Etten-Leur, Raadhuisplein 29 - Catharinakerk (15e - 1976)

Bezig met het laden van de kaart...

Algemene gegevens
Naam object:	Catharinakerk
Genootschap:	Nederlands Hervormde kerk
Provincie:	Noord-Brabant
Gemeente:	Etten-Leur
Plaats:	Etten-Leur
Adres:	Raadhuisplein 29
Postcode:	4873BH
Sonneveld-index:	07494
Jaar ingebruikname:	15e eeuw
Architect:
Huidige bestemming:	Raadszaal Gemeente Etten-Leur
Monument status:	Rijksmonument 15401

Geschiedenis

Etten-Leur, voormalige hervormde kerk; jk 05-08-2015

.

Voormalige Hervormde Kerk van Etten. Historische kleine kerk met relatief grote, beeldbepalende toren. Wordt ook Raadhuiskerk genoemd. Toren 1717. Als kerk buiten gebruik begin jaren 1970. Sinds 1976 gebruikt als raadszaal van de Gemeente Etten-Leur. Ten zuidwesten van deze kerk staat ook het Gemeentehuis van Etten-Leur.

Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed

Hervormde kerk. Het eerst vermeld in 1261 als dochter der kerk van Gilze, gewijd aan de H.H. Lambertus en Catharina. In 1316 tot parochiekerk verheven en vervangen door een kleine driebeukige kerk, met behoud van de oude toren. Deze kerk werd op haar beurt van 1440 tot plm 1500 vervangen door een grote, driebeukige hallenkerk, weer met behoud van de oude toren. In 1584 werd de kerk door brand verwoest, waarna tussen 1593 en 1606 alleen het middenschip (van zijmuren voorzien) en de drie koren (de zijkoren van westgevels voorzien) hersteld werden. De zijbeuken bleven als ruine tot 1771 bestaan. In 1732 stortte de oude toren in waardoor het middenschip opnieuw verwoest werd. Bij de drie koren werd dan in 1771 naar ontwerp van Phillip Willem Schonck een nieuwe toren gebouwd, die een zeer harmonische versmelting van klassicistische en gotische stijlkenmerken laat zien. In 1821 werden de zijkoren gesloopt. De huidige kerk bestaat dus uit: een 5/10 gesloten vier traveeën diep koor (intercolumnien in 1821 dichtgemetseld); de vensters in de sluiting hebben geprofileerde negen; in de steunberen natuurstenen hoekblokken, inwendig zijn de oude zuilen met lijstkapitelen nog herkenbaar; een bakstenen toren met overhoekse steunberen. Inventaris: eiken preekstoel (plm 1580), klankbord (plm 1650) met gesneden panelen; doophek (tweede helft XVIIe eeuw); koperen lezenaar en doopbekkenhouder (eveneens tweede helft XVIIe eeuw). Orgelgalerij op twee Dorische zuilen (plm 1650). Hardstenen zerken, o.a. met wapens uit 1588, 1630 en van Jan Dirven (1664) en zijn vrouw. Een klok uit 1667 in de oorlog weggevoerd. De kerk gerestaureerd na (lichte) oorlogsschade in 1957.

