Gouda, Hoge Gouwe 41 - Gouwekerk (1904 - 1972)

Bezig met het laden van de kaart...

Algemene gegevens
Provincie:	Zuid-Holland
Gemeente:	Gouda
Plaats:	Gouda
Adres:	Hoge Gouwe 41
Postcode:	2801LA
Bouwja(a)r(en):	1903-1904
Sonneveld-index:	01901
Architect:	Christianus Petrus Wilhelmus Dessing (1844 - 1913)
Oorspronkelijke bestemming:	kerk
Huidige bestemming:	hotel/congrescentrum
Monument status:	Rijksmonument 16748

Geschiedenis

Gebouwd als Rooms-Katholieke parochiekerk St. Joseph, als tweede R.K. parochie en kerk in het centrum van Gouda, na de O.L. Vrouw ten Hemelopneming aan de Kleiweg.

Driebeukige neogotische kruisbasiliek met hoge vieringtoren, de hoogste kerktoren in Gouda (ongeveer 80 m), en de hoogste (nog bestaande) vieringtoren in Nederland. Absoluut hoogtepunt in het oeuvre van de Goudse architect C.P.W. Dessing, leerling van Pierre Cuypers (1827 - 1921). Buiten gebruik als R.K. parochiekerk in 1972. Daarna vele jaren serieus bedreigd met sloop. Vanaf 1979 tot zomer 2018 voor kerkdiensten in gebruik geweest door de Pinkstergemeente Maasbach ("Maasbach Wereldzending").

Gouwekerk

Bijnaam "Gouwekerk"; gebouwd als St. Josephkerk ter plaatse van een 18e-eeuwse R.K. schuilkerk. In 1964 is de St. Josephparochie samengegaan met de parochie O.L.Vrouw ten Hemelopneming, waarvan de neogotische kerk van A.C. Bleijs aan de Kleiweg in dat jaar is gesloopt. De St. Josephkerk is als R.K. kerk buiten gebruik gesteld in 1972. Na jarenlange leegstand , en bedreiging met sloop, is in 1979 de kerk in gebruik genomen door Johan Maasbach Wereldzending. Intussen was de Gouwekerk in 1978 ook aangewezen als Rijksmonument.

Op 19 december 2001 is begonnen met de restauratie van de Gouwekerk. De in 1904 als R.K. St. Josephkerk gebouwde kerk aan de Hoge Gouwe 41 is sinds 1979 eigendom van Johan Maasbach Wereldzending en staat op de Rijksmonumentenlijst. De kerk is gerestaureerd tussen 2002 en 2008. Nu blijkt dat die restauratie toch wel een zware wissel heeft getrokken op Maasbach. Besloten is de kerk te verkopen voor 3,5 miljoen euro. Dan kunnen de schulden betaald en kan men een nieuw onderkomen kopen. Donderdag 18 mei 2017 is een koopovereenkomst getekend, waarna de kerk zou worden getransformeerd tot designhotel.

Vanaf ongeveer midden jaren 2010 was de grote kerkelijke ruimte zelf al niet meer in gebruik door Maasbach Wereldzending. Deze kerkelijke gemeente hield haar vieringen enkele jaren in de parochiezaal, in de links van de kerk gesitueerde (oudere) pastorie.
Laatste kerkelijke viering in de Gouwekerk, door Maasbach Wereldzending, ongeveer juni 2018. Sindsdien komt dit kerkgenootschap samen in Clubhuis ISV, in de wijk Bloemendaal, adres Ridder van Catsweg 358, 2804RS Gouda.
2018 - De plannen voor inbouw van een hotel gaan toch niet door. Nu is sprake van (misschien) een "foodhall", of een ijsbaan in nov.-dec. 2018.

Intussen staat de imposante kerkruimte alweer enkele jaren leeg, maar was o.a. op 8 sept. 2018 toegankelijk in kader Open Monumentendag.

