Berkel-Enschot, Kerkstraat 2 - Caecilia

Bezig met het laden van de kaart...

Algemene gegevens
Naam object:	Caecilia
Genootschap:	rooms-katholieke kerk
Provincie:	Noord-Brabant
Gemeente:	Tilburg
Plaats:	Berkel-Enschot
Adres:	Kerkstraat 4
Postcode:	5056AC
Sonneveld-index:	07060
Jaar ingebruikname:	1898
Architect:	C.J.H. Franssen
Huidige bestemming:	rooms-katholieke kerk
Monument status:	rijksmonument 526156

Geschiedenis

Verving de in 1904 gesloopte voorganger

Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed

Inleiding

Aan de zuidelijke zijde van de pleinachtige verbreding van de Kerkstraat staat het R.K. KERKGEBOUW, gewijd aan de H. Caecilia. De neogotische kerk dateert uit 1898 en werd gebouwd naar een ontwerp van C. Franssen (Roermond). Op de plaats van het kerkgebouw stond sedert 1672 een schuurkerk, die in 1767 werd vernieuwd. De uitbouw tegen de westelijke transeptarm, bestaande uit een uit 1975 daterende parochiezaal met verbindingsgangen, valt buiten de bescherming. In 1898 zijn de klokken uit de middeleeuwse oude toren in de toren van deze kerk gehangen.

Omschrijving

Het betreft een niet-georiënteerde kruisbasiliek, bestaande uit een noordelijke toren met traptoren en flankerende kapellen, een schip van drie traveeën, een aan beide zijden een travee uitspringend dwarsschip en een koortravee met vijfzijdige absis. Ter hoogte van het transept uitgebouwde biechtstoelen. Aan de westelijke en oostelijke zijde van het koor een eenlaagse aanbouw onder schilddak, zijnde sacristie en stookhok.

Het gebouw wordt gedekt door zadeldaken, voorzien van leien in Maasdekking. Op de torenspits leien in Maasdekking. Op de viering een achtkantige dakruiter met open klokkenstoel en naaldspits. Op de nok van het koor, de dakruiter en de torenspits staan neogotische smeedijzeren ornamenten, met onder meer een wijdingskruis en een torenhaan. Tegen de dakschilden vanschip, dwarsschip en koor neogotische dakkapellen.

Alle gevels zijn uitgevoerd in machinale baksteen, die horizontaal wordt geleed door de toepassing van strengpersstenen banden. Tegen de gevels staan haakse, twee- en driemaal versneden steunberen, voorzien van hardstenen afzaten. Ook de omgaande dorpellijst, alsmede de dorpels, de afdeklijsten van portaal en topgevels van het transept zijn uit hardsteen vervaardigd. De gevels worden afgesloten door een gemetseld fries met keperboogmotief en tand- en muizetandlijsten. In kapellen, schip, transeptarmen en koortravee spitsboogvensters met bakstenen harnas, voorzien van twee dan wel vier lancetten, bekroond door n dan wel drie oculi. In de absis hoge lancetvensters. In de middelste absistravee aan de exterieurzijde een hardstenen gevelsteen met inscriptie: "De eerste steen gelegd / 6 april 1898 / F.P. Corstens pastoor / W. van Laarhoven / A. Pulskens kerkm.". De toren heeft een globaal vierkante plattegrond, telt vier geledingen, waarvan de bovenste achthoekig en voorzien van galmgaten en vier flankeerspitsjes, en wordt bekroond door een achtzijdige spits, voorzien van dakkapellen. Tegen de oostelijke zijde staat een traptoren. Het torenportaal is eenvoudig uitgevoerd met opgeklampte vleugelpoort met spitsboogvormig bovenlicht, gevat in een puntgevel met kruisbloembekroning. De vleugelpoort is, evenals de andere ingangsportalen in oostelijke gevel en zuidwestelijke aanbouw, voorzien van een zwaar smeedijzeren beslag met florale motieven.

In het interieur zijn onder meer van belang de schilderingen van A. Verschuuren (leerling van P.J.H. Cuypers en A. Derkinderen), daterende uit 1918 en een beeld van de H. Job uit omstreeks 1670. In de toren een tweetal waardevolle klokken, daterende uit 1414 en blijkens inscriptie vervaardigd door Joh. van Asten.

Waardering

De kerk is van algemeen belang. Het gebouw heeft cultuurhistorische waarden als bijzondere uitdrukking van een sociaal-economische en geestelijke ontwikkeling, namelijk de stichting van Neo-Gotische kerken als teken en bevestiging van de katholieke emancipatie.
Het heeft architectuurhistorische waarden als gaaf en goed voorbeeld van een kleine, maar zeer representatief vormgegeven dorpskerk van C. Franssen.
Het heeft ensemblewaarden, het is van belang voor het aanzien van het dorp. Het is belang wegens de architectonische gaafheid van het exterieur en een deel van het interieur.

Omschrijving 2

Naam monument: St. Cecilia
Bouwstijl: Neogotiek
Bouwperiode: 1898
Gevels en materialen: Baksteen, banden van gele verblendsteen. Dorpel- en afdeklijsten van hardsteen, siermetselwerk langs dakrand. Topgevels geleed met nissen.
Vensters en deuren: Eenvoudige lancetvensters in koor, spitsboogvensters met dubbele lancet en oculus in schip, in transept vier lancetten onder drie oculi. Deuren met sierlijk smeedijzeren beslag.
Dak en bedekking: Samengesteld dak, zadeldaken met lei in maasdekking en rensdaken. Dakruiter, ingangstoren met zeskantige spits. Lei in maasdekking. Pirons. Uitgebouwde biechtstoelen ter hoogte transept.
Bijgebouwen: Pastorie (apart beschreven) in 1986 met zaal uitgebreid, waarbij deuren van Broekhovense Kerk zijn gebruikt.
Interieur: Beeld H. Job ca. 1670. Schilderingen A. Verschuuren (1918), leerling van P. Cuypers en A. Derkinderen.
Bijzonderheden: Ter vervanging van oude schuurkerk uit 1672. Gevelsteen naast portaal, 1898.
Omschrijving: Driebeukige basilicale kruiskerk met ingangstoren van drie geledingen, bekroond met een zeskantige spits, voorzien van flankerende pinakels. Aan de voet van de toren zijn twee kapellen uitgebouwd. Het schip telt drie traveeën, gevolgd door transept en koortravee. Het koor wordt afgesloten met een vijfkantige absis. Ingang aan noordzijde onder wimberg. Sacristie aan westzijde.

Orgel

Het orgel is in 1992-1993 gebouwd door de firma G.C. Klop (Garderen). Alle pijpen zijn van hout vervaardigd.

Dispositie

Hoofdwerk (manuaal 1): Bourdon 16' - Prestant 8' - Holpijp 8' - Octaaf 4' - Octaaf 2' - Mixtuur 1⅓' III-IV - Trompet 8'.
Bovenwerk (manuaal 2): Fluit douce 8' - Viola di Gamba 8' (C-fis in Fluit douce) - Roerfluit 4' - Nasard 3' - Gemshoorn 2' - Terts 1 3/5' - Sifflet 1'.
Pedaal: Subbas 16' (transm.) - Prestant 8' (transm.) - Trompet 8' (transm.).
Koppelingen: Hoofdwerk aan Pedaal - Bovenwerk aan Pedaal - Manuaalkoppeling.

Mechanische sleepladen. Manuaalomvang: C-f3. Pedaalomvang: C-f1. Temperatuur: Vallotti. Winddruk: 65 mm. WK.