Kortgene, Kerkgang 2 - Nicolaaskerk

Bezig met het laden van de kaart...

Algemene gegevens
Naam object:	Nicolaaskerk
Genootschap:	PKN - Protestantse gemeente te Kats - Kortgene
Provincie:	Zeeland
Gemeente:	Noord-Beveland
Plaats:	Kortgene
Adres:	Kerkgang 2
Postcode:	4484CT
Sonneveld-index:	06565
Jaar ingebruikname:	1686
Architect:
Huidige bestemming:	Protestantse Kerk
Monument status:	Rijksmonument 23770 (Kerk) 23769(Toren)

Geschiedenis

Hervormde Kerk. Van de in de 15de eeuw gebouwde kerk restte na de stormvloeden van 1530 en 1532 alleen nog de bakstenen toren. Kortgene stond vervolgens 150 jaar onder water. Om deze oude kerktoren heen bouwde men in 1681 de huidige torenmuren tegelijk met de bouw van de huidige kerk. Het koor van de kerk is in 1886 afgebroken. De toren draagt kenmerken van wijzigingen in 1681 en 1754. Laatgotische ingangspoort met kraalprofiel. In dezelfde gevel een wapensteen: Anno 1684. In de oostelijke sluitmuur een laatgotische poort, met kraallijst, mogelijk vervaardigd in navolging van eenzelfde portiek in de onderbouw van de toren. Inwendig kansel met hermen uit ca 1625. Klokkenstoel met klok van L. Herve uit 1661, diam. 114 cm. Eenklaviers orgel (Rijksmonument), in 1905 gebouwd door de firma L. van Dam. Klokkenstoel met klok van L. Herve, 1661, diam. 114 cm.

2020 - Stichting Behoud Nicolaaskerk Kortgene heeft een plan ontwikkeld voor het behoud van dit kerkgebouw in het Noord-Bevelandse dorp, meldt de PZC. De stichting heeft plannen voor een restaurant en negen recreatieve appartementen.

Geschiedenis vervolg

In het jaar 1247 wordt Kortgene voor het eerst genoemd als parochie van de toenmalige Rooms-katholieke kerk, het was de parochie van Onze Lieve Vrouwe.

In 1413 kreeg Kortgene stadsrechten en werd een zogenaamde ‘Smalstad’. Er mocht o.a. kermis gehouden worden. In die jaren is men begonnen met de bouw van een nieuwe kerk met toren. Helaas ging de kerk een jaar na de bouw in vlammen op waarbij tegelijk ook een belangrijk deel van Smalstadje afbrandde, een logisch gegeven aangezien de huizen van hout waren. De kerk werd herbouwd. Na de vloed van 1530 werden de dijken hersteld, maar bij het uitblijven van betaling en tekorten aan eten en drinken legden de dijkwerkers op 23 juli 1531 het werk neer en braken er relletjes uit. De herbergen werden geplunderd en de grafelijke rentmeester moest zich in de kerk van Kortgene in veiligheid brengen.

In 1532 kwam de grote vloed of St. Felixvloed en werd heel Noord-Beveland overspoeld. Het eiland bleef ruim 75 jaar onder water staan. Omstreeks 1600 gaf de eigenaar, de graaf van Nassau, toestemming om Noord-Beveland weer droog te maken. Pas in 1687 werd begonnen met het opbouwen van het oude kerkgebouw op de oude fundering. De toren, die de overstromingen had overleefd, werd gerestaureerd. Om de oude kerktoren heen, die eenzaam op het schor overleefde, bouwde men in 1681 tegelijk met de bouw van de huidige kerk de huidige torenmuren. De oude toren werd zo “verpakt” in nieuwe bakstenen muren: een toren nu met muren van ruim 1 meter dikte! Het koor van de kerk werd afgebroken en er werd een hardstenen poortje aangebracht in navolging van de laatgotische westingang. Op 14 april 1688 werd de eerste preek gehouden in de herbouwde kerk.

De preekstoel van de Nicolaaskerk dateert uit rond 1754 en is versierd met prachtige hermen. Toren en kerk zijn de oudste nog bestaande gebouwen van Noord-Beveland. De kerk is in 2008 vernoemd naar de St. Nicolaaskapel, welke oorspronkelijk in het buurtschap 'die Streke' stond, net buiten de smalstad 'Cortkene'. Het altaar en de andere voorwerpen zijn later (1515) naar de parochiekerk van Cortkene overgebracht. Tussen januari en maart 2015 heeft het eerste deel van een grondige renovatie van de Nicolaaskerk plaatsgevonden. Voor deze renovatie wordt er onder andere geld ingezameld via de rommelmarkt. Meer informatie over de renovatie en de vorderingen vindt u op de website van de Stichting Behoud Nicolaaskerk. =====Suzanne=====- De zware klok ‘Suzanne’ uit 1661 (900 kg) werd (door admiraal Tromp in 1674) als krijgsbuit uit Noirmoutier in Frankrijk meegevoerd en geschonken aan Kortgene. In 1942 werd deze klok per schip door de Duitsers weggevoerd maar zonk helaas onderweg in het IJsselmeer. Na de bevrijding werd deze Franse klok weer opgevist en in de toren teruggehangen. Na de watersnoodramp in 1953 heeft er lange tijd 3,5 meter water in de kerk gestaan, evenals bij de watersnood in 1808. Het zout van dat water komt nog uit de muren.

(Bron: pgdeontmoeting.nl)

Monumentomschrijving Rijksdienst

Kerk

Ned. Herv. Kerk. Bakstenen bouwwerk, bestaande uit een wellicht in oorsprong nog 15e eeuws schip, gewijzigd in 1886, toen het koor werd afgebroken. In de oostelijke sluitmuur een laatgotische poort, met kraallijst, wellicht vervaardigd in navolging van eenzelfde portiek in de onderbouw van de toren. In dezelfde gevel wapensteen Anno 1684. Inwendig: preekstoel met hermen ca 1625. Eenklaviers orgel, in 1905 gebouwd door de firma L. van Dam. Klokkenstoel met klok van L. Herve, 1661, diam. 114 cm.

Toren

Toren Ned. Herv. Kerk. Enig uit de periode voor 1530 op Noord Beveland in stand gebleven bouwwerk, vlak opgaande bakstenen toren, die de kenmerken draagt van wijzigingen in 1686 (verbouwing van de kerk) en 1754 (ingemetselde memoriesteen herinnert aan herstel uit dat jaar). Laat gotische ingangspoort met kraalprofiel.

Orgel

Het orgel is in 1905 gebouwd door de firma L. van Dam & Zonen (Leeuwarden). Het Trompet-register is in 1992 door Nijsse (Wolphaartsdijk) geplaatst.

Dispositie

Manuaal: Bourdon 16' - Prestant 8' - Violoncel 8' (C-H in Holpijp) - Holpijp 8' - Octaaf 4' - Roerfluit 4' - Octaaf 2' - Cornet 2⅔' 3 sterk discant - Trompet 8' bas/discant (1992).
Pedaal: aangehangen.

Mechanische sleeplade. Manuaalomvang: C-g3. Pedaalomvang: C-d1.

Geschiedenis toren

Toren Hervormde kerk. Enig uit de periode voor 1530 op Noord Beveland in stand gebleven bouwwerk. Vlak opgaande bakstenen toren, die de kenmerken draagt van wijzigingen in 1686 (verbouwing van de kerk) en 1754 (ingemetselde memoriesteen herinnert aan herstel uit dat jaar). Laatgotische ingangspoort met kraalprofiel.