Hazerswoude-Groenendijk, Rijndijk 106 - Bernardus

Bezig met het laden van de kaart...

Algemene gegevens
Naam kerk:	Bernardus
Genootschap:	Rooms Katholieke Kerk
Provincie:	Zuid-Holland
Gemeente:	Alphen aan den Rijn
Plaats:	Hazerswoude-Groenendijk
Adres:	Rijndijk 106
Postcode:	2394AJ
Sonneveld-index:	02281
Jaar ingebruikname:	1855
Architect:	Vogelpoel, W.J. van
Huidige bestemming:	buiten gebruik
Monument status:	Gemeentelijk monument

Geschiedenis

Gebouwd als R.K. St. Bernarduskerk in de buurtschap Hazerswoude-Groenendijk. Bijnaam "Scheepjeskerk", wegens de windvaan op de toren in de vorm van een schip. Belangrijke vroege neogotische kerk: eenbeukig met toren. Aardige serie kleurrijke glas-in-loodramen. Begin jaren 1950 is het interieur gerestaureerd en gedeeltelijk gemoderniseerd. Daarbij verdween vrijwel al het neogotische meubilair. Ook werd toen het neogotische stucadoorsgewelf vervangen door een nieuw, soberder, gewelf. In 2005 werd bekend, dan men deze kerk op termijn wilde gaan sluiten, en (in principe) laten slopen.

in 2020 nog steeds als R.K. kerk in gebruik.
Januari 2022 is deze kerk overgenomen door een Stichting.

De moderne kerklocatie "Het Anker" van de oostelijker gesitueerde parochie St. Michaël in Hazerswoude-Rijndijk zou dan wel in gebruik blijven. Hiertegen is daarna met succes actie gevoerd, o.a. door het Cuypersgenootschap, dat zich ook inzet voor de status van Rijksmonument; zie ook hieronder. Inmiddels blijft de St. Bernarduskerk vooralsnog toch wel in gebruik, en "Het Anker" is als parochiekerk buiten gebruik gesteld.

Sindsdien heet dit kerkgebouw, dat nu onderdeel uitmaakt van een regionale R.K. parochie, "Bernardus en Michaël". In 2011 is onder de orgelgalerij een ontmoetingsruimte aangebracht, die met glazen wanden van de kerkzaal is afgescheiden, met een bescheiden inbouw van links een koffiebar en rechts een toiletgroep. Verder vinden sinds 2011 diverse kleinere onderhoudswerkzaamheden plaats. Mede dankzij alle acties tot behoud van het gebouw is het een Gemeentelijk monument geworden.

2024 - Op 2 juni 2024 heeft de laatste viering plaats gevonden in de H.Bernarduskerk te Hazerswoude-Rijndijk. De kerk met belendende pastorie en tuin wordt verkocht.

De kerk zal dus per die datum aan de eredienst worden onttrokken.

2024 - Kerk is verkocht.

Architect

Wilhelmus Jacobus van Vogelpoel:

Persoonsinformatie

Nationaliteit Nederlands
Geboortedatum 11 mei 1837
Geboorteplaats Utrecht
Overlijdensdatum 1 januari 1903
Overlijdensplaats Utrecht
Beroep architect
Portaal Portaalicoon Civiele techniek en bouwkunde
- Wilhelmus Jacobus van Vogelpoel (Utrecht, 11 mei 1837 - aldaar, 1 januari 1903) was de zoon van Gerardus van Vogelpoel en architect van vooral een aantal vroeg neogotische kerken. Het betreft in het algemeen betrekkelijk eenvoudige gebouwtjes.
- Hij was woonachtig in Utrecht en zijn werk is voornamelijk in de Nederlandse provincies Utrecht en Zuid-Holland te vinden.