De uit 1771 daterende vierkante bakstenen toren met overhoekse beren en een driehoekig uitgebouwde traptoren is in vier geledingen opgebouwd, die gescheiden zijn door waterlijsten. in de bovenste geleding bevinden zich telkens twee spitsbogige galmgaten; de spits is tot een achtkant ingesnoerd en met een open koepeltje bekroond. In de derde geleding van de toren bevindt zich het 18e eeuwse torenuurwerk, dat buiten gebruik is gesteld. De vier wijzerplaten op het onderste deel van de achtkant worden thans "bediend" door een modern uurwerk. Het smeedijzeren torenuurwerk is geplaatst op een houten onderstel, hoog ca. 75 cm, breed ca. 60 cm en lang ca. 2 meter. In het uurwerk bevinden zich drie grote spillen, waarvan er twee nog in het bezit zijn van een zwengel. Er is enige corrosie te bespeuren, overigens lijkt het werk gangbaar. Op de slinger(?) staat vermeld 1852... H. Wasgen te Etten, op de bovenzijde van het uurwerk is een plaatje gemonteerd met daarop: 1950 gerestaureerd, Etten, C.A. Vergouwen. In de orgelkas van J. Zeemans uit 1699 bevindt zich een eenklaviers orgel met nog enig pijpwerk van Zeemans. Het overige oude pijpwerk is van J.C. Smidt uit 1815. In 1990 is het orgel gereconstrueerd naar de toestand van Schmidt. Toren van de hervormde kerk. Driehoekig uitgebouwde traptoren op de zuidwesthoek; de toren bestaat uit vier, door waterlijsten gescheiden, geledingen, in de bovenste waarvan telkens twee spitsbogige galmgaten, en een, van vier- tot achtkant ingesnoerde en dan door een open koepeltje bekroonde spits. Gerestaureerd in 1912 en 1916. Klokkenstoel met klok van J. Le Fever en C. Humbloet, 1667, diam 130 cm. Mechanisch smeedijzeren torenuurwerk, 18de eeuws, is buiten gebruik gesteld.

MIP omschrijving

Bouwperiode: Van: 1600 tot: 1700
Gevels en materialen: In 1821 werden de zijkoren gesloopt. De huidige kerk bestaat dus uit een 5/10 gesloten vier traveeën diep koor (intercolumniën in 1821 dichtgemetseld); de vensters in de sluiting hebben geprofileerde neggen; in de steunberen natuurstenen hoekblokken.
Vensters en deuren: Inwendig zijn de oude zuilen met lijstkapitelen nog herkenbaar. Een bakstenentoren met overhoekse steunberen. Inventaris: eiken preekstoel ca. 1580, klankbord ca. 1650 met gesneden panelen, doophek XVIIB, koperen lezenaar en doopbekkenhouder XVIIB.
Dak en bedekking: Orgelgalerij op twee dorische zuilen ca. 1650. Hardstenen zerken, o.a. met wapens uit 1588, 1630 en van Jan Dirven 1664 en zijn vrouw. Een klok uit 1667 in de oorlog weggevoerd. De kerk gerestaureerd na (lichte) oorlogsschade in 1957.
Omschrijving: Nederlands Hervormde Kerk het eerst vermeld in 1261 als dochter der kerk van Gilze, gewijd aan de H.H. Lambertus en Catharina. In 1316 tot parochiekerk verheven en vervangen door een kleine driebeukige kerk, met behoud van de oude toren. Deze kerk werd op haar beurt van 1440 tot ca. 1500 vervangen door een grote, driebeukige hallenkerk, weer met behoud van de oude toren. In 1584 werd de kerk door brand verwoest, waarna tussen 1593 en 1606 alleen het middenschip (van zijmuren voorzien) en de drie koren (de zijkoren van westgevels voorzien) hersteld werden. De zijbeuken bleven als ruïne tot 1771 bestaan. In 1732 stortte de oude toren in, waardoor het middenschip opnieuw verwoest werd. Bij de driekoren werd dan in 1771 naar ontwerp van Philips Willem Schonckeen nieuwe toren gebouwd, die een zeer harmonische versmelting van classicistische en gotische stijlkenmerken laat zien.

In de media

Uit Reformatorisch Dagblad, 1 augustus 2006.

De toren van de Raadhuiskerk in Etten-Leur heeft na 63 jaar weer drie luidklokken. Deze maand wordt een 640 kilo wegende bronzen klok naar boven gehesen. Deze is gegoten bij Koninklijke Eijsbouts in het Oost-Brabantse Asten. De twee andere klokken wegen 1325 kilo en 910 kilo.

De nieuwe luidklok wordt verbonden met het carillon, dat de bevolking van Etten-Leur in 1965 aan de kerk schonk. Het carillon is onlangs met 10 klokken uitgebreid en telt er nu 48. Op 1 september vindt de heropening van de toren en het uitgebreide carillon plaats.