Culemborg, Rietveldseweg 23 b - Filadelfia

Bezig met het laden van de kaart...

Algemene gegevens
Naam kerk:	Filadelfia
Genootschap:	Zelfstandige gemeente op N.H. grondslag
Provincie:	Gelderland
Gemeente:	Culemborg
Plaats:	Culemborg
Adres:	Rietveldseweg 23 b
Postcode:	4105LG
Inventarisatienummer:	11163
Jaar ingebruikname:	1995
Architect:
Huidige bestemming:	kerk
Monument status:	Geen

Geschiedenis

Interessant gebouw, duidelijk als kerk herkenbaar.

De Filadelfiagemeente is opgericht in 1933. Vermoedelijk maakte men gebruik van een Ned. Herv. Evangelisatielokaal.

Het huidige kerkje is in 1995 gebouwd ter vervanging van een houten gebouw uit 1970.

In de media

Uit: Reformatorisch Dagblad d.d. 28-06-1996

Gemeente Filadelfia werd in 1933 gesticht „op Zijn gezegend bevel” Oud Culemborgs kerkje vandaag afgebroken; nieuwe kerk kost anderhalf miljoen

CULEMBORG - De Geest is geweken uit alle kerken in Nederland sinds ds. Th. van der Groe „4n ‘s Heeren Naam” op 19 februari 1777 naar aanleiding van Jesaja 6:9 en 10 zijn „vloekvonnis” over Nederland uitsprak. Dat dachten sommigen toen; zo denken er nog steeds. Maar er Is een overblijfsel; omdat Gods Woord in Jesaja 6:13 hoop geeft op een overblijfsel waar ook Van der Groe op wees. Aldus de leden van de huidige gemeente Filadelfia in Culemborg.

Oprichter Jacobus den Hartog zag zichzelf in 1933 „geplaatst als ouderling en opziener” en stichtte „die Gemeente, in ‘s Heeren kracht, onder Zijn aanbiddelijke leiding, op Zijn gezegend bevel”. Men ziet er de voortzetting in van, dan wel de terugkeer naar de Nederlandse Hervormde Kerk uit de tijd van Willem de Zwijger. Wie op de rijksweg Utrecht-Den

Bosch naar Culemborg afslaat, ontdekt aan de linkerhand een nieuw, klassiek ogend kerkgebouw. Vlak ervoor staat een vele tientallen jaren oud houten gebouwtje, de huidige kerkzaak Dat komt vandaag onder de slopershamer. Wie moeite neemt de auto even bij te sturen en daarna uit te stappen, ziet dat de opdrachtgeefster de gemeente Filadelfia is.

Saamhorigheid

In Culemborg en omgeving weet men weinig meer te melden dan dat het om een familiekerkje zou gaan, waarbij de naam Den Hartog veelvuldig valt. Grote saamhorigheid en een uitgesproken reformatorische levensstijl kenmerken de groep. De kinderen bezoeken doorgaans het reformatorisch voortgezet onderwijs. Het Reformatorisch Dagblad rolt bij hen door de brievenbus.

’s Zondags komen rond de honderd kerkgangers naar de dienst. Ruim twintig kostwinners onder hen leggen veel geld op tafel. Er was overigens al 25 jaar stevig gespaard voor het bijna anderhalf miljoen gulden kostende nieuwe gebouw.

Een bestuurslid van de gemeente is bereid tot een gesprek. J. M. Breeman -„inderdaad, ik ben getrouwd met een Den Hartog”- vertelt over het hoe en wat van de gemeente.

Bijzonder mens

Jacobus den Hartog is een man wiens naam in de gemeente Filadelfia vaak met ere wordt genoemd. Hij werd in 1892 geboren en overleed in 1963. Hij was dé geestelijke leider, die nu node wordt gemist. „Een bijzonder mens, een opmerkelijke man Gods”, aldus Breeman. De preken van deze niet-wetenschappelijk geschoolde voorganger worden nog gelezen en herlezen. Er zijn bundels brieven -intussen overgetypt en in druk verschenen van hem in omloop. Het zullen ruim vijftig bundels worden.

Breeman spreekt met veel respect over Den Hartog. Deze man blijkt, hoewel men in het gezin onkerkelijk was, al jong bezig met Gods Woord in een thuis gevonden Bijbel. Tijdens de mobilisatie in de Eerste Wereldoorlog bivakkeert hij in Ooltgensplaat en ontmoet daar “opa Breeman”, die „vanwege de breuk buiten de kerk kwam”.

Vit de handen

Geestelijke donkerheid en licht wisselen elkaar af bij landarbeider Den Hartog. In 1933 „raakt hij uit de banden”. De oprichting van de gemeente Filadelfia ziet Den Hartog als een terugkeer tot de Nederlandse Hervormde Kerk. Den Hartog beleeft voor zichzelf dat hij was vrijgesproken van de kerk- en staatsschuld die Van der Groe aanwees. In ieder geval wordt in 1933 formeel toestemming gevraagd tot het oprichten van een kerkgenootschap. Er komt een gekozen bestuur en Jacobus den Hartog gaat niet-ambtelijk voor in de diensten.

Totdat H. van Kooten zich aandient. Uit een op 28 september 1943 gedateerde brief blijkt dat deze „zondag jl.” hier is „bevestigd in zijn ambt als gegeven Leraar der gerechtigheid”. Jacobus den Hartog voegt daar aan toe: „En als zodanig heb ik hem de gemeente voorgesteld en Gods bevel op de gemeente gedrukt, dat zij hem als zodanig ook zouden erkennen en leren kennen voortaan”.