Werken

- Onze Lieve Vrouw Geboortekerk te Rumpt (1850-1851)
- Onze Lieve Vrouw Hemelvaartkerk te Nieuwkoop (1852), inmiddels gesloopt
- Sint-Antoniuskerk te Overlangel (1853-1854), rijksmonument
- Onze Lieve Vrouw ten Hemelopnemingkerk te Kockengen (1854), inmiddels sterk gewijzigd
- Sint-Barnabaskerk te Haastrecht (1852-1854)
- Sint-Hyppolytuskerkte Kamerik (1854-1855), inmiddels gesloopt
- Sint-Bernarduskerk (Scheepjeskerk) te Hazerswoude-Rijndijk (1854-1855)
- Sint-Nicolaaskerk te Zoetermeer (1857-1858), inmiddels gesloopt
- Onze Lieve Vrouw ten Hemelopnemingkerk te Ovezande (1858-1859)
- Onze-Lieve-Vrouw-Geboortekerk te Berkel en Rodenrijs (1864-1865), inmiddels sterk gewijzigd
- Apotheek te Utrecht (Steenweg 44, 1891)
- Woonhuis te Utrecht, (Oudegracht 203, 1897)

In de media

Uit Reformatorisch Dagblad, 14 november 2006.

De Scheepjeskerk in Hazerswoude-Rijndijk moet een rijksmonument worden. Dit adviseert de Raad voor Cultuur aan minister Van der Hoeven. De Rijksdienst voor de Monumentenzorg zet nog maar zelden gebouwen op de lijst. De Raad voor Cultuur vindt dat er voor de 150 jaar oude kerk in buurtschap Groenendijk een uitzondering moet worden gemaakt. „Het gaat hier om een topmonument dat bedreigd wordt”, aldus de adviesraad in een brief aan de minister. Het Cuypersgenootschap verzocht monumentenzorg begin dit jaar om de met sloop bedreigde kerk op de lijst te zetten. Zolang de rijksdienst het verzoek in behandeling heeft, mag het gebouw niet worden gesloopt. Behalve de Raad voor Cultuur moet ook de gemeenteraad van Rijnwoude adviseren over de monumentenstatus. Dat gebeurt vermoedelijk op 14 december.

Uit Reformatorisch Dagblad, 5 december 2006.

De Orde der Ongeschoeide Karmelieten maakt bezwaar tegen het advies van de Raad voor Cultuur om de Scheepjeskerk en het klooster in Hazerswoude-Rijndijk op de monumentenlijst te zetten. „Het advies van de Raad voor Cultuur is kort, onzorgvuldig en onjuist”, schrijft advocaat Thunnissen van het kantoor Houthoff Buruma namens de eigenaar aan het ministerie. Als de 150 jaar oude kerk en het bijna 100 jaar oude klooster op de monumentenlijst staan, is sloop van de baan en moet er geld worden gestopt in de restauratie. Het parochiebestuur is daarom fel tegen een monumentenstatus en staat lijnrecht tegenover een grote groep parochianen. Deze Vrienden van de Scheepjeskerk willen de kerk behouden. Nu blijkt dat de karmelieten, die tot enkele jaren geleden in het klooster woonden, ook tegen een monumentenstatus zijn. Ze vinden dat bij het besluit over de monumentenstatus de kerk en het klooster sowieso apart moeten worden beoordeeld. „Het klooster is op geen enkele manier monumentwaardig”, schrijft de advocaat. Wat de kerk betreft, verwijst Thunnissen naar een uitspraak van de kroon in 1977. Die oordeelde toen dat de kerk niet als monument diende te worden aangewezen. „Het moge duidelijk zijn dat de belangen die tegen aanwijzing als monument pleiten, sindsdien alleen maar zijn toegenomen.”

Uit Reformatorisch Dagblad, 3 juli 2007.