2020 - In de monumentale Gouwekerk in Gouda komen waarschijnlijk bijna honderd 'zwevende' hotelkamers. De plannen zijn in een vergevorderd stadium en de Klankbordgroep Gouwekerk reageert positief.
2022 - De afgelopen jaren hebben diverse evenementen in de Gouwekerk plaatsgevonden, o.a. ijsbaan, kaasmarkt, open op Open Monumentendag (OMD) en op de Kaarsjesavond in december. Op OMD in sept. 2022 is de Gouwekerk echter niet voor publiek geopend. Vermoedelijk is/wordt de geplande inbouw begonnen. Helaas zal dan ook de imposante ruimtewerking van het interieur verloren gaan. Intussen blijft het prachtige exterieur wél bewaard.

Over de naamgeving van R.K. kerkgebouwen in Gouda

Vermoedelijk heeft de bouw van de nieuwe moderne St. Josephkerk, 1963-1964, in de grote noordelijke uitbreidingswijk in Gouda, samengehangen met de sluiting en sloop, in 1964, van de neogotische kerk O.L. Vrouw te Hemelopneming ("Kleiwegkerk") in het noordelijke deel van Gouda-Centrum. De andere neogotische kerk, St. Joseph aan de Hoge Gouwe, in het zuidelijke deel van Gouda-Centrum ("Gouwekerk"), kreeg in 1964 de naam O.L. Vrouw ten Hemelopneming, en werd toen de parochiekerk met die naam voor heel Gouda-Centrum. Na de sluiting van de Gouwekerk, als R.K. kerk, in 1972, kwamen de R.K. parochianen in Gouda-centrum (vermoedelijk) te vallen onder de parochie van het Heilig Sacrament, in het westen van Gouda, uit 1932, en/of de parochie Sint Joseph in Gouda-Noord, uit 1964.. Los van bovenstaande is in het oosten van Gouda in 1980 nog een nieuwe, moderne, parochiekerk "O.L. Vrouw Hemelvaart" gebouwd, in dat jaar de 3e nog bestaande R.K. kerk te Gouda. In 2002 zijn de 3 toen nog bestaande R.K. parochies, met 3 kerkgebouwen buiten Gouda-Centrum, gefuseerd tot één parochie Sint Antonius van Padua. In 2004 is de Sacramentskerk aan de R.K. eredienst onttrokken; in 2006 verbouwd tot gezondheidscentrum. De huidige 2 (beide moderne) R.K. kerkgebouwen in Gouda maken nu (2018) deel uit van een regionale parochie Sint Jan de Doper, waartoe ook de R.K. gemeenschappen (met elk een eigen kerkgebouw) in Bodegraven, Boskoop, Moordrecht, Reeuwijk en Waddinxveen behoren (Sint Jan de Doper was de oorspronkelijke beschermheilige van Gouda, getuige de naam van de Grote of Sint Janskerk in Gouda).