Catechismuspreken worden (nog steeds) niet gehouden. Breeman laat een brief zien van de nieuwe voorganger uit 1943, waarin deze al waarschuwde voor de afgoden’ welke zijn: „Geloofsartikelen, vragenboekjes, koude kerkvormen, verstandsleer”’.

Ds. Kersten

De sacramenten worden niet bediend, kinderen dus niet gedoopt. „Hoewel, als ds. Van Kooten gebleven was en in 1952 niet was- overgegaan naar de Christelijke Gereformeerde Gemeente van Werkendam, dan zouden ze wellicht wél bediend geworden zijn”, aldus Breeman. Na Werkendam ging ds. Van Kooten naar Rotterdam waar hij met zijn gemeente overging naar de Gereformeerde Gemeenten. Later nam hij een beroep naar Emmeloord aan.

Breeman voegt wel toe dat mogelijke sacramentsbediening „mede afgehangen zou hebben van de verdere doorwerking van de Geest in de gemeente Filadelfia”. Ambten kent men (nog) niet.

De gemeente Filadelfia gaat niet ter stembus. Ooit vroeg men ds. G. H. Kersten schriftelijk of hij wel door de Heere in de Tweede Kamer geplaatst was, of de politiek zijn roeping was. De dominee, die toen bij hen gezag genoot, schreef nooit terug, zo zeggen zij. Men zag er de bijzondere aanwijzing in niet te stemmen.

Geestelijke gesprekken

Er gaan geruchten als zouden jongeren die niet binnen de Filadelfia-gemeente een levensgezel(lin) vinden, verstoten worden. Zijn die geruchten juist? Breeman: „Neen. Als de Heere werkelijk betrokken is bij het aangaan van een verkering, dan is er als kenmerk altijd een onderlinge overeenstemming tussen alle betrokkenen, ook de ouders, aanwezig. Een duidelijk voorbeeld vormt de geschiedenis van Isaak en Rebecca”.

Maar als een meisje uit zijn kring een godvrezende jongen ontmoet die weet dat de Heere hem in die andere kerk geroepen heeft? Breeman zegt dat bij huwelijken die tot stand kwamen, tot nu toe steeds gekozen is voor de gemeente Filadelfia. In andere gevallen gingen huwelijken niet door, mede omdat er vaak onkerkelijken bij betrokken waren, aldus Breeman.

Er worden incidenteel geestelijke gesprekken gevoerd tussen leden van Filadelfia en leden van reformatorische kerken. Breeman: „Wij schrijven echt niet alle leden van andere kerken af. Maar ook bij ons is het wat die onderlinge geestelijke gesprekken betreft -vergeleken bij het oude gezelschaps leven dun geworden”.

Evangelisatie heeft niet plaats. „Jacobus was daar wel heel actief in. Hij was onze vraagbaak. Wij bevinden ons nu in een bewustwordingsproces. Dat is zo sinds 1993. Evangelisatie? Ja, misschien te zijner tijd weer”.

Binnen afzienbare tijd wordt het nieuwe kerkgebouw geopend. Er wordt al in gekerkt. Het oude gebouwtje van de gemeente Filadelfia ervóór, waarin volgens Breeman ds. Van Kooten als emeritus predikant zijn laatste preek hield, komt als de plannen doorgaan vandaag onder de slopershamer.

Uit: Reformatorisch Dagblad d.d. 24-10-1996

Gemeente Filadelfia neemt nieuwe kerk in gebruik CULEMBORG - De Filadelfia gemeente in Culemborg nam gisteravond haar nieuwe kerkgebouw in gebruik. Voorganger C. den Hartog, een neef van de oprichter van de gemeente, Jacobus den Hartog, ging voor in een dienst waarin hij las uit Openbaring. De gemeente ontstond zo’n zestig jaar geleden omdat de gedachte leefde dat de Geest was geweken uit alle kerken in Nederland sinds ds. Th. van der Groe op 19 februari 1777 zijn banvloek over Nederland uitsprak. Het overblijfsel kreeg, naar de waarneming van de huidige Filadelfia-gemeente in Culemborg, bij hen gestalte. Oprichter Jacobus den Hartog zag zichzelf in 1933 „geplaatst als ouderling en opziener” en stichtte „die Gemeente, in ‘s Heeren kracht, onder Zijn aanbiddelijke leiding, op Zijn gezegend bevel”. Men ziet daarin de voortzetting van dan wel de terugkeer naar de Nederlandse Hervormde Kerk. Verdeeld Het kerkgebouw staat vlak bij de afrit Culemborg van de A2 (Utrecht Den Bosch). Het gebouw kostte meer dan een miljoen gulden. Dit bedrag wordt opgebracht door ongeveer twintig kostwinners. Jacobus den Hartog wordt nog steeds met zeer veel ere genoemd. Hij was dé geestelijk leider. „Een bijzonder mens, een opmerkelijk man Gods”. Zijn preken worden nog gelezen en herlezen. Gisteravond legde de voorganger nadruk op het feit dat er een verdeelde kerk is. „Als men oprecht Gods eer op het oog heeft, komt God ook voor Zijn eer op. God is niet verdeeld. U moet uzelf op dat punt onderzoeken”, zo hield de voorganger de aanwezigen voor. Onder hen bevonden zich behalve gemeenteleden en andere belangstellenden ook de (onder)aannemers en hun personeel. De bijeenkomst had plaats in aanwezigheid van de burgemeester van Culemborg, mevrouw Bloemendaal Linthout. Zij vond de kerk goed in het landschap passen en zei verblijd te zijn dat in een tijd van ontkerkelijking toch nog nieuwe kerken worden gebouwd.