De 150 jaar oude Scheepjeskerk in Hazerswoude-Rijndijk komt niet op de Rijksmonumentenlijst. Minister Plasterk vindt dat er al voldoende werken van architect Van Vogelpoel op de lijst staan. Bovendien zijn er al genoeg kerken uit de stijl van de vroege neogotiek beschermd, zo heeft hij het Cuypersgenootschap laten weten. Met de afwijzing van de monumentenstatus dreigt de kerk te worden gesloopt. Het Cuypersgenootschap, dat zich inzet voor het behoud van bouwkundig erfgoed uit de 19e en de 20e eeuw, geeft de kerk nog niet op. Het tekent bezwaar aan tegen de afwijzing, temeer omdat de Raad voor Cultuur, het belangrijkste adviesorgaan van het ministerie, eerder een positief advies uitbracht.

Uit: omroepwest.nl, woensdag 12 april 2017, 16:30

Scheepjeskerk in Hazerswoude vreest toekomst

Een kerk die verandert in sociale huurwoningen voor jongeren en een parochietuin die kan worden omgetoverd tot recreatief dorpsgroen, dat is de toekomst van de Scheepjeskerk in Hazerswoude. Tenminste, als het aan de bewoners ligt. Maar het plan van grote projectontwikkelaars gooit roet in het eten. Meer dan een jaar nadat de stichting Scheepjeskerk en de bewoners van het dorp Groenendijk hun initiatief aanboden aan de gemeente Alphen aan den Rijn, kwam vorige maand opeens een heel ander plan op tafel. De mogelijke bestemmingswijziging is gemaakt door twee projectontwikkelaars uit Bergambacht en Koudekerk aan den Rijn. En dat is niet zomaar een wijziging. In plaats van het burgerinitiatief dat vijftien sociale huurwoningen voor jongeren inhoudt, staan er nu zeven villa's en drie luxe appartementen op de planning, waardoor ook de parochietuin bebouwd zal worden. Bewoners zijn verbijsterd: 'Hier is helemaal geen behoefte aan.'

Een toekomst met jongeren

De kerk en de pastorie (voormalig klooster) staan sinds 2007 leeg en worden gebruikt voor bijeenkomsten en concerten. In het oorspronkelijke plan is berekend dat de opbrengsten van de huur de kerk in stand zou kunnen houden zonder subsidies nodig te hebben van de gemeente. Deze eigen berekeningen kwamen neer op 40.000 euro per jaar. Jongeren die graag in Groenendijk willen blijven wonen, maar volgens het wijkcomité al jaren moeite hebben met het vinden van betaalbare huurwoningen, krijgen op deze manier ook meer kansen. Verder zou dit plan volgens hen ook een verbetering zijn voor mensen die niet aan deze plek aan het water wonen. De tuin, die direct toegang geeft tot de Oude Rijn, zou openbaar kunnen worden gemaakt voor recreatie.

Het was even schrikken

Maar de omwonenden kregen steeds minder grip op de zaak. 'We zijn niet blij met de manier waarop met ons is gecommuniceerd' zegt Nico Wesselingh van de stichting Scheepjeskerk. 'We proberen al drie jaar in overleg te komen met de gemeente om zicht te krijgen op iets wat steeds ingewikkelder werd, maar dat is altijd afgehouden. Om dan opeens over dit nieuwe plan te horen, was wel even schrikken.' Volgens de gemeente zijn de luxe appartementen uit het nieuwe plan juist nog te beperkt aanwezig. Dit stelden zij in schriftelijke antwoorden op raadsvragen van de PvdA dit jaar. Ook draagt de mogelijk nieuwe bestemming volgens hen juist bij aan het behoud van cultureel erfgoed.

Nooit goed onderzoek

Een onderzoek naar de woningbehoefte in Groenendijk is er nooit geweest. Dit geeft de gemeente zelf ook aan. Waarom dan 'zomaar' in zee is gegaan met een projectontwikkelaar, is niet bekend gemaakt. Hoewel de grond van het bisdom Parochiebestuur van de H. Thomasparochie is, zijn zowel de Scheepjeskerk als de pastorie (het voormalig klooster) gemeentelijke Monumenten. Vanavond wordt een informatieavond gehouden over het nieuwe bestemmingsplan.