Monumentomschrijving Rijksdienst

Voormalige parochiekerk van O.L. Vrouw ten Hemelopneming. Driebeukige neogotische KRUISBASILIEK met door zijkapellen geflankeerd veelhoekig gesloten koor en eveneens veelhoekig gesloten transeptarmen.Hoge achthoekige kruisingstoren van hout en achthoekige traptorens met spitsen op de hoeken van de rijk gedetailleerde en van drie portalen met frontalen voorziene voorgevel.Schip en zijbeuken hebben venstertripletten in vroeg-gotische trant. Het schip heeft ronde pijlers met kolonnetten en bladkapitelen. De kerk wordt overkluisd door stenen kruisribgewelven. De kerk is gebouwd in 1902-1904 naar ontwerp van C.P.W. Dessing. De neogotische kerk aan de Hoge Gouwe werd tussen 1902 en 1904 gebouwd voor de Sint Jozefparochie, die in 1856 was ontstaan uit de in 1633 door pater Gregorius Simpernel opgerichte statie. Het ontwerp is van architect C.P.W. Dessing. De uit rode baksteen opgetrokken kerk is een driebeukige kruisbasiliek met een door zijkapellen geflankeerd, vijfzijdig gesloten koor. De beide transeptarmen zijn eveneens vijfzijdig gesloten. De lichtbeuk rust op ronde kolommen met colonnetten en bladkapitelen. De inwendige architectuur is uitgevoerd in ongepleisterd metselwerk en de gehele kerk is overkluisd met kruisribgewelven. In de eerste travee van de zuidelijke zijbeuk en in de tweede travee van de noordelijke zijbeuk bevinden zich veelhoekig uitgebouwde kapellen. Ten noorden van het koor is een ruime sacrestie aangebouwd met twee flankerende nevenruimtes en achter de zuidelijke koorkapel ligt de zuidelijke paramentenkamer. Op de kruising van het dak staat een tachtig meter hoge achthoekige houten spits die al van verre zichtbaar is. De spits lijkt de toren van de Sint Janskerk te kleineren, wat na eeuwen protestantse hegemonie misschien wel gerechtvaardigd was, maar de bereikte hoogte is gebaseerd op een plompe aanzet op de kruising. De voorgevel heeft drie portalen met wimbergen en wordt geflankeerd door achthoekige traptorens die ter hoogte van de dakvoet door middel van een uitgekraagde loopgang met elkaar verbonden zijn. Het schip en de transeptarmen worden geschoord door luchtbogen, maar zonder pinakels. In 1972 besloot het kerkbestuur de kerk te verkopen. Het voortbestaan van het gebouw kwam daardoor in het geding, wat tot grote onrust onder de plaatselijke bevolking leidde. Uiteindelijk kwam het in bezit, van de Stichting Johan Maasbach Wereldzending.

In Gouda wordt serieus nagedacht over het hergebruiken van gesloten gebouwen. Hieronder zijn ook kerken. Met succes is de R.K. Sacramentskerk nu in gebruik als gezondheidscentrum. De Gouwekerk (vm. R.K., daarna Johan Maasbach Wereldzending) is door de Maasbachorganisatie te koop aangeboden. Er meldt zich geen koper. Het Gouds Regionaal Architectuur Platform (grAp) lanceerde een plan de kerk om te toveren tot een theater. De pastorie naast de kerk is ongeveer vijftien jaar eerder gebouwd, ook in een neostijl, maar dan die van de renaissance, met gepleisterde banden en blokken, siermetselwerk in de boogtrommels, zuiltjes en rijke topgevel.

In de media

Uit Algemeen Dagblad, 7 november 2016

Hotel en congrescentrum in Gouwekerk-complex. De monumentale Gouwekerk aan de Hoge Gouwe in Gouda wordt een congrescentrum en hotel met veertig kamers. Het hotel komt ook deels in de naastgelegen pastorie. Dat meldt Reliplan, bij wie het complex te koop stond. De Gouwekerk is eindelijk verkocht. Het enorme complex in de binnenstad is nu nog in gebruik bij het kerkgenootschap van Johan Maasbach, maar stond al jaren te koop. De koper wil zich nog niet bekendmaken, maar volgens directeur Mickey Bosschert van Reliplan is de zaak rond. ,,In de kerk zelf komt een groot congrescentrum. Ook komt er in de kerk en in het gebouw ernaast een hotel met veertig kamers. Reliplan is gespecialiseerd in de verkoop van kerkgebouwen en was om die reden ook nauw bij de Gouwekerk betrokken. Het voormalige gebouw van het Leger des Heils aan de Turfmarkt staat eveneens bij hen in de etalage. De Gouwekerk is een markant punt in het centrum van Gouda. De hoge zeshoekige houten spits op het dak maakt de kerk tot het hoogste gebouw van de stad. Het Godshuis werd tussen 1902 en 1904 gebouwd als Sint-Jozefkerk, maar werd door de Goudse bevolking al snel de Gouwekerk genoemd. De kerk was sinds 1979 eigendom van de stiching Johan Maasbach Zending, die het gebouw volledig heeft laten restaureren. Maasbach zette de kerk in de verkoop, omdat het niet meer mogelijk was alle kosten te betalen. De komst van een nieuw hotel in de Goudse binnenstad is opmerkelijk, omdat eerdere pogingen daarvoor in het voormalige weeshuis aan de Spieringstraat mislukten. Beoogde hotel-exploitanten haakten op het laatste moment af, omdat ze het financieel niet rondkregen of vreesden er geen rendabele vestiging van te kunnen maken. Eerder ging ook een plan voor een hotel bij het station niet door. De gemeente Gouda is altijd wel blijven geloven in een markt voor een nieuw hotel in de stad. Gouda wil graag een miljoen bezoekers per jaar trekken, die als het even kan tijdens hun bezoek ook minimaal één nacht in de stad verblijven. Gouda heeft op dit moment vier hotels: Best Western, Campanile, De Keizerskroon en De Utrechtsche Dom.

