardigd). In 1882 is de toren geschikt gemaakt voor (tijdelijke) bewoning van slachtoffers van overstromingen.
Tevens kliederkerk.
Monumentomschrijving Rijksdienst
Kerk
Herv. Kerk. Eenvoudige, bakstenen zaalkerk op rechthoekige plattegrond, blijkens het jaartal tegen het portaal aan de oostzijde uit 1825. Hoog schilddak. Inwendig een gestucadoord gewelf. Inventaris: Mahoniehouten preekstoel uit de bouwtijd; orgelkas in Lodewijk XVI vormen, afkomstig uit de voorm. Franse kerk te Vianen. Hierin een tweeklaviers orgel van De Koff, gemaakt in 1913.
Toren
Toren der Herv. Kerk. Uit twee bakstenen geledingen bestaand, onvoltooid laatgotische bouwwerk met overhoekse, door pinakels verlevendigde steunberen, natuurstenen banden, in de tweede geleding vier smalle spitsboognissen in ieder gevelvlak en boogfriezen. Onderbouw ca. 1500; tweede geleding en achtkante aanzet derde geleding waarschijnlijk tweede kwart 16de eeuw.
Klokkenstoel met klok van J. en W. Hoerken, 1468, diam. 122,6 cm.