Dordrecht, Nieuwkerksplein 90 - Nieuwe- of Sint Nicolaaskerk
Uit Reliwiki
| Algemene gegevens | |
|---|---|
| Naam kerk: | Nieuwe- of Sint Nicolaaskerk |
| Genootschap: | Nederlandse Hervormde Kerk |
| Provincie: | Zuid-Holland |
| Gemeente: | Dordrecht |
| Plaats: | Dordrecht |
| Adres: | Nieuwkerksplein 90 |
| Postcode: | 3311TJ |
| Inventarisatienummer: | 01762 |
| Jaar ingebruikname: | 15de eeuw |
| Architect: | |
| Oorspronkelijke bestemming: | Kerk |
| Huidige bestemming: | winkel |
| Hoofdfunctie: | Religieus |
| Functie: | Religieus |
| Monument status: | Rijksmonument |
| Monument nummer: | 13583 |
Geschiedenis
Fraai gebouw van algemeen belang wegens bijzondere oudheidkundige en kunsthistorische waarde. Bijnaam "Nieuwkerk". Toren uit 1834.
De Nieuwkerk is een middeleeuwse kerk en tevens de oudste in Dordrecht. Hij dateert uit het jaar 1175 en werd in dat jaar de Sint Nikolaaskapelle genoemd. De architect van deze parochiekerk is onbekend. Na de inwijding werd de St. Nikolaaskapelle verheven tot de heerlijkheid Merwede. Rond het jaar 1420 onderging de kerk een flinke uitbreiding en werd een zogenaamde hallenkerk. In 1568 verwoestte een brand de kerk grotendeels. Het overgebleven deel werd weer opgebouwd tot een eenvoudige dubbelkorige kerk. Bij de herbouw werd gedeeltelijk gebruikgemaakt van oude stenen die eerst werden afgebikt. Ook werden er nieuwe Leidse stenen gebruikt. In 1592 kon de kerk weer in gebruik worden genomen. De schilder Jan Doudijn heeft de brand vastgelegd bijna als een fotojournalist. Het schilderij De brand van de Nieuwkerk te Dordrecht is in 1840 geschonken aan de gemeente Dordrecht, en is te bewonderen in het Dordrechts Museum. In de jaren zestig van de vorige eeuw is de omgeving van de kerk gesaneerd en vervangen door nieuwbouw. De kerk diende na de sluiting in 1960 onder meer als opslagplaats, en pas in de jaren 70 werd het verval een halt toegeroepen. In de kerk vestigde zich supermarkt Disky. Die maakte later plaats voor een keukenleverancier.
- Bron : In de buurt Dordrecht
Monumentomschrijving Rijksdienst
Nieuwe of Sint-Nicolaaskerk (Ned. Herv.). HALLENKERK van twee beuken, elk met eigen dak, met 5/8 koorsluitingen. Houten tongewelven met trekbalken. De oostelijke delen dateren van ca. 1500; het overige is herbouwd na een brand in 1568.
De beuken worden gescheiden door zware, natuurstenen zuilen met krulkoolkapitelen, waarboven eenvoudige geprofileerde scheibogen. Onder de tongewelven muurstijlen op renaissance-consoles. Het uitwendige, versierd met natuurstenen banden, heeft zware tweemaal versneden beren en tegen de westelijke gevel, waarvan de hoeken zijn afgeschuind, een portaal (XVI) met twee korfbogige doorgangen en een gewelf van drie traveeën: een stergewelf, geflankeerd door twee ribloze kruisgewelven met renaissancekraagstenen en een flauwe welvingslijn. Boven het portaal een houten toren van twee geledingen (XIX b). Aanbouwen (XVIII) tegen de zuidgevel. Inventaris: kansel (ca. 1600). Klokkenstoel met klok van J. Tolhuis, 1555, diam. 76,2 cm. In de toren staan twee mechanische torenuurwerken buiten werking.
Orgel
Het orgel (C.G.F. Witte, 1854) kreeg in 1965 een nieuwe bestemming in de Grote- of St. Maartenskerk te Tiel.
Externe links
Afbeeldingen
Exterieur
Kopie van Wikimedia. Brand 22-01-1568.
Kopie van regionaalarchiefdordrecht. 1730.
Kopie van regionaalarchiefdordrecht. 1775
Kopie van regionaalarchiefdordrecht. 1775
Kopie van regionaalarchiefdordrecht. 1775
Kopie van regionaalarchiefdordrecht. 1775
Kopie van regionaalarchiefdordrecht. 1850
Ansichtkaart
Westzijde van de Nieuwkerk. Foto: A. Roks 2008
Westportaal. Foto: A. Roks 2008
Zuidzijde zuider zijkoor. Foto: A. Roks 2008
Zuider zijkoor en hoofkoor vanuit het zuiden. Foto: A. Roks 2008
Nieuwkerk gezien vanuit het ZO. Foto: A. Roks 2008
Oostzijde koren. Foto: A. Roks 2008
Koor vanuit het oosten. Foto: A. Roks 2008
Noordzijde Nieuwkerk vanuit het NO. Foto: A. Roks 2008
Noordzijde koor. Foto: A. Roks 2008
Noordzijde Nieuwkerk. Foto: A. Roks 2008
Kopie van regionaalarchiefdordrecht. Portaal 01-06-1960
Kopie van regionaalarchiefdordrecht. Westportaal 01-10-1963
Kopie van regionaalarchiefdordrecht. Westportaal in 2008
Kopie van regionaalarchiefdordrecht. Regenpijp 01-10-1985
Kopie van regionaalarchiefdordrecht. Wijzerplaten in 2010
Kopie van regionaalarchiefdordrecht. Plattegrond.
Kopie van regionaalarchiefdordrecht. Plattegrond 1980.
.jpg)
Interieur
Kopie van regionaalarchiefdordrecht. 1909
Kopie van regionaalarchiefdordrecht. 01-06-1960
Kopie van regionaalarchiefdordrecht. 01-06-1960
Kopie van regionaalarchiefdordrecht. 01-06-1960
Kopie van regionaalarchiefdordrecht. 01-06-1960
Kopie van regionaalarchiefdordrecht. 01-06-1960
Kopie van regionaalarchiefdordrecht. 01-06-1960
Kopie van regionaalarchiefdordrecht. 01-06-1960
Kopie van regionaalarchiefdordrecht. 1980
Kopie van regionaalarchiefdordrecht. Kansel 01-06-1960
Kopie van regionaalarchiefdordrecht. Grafzerk in 1930
Kopie van regionaalarchiefdordrecht. Grafzerk in 1995
Kopie van regionaalarchiefdordrecht. Gewelf 01-06-1960
Foto uit 1957 van G. Meyster. Het orgel van C.G.F. Witte (1854), dat in 1965 een nieuwe bestemming kreeg in de Grote- of Sint Maartenskerk te Tiel.
Kopie van Orgeldatabase.
Kopie van Orgeldatabase.
