Helvoirt, Kastanjelaan 16 - Heilige Nicolaaskerk

Bezig met het laden van de kaart...

Algemene gegevens
Naam object:	Heilige Nicolaaskerk
Genootschap:	Rooms-Katholieke Kerk
Provincie:	Noord-Brabant
Gemeente:	Vught
Plaats:	Helvoirt
Adres:	Kastanjelaan 16
Postcode:	5268CA
Sonneveld-index:	07674
Jaar ingebruikname:	1902
Architect:	J.H.H. van Groenendael
Huidige bestemming:	rooms-katholieke kerk
Monument status:	rijksmonument 21465

Inhoud

1 Geschiedenis
2 Orgel
3 Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed
- 3.1 Omschrijving
- 3.2 Waardering
4 MIP omschrijving
5 Externe links
6 Afbeeldingen

Geschiedenis

Helvoirt, gemeente Haaren - St. Nicolaaskerk; jk 09-08-2012

Prachtige, grote neogotische kerk met hoge toren.

Vanaf de 12e eeuw bestaat er in Helvoirt al een geloofsgemeenschap van Christenen. In het begin kwam die samen in een kapel (v.a. 1192). Deze kapel werd meermalen verbouwd en er ontstond rond 1375 een Romaans kerkje. Rond 1510 kreeg deze kerk na ingrijpende verbouwingen haar huidige gotische vorm (De ‘Oude kerk’ aan de Van Grevenbroeckstraat). Met de Reformatie ging deze kerk in 1648 over in de handen van de Hervormden. Opnieuw bouwde de Rooms-katholieke gemeenschap rond 1675 een kerk, ditmaal aan de Dreef. Dit was een schuurkerk met lemen wanden en een dak van stro. Later in 1724 zou deze vervangen worden door een nieuwe schuurkerk, nu met stenen muren. In 1840 kwam de Waterstaatskerk in gebruik voor de parochie. Op 30 april 1901 werd de eerste steen gelegd van de huidige neogotische Sint Nicolaaskerk, die op 5 oktober 1903 officieel werd ingezegend. De kerk is gebouwd onder architectuur van architect J.H.H. van Groenendael, en werd in 1974 op de lijst van de Rijksdienst voor de Monumentenzorg geplaatst als erkend rijksmonument.

Orgel

In de Sint Nicolaaskerk te Helvoirt stond een fraai orgel met één manuaal, gebouwd door Loret in 1865. Omdat het niet op de werklijst van Loret voorkomt, wordt wel gedacht dat het het oude orgel uit de Sint Lambertuskerk te Haaren is. In 1964 bouwde Vermeulen een nieuw orgel in de oude kas. Hierbij werd een tweede manuaal gemaakt. Er is een geheel nieuwe klaviatuur geplaatst. Op 10 mei 1964 is het orgel weer in gebruik genomen. Na de wijding van het instrument volgde een concert door Hein Zomerdijk, directeur van de Stedelijke Muziekschool te 's-Hertogenbosch.

(Bron:Orgeldatabase)

Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed

R.K. kerk van de H. Nicolaas, in de jaren 1901-1903 gebouwd naar ontwerp van J.H.H. van Groenendael.

Omschrijving

Driebeukige, neogotische kruisbasiliek met hoge westtoren, in de trant van de late Nederrijnse gotiek. De westtoren met ingang heeft een vierkante plattegrond, telt vier geledingen en heeft op de hoeken natuurstenen pinakels; torenrestauratie in 1985-1986. Schip met arcade, blind triforium, lichtbeuk en lagere zijbeuken van vijf traveeën lengte, transeptarmen ter lengte van anderhalve travee en aansluitend op een koor met driehoekige sluiting. Naast de apsis driezijdig gesloten zijkapellen. Doop- en bidkapel aan noord- en zuidzijde van de toren. Achthoekige vieringstoren op de kruising van schip en transept. De in rode baksteen opgetrokken kerk is met banden in lichte baksteen uitgevoerd. Het gehele monument is zeer zorgvuldig gedetailleerd (o.a. in balustrades, boogfriezen, traceringen).

Klokkenstoel met gelui bestaande uit vier klokken, waarvan een klok van Petit en Fritsen, 1927, diam. 66 cm. en drie moderne klokken. Mechanisch torenuurwerk, A. Vos en Zonen, 1906.

Inwendig zuilen en pijlers met bladkapitelen, vierdelige kruisribgewelven. Kapellen gewijd aan Onze Lieve Vrouw, H. Familie, Doopkapel en Sint Nicolaaskapel. Het interieur beschikt verder o.m. over altaar van de Heilige Familie, beelden van de H. Job, H. Maria, H. Nicolaas en Heilig Hart van Jezus, biechtstoelen, communiebank, doopvont met smeedijzeren draaiarm, Godslampen (twee), glas-in-loodvensters, hoofdaltaar (1908) van H. van der Geld, koperen kroonluchters (twee), Kruisbeeld (verguld, hangend), houten kruis met passiewerktuigen, H. Maagd met Kind (van koper, hangend), Maria-altaar, neogotisch meubilair uit de bouwtijd, offerblokken, preekstoel, originele polychromie van Jos Lommen (1914) en Emmanuel Pereij (1916-1917), tableaus boven de biechtstoelen en beschilderde koperen kruiswegstaties van de gebroeders Windhausen, originele (tegel)vloeren, wijwatervaten.

Waardering

De kerk van de H. Nicolaas vertegenwoordigt algemeen belang want het object

behoort tot de beste werken van architect J.H.H. van Groenendael;
heeft een zeer zeldzame en rijke inrichting en inventaris, alles uit of van kort na de bouwtijd, op grond waarvan sprake is van zowel kerkhistorisch als kunsthistorisch belang;
beschikt over een uitzonderlijke uitwendige en inwendige gaafheid hetgeen als zeldzaam wordt bestempeld;
heeft architectuurhistorische betekenis als rijke vertegenwoordiger van de Neogotiek;
voorziet op basis van uiterlijke verschijningsvorm, ouderdom en inwendige gesteldheid over aanzienlijke historische belevingswaarden.

MIP omschrijving

jk 09-08-2012

Bouwstijl: Gotiek
Bouwperiode: 1900 tot 1902
Gevels en materialen: Muren van rode baksteen met banden van lichte baksteen rondom de gehele kerk, en lopen door over de kleine steunberen.
Vensters en deuren: De vensters hebben natuurstenen traceringen.
Bijgebouwen: Kerkhof: gelegen tegenover de westgevel van de kerk. met ijzeren toegangshek. Omgeven door een dennenhaag en beuken. Diverse grafmonumenten XXA.
Omschrijving: Neogotische kruiskerk. Schip met lichtbeuk en lagere zijbeuken van vijf traveeën, transept met armen van anderhalve travee, dat aansluit op een koor met driehoekige sluiting. Naast de absis driezijdig gesloten zijkapellen. Op de kruising van schip en transept een kleine achthoekige vieringstoren. Aan de westgevel staat een vierkante toren van vier geledingen waarin de ingang gelegen is. Op de hoeken van de westtoren en van noord- en zuidgevel en boven de ingangspartij zijn pinakels in natuursteen aangebracht. Het gehele gebouw is zeer zorgvuldig gedetailleerd. De originele polychromie en inrichting zijn nog volledig bewaard. De toren is nu 1985/86 volledig gerestaureerd.