Haaksbergen, Markt 9 - Pancratius
Uit Reliwiki
Algemene gegevens | |
---|---|
Naam kerk: | Pancratius |
Genootschap: | Rooms Katholieke Kerk |
Provincie: | Overijssel |
Gemeente: | Haaksbergen |
Plaats: | Haaksbergen |
Adres: | Markt 9 |
Postcode: | 7481HS |
Inventarisatienummer: | 10216 |
Jaar ingebruikname: | 1520 |
Architect: | Alfred Tepe (1840 - 1920) (uitbreiding) |
Huidige bestemming: | kerk |
Monument status: | Rijksmonument 18873 (kerk); 18874 (toren) |
Geschiedenis
R.K. Kerk. Van oorsprong een laatgotische kerk met toren in Bentheimer zandsteen. Bij de Reformatie van de katholieken afgenomen. Vanaf ca. 1800 opnieuw R.K. parochiekerk.
Monumentomschrijving Rijksdienst
Kerk
- Rijksmonument 18873
R.K. Kerk, In zijn huidige gedaante, het gevolg van de vergroting in 1887, een driebeukige hallenkerk, waarvan de noorder- en zuiderzijbeuk langs de toren zijn doorgetrokken. Van het oude werk zijn alleen overgebleven de Bentheimerstenen muren van de zuiderzijbeuk en de bogenrij tussen midden- en zuiderzijbeuk.
Toren
- Rijksmonument 18874
Bentheimerstenen toren van de vier geledingen, gedekt door een ingesnoerde, achtzijdige spits. Gedeeltelijk ingebouwde spiltrap in de zuidmuur. In de eerste geledingen een vlak gedekte ingang, met het venster erboven gevat in een hoge spitsboognis; de derde geleding vertoont in elk der drie vrije zijden een spitsboognis met flamboyant traceerwerk; de vierde geleding heeft vier spitsboogvormige galmgaten met montans. Mechanisch torenuurwerk B. Eijsbouts, Asten.
Pastorie
De PASTORIE met aangebouwd koetshuis in sobere neoclassicistische bouwstijl is in 1875 gebouwd naar een ontwerp van de architect Gerrit Doorwaard Niermans. De pastorie behoort bij de in 1854 gebouwde hervormde kerk (Rijksmonumentnummer 18866) in de Jhr. von Heydenstraat van dezelfde architect. De pastorie staat aan de Markt rond de St. Pancratiuskerk in de dorpskern van Haaksbergen. Een smeedijzeren hek vormt de erfscheiding tussen de voortuin en de openbare weg.
Omschrijving
Pand van twee bouwlagen op vierkante plattegrond onder een afgeknot schilddak dat met grijze Hollandse pannen is gedekt. Het koetshuis tegen de rechter zijgevel (W) heeft een met grijze Hollandse pannen gedekt zadeldak. De symmetrische vijf traveeën brede voorgevel van de pastorie (N) heeft een gepleisterde hoge plint met waterlijst, hoeklisenen en fries. Tussen de onderdorpels van de verdiepingsvensters een doorlopende waterlijst. In het gepleisterde middenrisaliet op de begane grond een dubbele deur met gietijzeren roosters onder bovenlicht. Op de begane grond achtruits- en op de verdieping zesruits vensters met afgeronde bovenhoeken onder strekken. De linker zijgevel (O) heeft twee vensterassen en de twee kleine rechthoekige vensters in de rechter zijgevel (W) hebben afgesnoten hoeken. In de achtergevel (Z) een centrale deur met rechts daarvan een (nieuw) groot venster. Het interieur is gemoderniseerd.
In de linker zijgevel (O) van het koetshuis drie kleine vensters onder keperbogen. Boven de getoogde inrijdeuren in de achtergevel (Z) een hooiluik met hijsbalk onder rollaag in de vorm van een keperboog.
Waardering
Pastorie van cultuur-, architectuurhistorisch en stedebouwkundig belang vanwege:
- de functie van pastorie bij de R.-K. kerk
- de sobere neo-klassicistische bouwstijl
- de beeldbepalende situering aan de Markt tegenover de St. Pancratiuskerk
- de redelijke mate van uitwendige gaafheid, met name de voorgevel
Orgels
Hoofdorgel
Het hoofdorgel is gebouwd door Bernard Pels&Zn in 1937.
Koororgel
Het koororgel is gebouwd door Louis Kramer in 1981. Oorspronkelijk is dit orgel gebruikt als huisorgel. In 1986 is het koororgel in deze kerk geplaatst.