Bronkhorst, Kapelstraat 2 - Bronkhorstkapel

Bezig met het laden van de kaart...

Algemene gegevens
Naam object:	Bronkhorstkapel
Genootschap:	PKN Protestantse gemeente Steenderen en Bronkhorst
Provincie:	Gelderland
Gemeente:	Bronckhorst
Plaats:	Bronkhorst
Adres:	Kapelstraat 2
Postcode:	7226LL
Sonneveld-index:	11149
Jaar ingebruikname:	1344
Architect:
Huidige bestemming:	kerk
Monument status:	Rijksmonument 34548

Inhoud

1 Geschiedenis
2 Orgel
3 Monumentomschrijving Rijksdienst
4 Externe links
5 Afbeeldingen
- 5.1 Exterieur
- 5.2 Interieur

Geschiedenis

Prachtige historische kapel met torentje.

In 1344 stichtten Gijsbert V van Bronckhorst en zijn vrouw Catharina van Leefdael ter ere van de Heilige Maagd Maria en Sint-Maarten een kapel in Bronkhorst. Tegelijkertijd schonken zij enkele goederen aan de kapel. Dit was het eerste jaar waarin sprake was van een kapel in Bronkhorst. "Opdat nu de familie der oude heren van Bronckhorst en de ingezetenen zelf, door de ongemakkelijkheid der wegen zouden belet worden de Goddelijke diensten niet dikwijls genoeg bij te wonen, is er in dit stedeke een kerk gebouwd." De opbrengst van de goederen diende voor het levensonderhoud van de priester die aan de kapel was verbonden. Daarnaast kreeg hij jaarlijks twee manden vis uit de beek bij het kasteel. Op 19 januari 1345 werd Johannes van Driel voor dit ambt door de heer van Bronckhorst bij de bisschop van Utrecht voorgedragen. Bij deze hernieuwde stichting kreeg de kapel nog meer giften. Op 22 februari 1345 bevestigde de bisschop de hernieuwde stichting en hechtte hij zijn goedkeuring aan de voordracht van Johannes van Driel. Deze hernieuwde stichting duidt op een oudere (slot)kapel, maar daarover is niets bekend. Onder Willem IV van Bronckhorst was er in 1360 nogmaals sprake van een stichting van de kapel. Waarschijnlijk werd de kapel hierbij ook opengesteld voor de inwoners van Bronkhorst. De rechten van de kerk bleven onverkort gelden en er mocht niet in de kapel worden begraven. Gedurende de Middeleeuwen ontving de kapel geregeld schenkingen. Uit documenten blijkt dat er twee altaren waren en sinds 1374 twee priesters. In de loop der eeuwen verviel de kapel en bij een desastreuze verbouwing tot schoolgebouw in 1843 gingen veel middeleeuwse zaken verloren. In 1964 werd de restauratie ter hand genomen en is de kapel zo veel mogelijk in oude luister hersteld. (Bron: Protestantse Gemeente Steenderen en Bronkhorst)

2019 - Geen reguliere diensten meer.

Orgel

In de gerestaureerde kapel van Bronkhorst staat een kabinetorgel, dat werd gebouwd door Albertus Hinsz. Oorspronkelijk zou het gebouwd zijn in 1739 in Utrecht, hoewel zowel jaartal als plaats betwijfeld worden. Andere bronnen spreken van een orgel uit 1759, gebouwd voor een particulier in Neuenhaus bij Bad Bentheim. In 1791 is het orgel gekocht door de Evangelisch Lutherse Kerk te Sappemeer. Daar werd het in 1792 geplaatst door H.H. Freytag. In 1813 werd de Quint 3' vervangen door een Nasard 3'. Later voerde H.E. Freytag in 1858 een wijziging uit: de Mixtuur werd vervangen door een Fluit Douce 2' in de Bas en een Viola di Gamba 8' in de discant. In 1880 bouwde Van Oeckelen een nieuw orgel in de kerk van Sappemeer. Het kabinetorgel werd verkocht aan een particulier in Zelhem. In 1964 restaureerde K.B. Blank het orgel, waarbij de dispositie werd hersteld in de oorspronkelijke toestand. Na de restauratie plaatste men het instrument in de kapel van Bronkhorst.

(Bron:Orgeldatabase)

Monumentomschrijving Rijksdienst

Kapel, thans in gebruik bij de Protestantse Gemeente Steenderen en Bronkhorst. Een Gotisch, bakstenen zaalkerkje (XV) met driezijdige sluiting, steunberen en gedrukte spitsboogvensters. Portaaluitbouw tegen de westgevel. Tegen het, oorspronkelijk waarschijnlijk in steen overwelfde, schip was vroeger aan de noordzijde een zijbeuk aanwezig. De kap en het vierkante klokkentorentje zijn gebouwd na een stadsbrand in 1633. De kapel, die zeer verwaarloosd was en bij de inrichting tot school in 1842 geheel verbouwd, heeft door een ingrijpende restauratie in 1960-'61 haar oorspronkelijke uiterlijk grotendeels herkregen. Kabinetorgel ca. 1730, vermoedelijk gemaakt door A.A. Hinsz. In de dakruiter een klok van een anonieme gieter, 1658, diam. 45 cm.