Uit Goudsepost, 17 mei 2017

Gouda - De Gouwekerk en naastgelegen pastorie aan de Hoge Gouwe zijn verkocht aan Hemron Erfgoed in Zeist. De kerk wordt getransformeerd naar een design hotel. Donderdag 18 mei wordt de koopovereenkomst getekend. De kerk werd in 1977 eigendom van stichting Johan Maasbach Wereldzending. Deze beeldbepalende kerk voor Gouda is in de periode vanaf 1977 tot twee maal toe, grondig gerestaureerd en stond al lange tijd in de verkoop. Vorig jaar juni mochten Gouwenaars nog meedenken over de invulling van het Rijksmonument. "Een speelparadijs met paintballroom en klimwand, een markthal, restaurants of concertzaal. Laat de beperkingen los en kijk niet naar de investeringskosten," benadrukte Klaas Telgenhof, directeur van FORE (Fonds Ontwikkeling Religieus Erfgoed), waarvan Hemron Erfgoed deel uitmaakt destijds tijdens een bijeenkomst. Telgenhof was namens Timpaan ook nauw betrokken bij de herontwikkeling van de Turfmarktkerk, maar vanwege de slechte staat van deze kerk, zag het bedrijf er geen heil meer in en besloot de kerk te slopen. De Turfmarktkerk is inmiddels aangekocht door de buurman Khalid Boutachekourt, die het gebouw wil behouden. Het nieuws over de verkoop van de Gouwekerk komt als een complete verrassing. Nog geen week geleden stelde wethouder Daphne Bergman nog niets van de ontwikkelingen te hebben gehoord. De Neogotische Gouwekerk is een Rijksmonument en is gebouwd tussen 1902 en 1904. De kerk werd ontworpen door architect C.P.W. Dessing. De Gouwekerk is een zogenaamde kruisbasiliek. Op de kruising van het dak bevindt zich een zeshoekige, deels opengewerkte torenspits. Deze zogenaamde vieringtoren is vanuit de verre omgeving te zien en is met een hoogte van circa 80 meter het hoogste punt van de stad.

Externe links

Afbeeldingen

Exterieur

Kopie van Streekarchief Midden-Holland. 09-09-1989.
Kopie van Kerk en Orgel.
opname JvN 30-05-2009
opname JvN 30-05-2009
opname JvN 30-05-2009
opname JvN 30-05-2009
opname JvN 30-05-2009
opname JvN 30-05-2009
opname JvN 30-05-2009
opname JvN 30-05-2009
opname JvN 30-05-2009
opname JvN 30-05-2009
Detail voorgevel. Foto: A. Roks 2006
Hoofdportaal. Foto: A. Roks 2006
opname JvN 30-05-2009
opname JvN 30-05-2009
opname JvN 30-05-2009
Vieringtoren met een totale lengte van 80 m. Foto: A. Roks 2006
Exterieur koor. Foto: A. Roks 2006
Exterieur rechter zijkoor. Foto: A. Roks 2006
Gouwekerk vanuit het oosten. Foto: A. Roks 2006
Gouwekerk vanuit het westen. Foto: A. Roks 2006
opname JvN 16-12-2008
opname JvN 16-12-2008
opname JvN 16-12-2008
opname JvN 16-12-2008

Interieur

De meeste foto's hieronder zijn genomen dinsdagavond 16 december 2008, op de jaarlijkse Goudse "Kaarsjesdag", tijdens voorbereidingen van de samenzang in deze kerk die avond; het eerste deel toen het buiten nog licht was, het tweede deel toen het buiten donker was.