Muiden, Kerkstraat 3 - Grote of Nicolaaskerk

Bezig met het laden van de kaart...

Algemene gegevens
Naam kerk:	Grote- of Nicolaaskerk
Genootschap:	PKN Protestantse gemeente Muiden
Provincie:	Noord-Holland
Gemeente:	Gooise Meren
Plaats:	Muiden
Adres:	Kerkstraat 3
Postcode:	1398AJ
Inventarisatienummer:	05897
Jaar ingebruikname:	15e eeuw
Architect:
Huidige bestemming:	protestantse kerk
Monument status:	Rijksmonument 30121

Inhoud

1 Geschiedenis
2 Monumentomschrijving Rijksdienst
3 Orgels
- 3.1 Hoofdorgel
  - 3.1.1 Dispositie:
- 3.2 Koororgel
  - 3.2.1 Dispositie:
4 In de media
5 Externe links
6 Afbeeldingen
- 6.1 Exterieur
- 6.2 Interieur

Geschiedenis

Belangrijke historische kerk met toren. Protestantse Gemeente Muiden. Kerk is gerestaureerd in 1999.

Monumentomschrijving Rijksdienst

Hervormde kerk, bestaande uit een Romaanse tufstenen toren en een pseudo-basilikaal schip en driezijdig gesloten lang koor, beide laat-gotisch. De door de schipzijbeuken ingebouwde tufstenen toren, met hoeklisenen en rondboogfriezen en een door kantelen omgeven spits, dateert vermoedelijk uit de tweede helft van de 12e eeuw en is het restant van een romaans kerkgebouw dat veel lager was dan het huidige. Van de oorspronkelijke toreningang is nu nog slechts de rondboog zichtbaar; deze ingang werd waarschijnlijk reeds in het begin van de 13e eeuw dichtgezet in verband met een door de stijgende grondwaterstand noodzakelijk geworden ophoging van het omliggende terrein. de bovenste torengeleding heeft gekoppelde galmgaten; soortgelijke, thans dichtgezette openingen in de geleding daaronder waren vermoedelijk eertijds vensters. Schip en koor verrezen in het begin van de 15e eeuw; het schip werd geheel met van de oude kerk afkomstige tufsteen bekleed, het koor gedeeltelijk. Venstertraceringen gemaakt tijdens de restauratie van 1921-'28. Slechts het venster in de oostwand van de noorderzijbeuk heeft zijn oorspronkelijke laatgotische tracering behouden. in de hoek tussen zuiderzijbeuk en koor staat de vm. sacristie, uit de 16de eeuw. Muurschilderingen. Fraaie inventaris, 17de eeuw. Orgel met Hoofdwerk en Bovenwerk, in 1835 gemaakt door H. Knipscheer in een (gewijzigde) kas van J. Duyschot. Kerk van belang vanwege de kenmerkende romaanse oorsprong en de karakteristieke situering achter de rivierdijk aan de rand de middeleeuwse nederzetting. Klokkenstoel met gelui bestaande uit twee klokken van H. de Borch, 1525, diam. resp. 108,3 cm en 93,5 cm. Mechanisch torenuurwerk, 1653, later voorzien van elektrische opwinding, is buiten gebruik gesteld.

Orgels

Hoofdorgel

Het hoofdorgel is in 1661 gebouwd door Jan Slegel III (Kampen). In 1768 breidt Deetlef Onderhorst (Amsterdam) het uit met een Bovenwerk. H. Knipscheer (Amsterdam) restaureert het orgel in 1834/35 en vernieuwt daarbij de windladen, mechanieken en klaviatuur. In 1928 vernieuwt de firma J. de Koff & Zoon (Utrecht) de frontpijpen en wijzigt de dispositie. De firma K.B. Blank & Zoon (Herwijnen) restaureert het orgel in 1974/75. In 2009-2010 restaureert de firma Gebr. Van Vulpen (Utrecht) het nogmaals.

Dispositie:

Hoofdwerk (manuaal 1): Bourdon 16' (C-d/dis-f3) - Prestant 8' (discant dubbel) - Holpijp 8' - Octaaf 4' (1835) - Roerfluit 4' - Quint 3' (1835) - Octaaf 2' (1835) - Mixtuur 2' 3-4 sterk bas/discant - Cornet 8' 4 sterk discant - Trompet 8' (C-d/dis-f3).
Bovenwerk (manuaal 2): Principaal 8' bas/discant - Holpijp 8' bas/discant - Viola di Gamba 8' discant (1835) - Prestant 4' bas/discant - Fluit 4' bas/discant (1835) - Octaaf 2' bas/discant - Mixtuur 1' 3-4 sterk bas/discant (1975) - Dulciaan 8' bas/discant (1975) - Tremulant.
Pedaal: aangehangen.
Manuaalkoppeling bas/discant - Ventiel.

Mechanische sleepladen. Manuaalomvang: C-f3. Pedaalomvang: C-c1. Toonhoogte: a1 = 436 Hz. Twee spaanbalgen (1852). Winddruk: 76 mm. WK.

Koororgel

Het koororgel is in 1960 gebouwd door de firma D.A. Flentrop (Zaandam) voor de Morgensterkerk te Rotterdam-Zuidwijk. In 2005 plaatst I. Boogaard (Rijssen) het over naar Muiden.

Dispositie:

Manuaal: Holpijp 8' bas/discant - Prestant 4' - Roerfluit 4' bas/discant - Gemshoorn 2' - Sesquialter 2⅔' 2 sterk discant - Mixtuur 2 sterk.
Pedaal: aangehangen.

Mechanische sleeplade. Manuaalomvang: C-g3. Pedaalomvang: C-d1.

In de media

Uit Bredasche Courant, 18 April 1834.

Men schrijft uit Muiden, dd. 14den dezer: » Gisteren avond, omstreeks 6 ure, werd deze gemeente in schrik gejaagd door het geroep van brand! ontstaan in de groote kerk alhier. Een ieder snelde tot hulp derwaarts, en drie brandspuiten werden ten spoedigste aangevoerd en in werking gebragt. De brand was zoo geweldig, dat reeds eene der grootste zitbanken, regt onder het orgel, geheel, en andere daarneven staande gedeeltelijk verbrand en de vlammen al verre in het orgel opgestegen waren, zoo dat men niet alleen voor het orgel, maar voor het houtwerk in den toren en het plafond der kerk vreesde. De algemeene onvermoeide ijver en de welaangebragte blussching-middelen, zoo van binnen als van buiten, aan kerk en toren, werden, Gode zij dank ! het vuur en de vlammen meester, zoodat dit schoone en overoude gebouw, hetwelk, door de zorg van het kerkbestuur, met groote kosten nog zeer kortelings was hersteld, verbeterd en in nette orde gebragt, is bewaard gebleven; schoon het fraaie orgel van 1663, gedeeltelijk door de vlammen en overigens door de aangebragte blusch-middelen, geheel bedorven is. Gelukkiglijk hebben de beide gedenkstukken van den edelen Pieter Corneliszoon Hooft, ten opschrift hebbende Gods goedtheid en 's Menschen plicht, weinig schade geleden. De oorzaak van den brand is nog niet bekend.

Uit Bredasche Courant, 8 Juni 1835.

Uit Muiden schrijft men ons van den 31sten Mei: »De geheele herstelling van de Kerk en het Orgel der Hervormde Gemeente alhier, welke beide zoo veel geleden hadden door den brand van 13 April 1834, maakte dezen dag tot een waren feestdag voor ons. Reeds vroegtijdig vereenigde zich in de Kerk eene talrijke en aanzienlijke gemeente, welke het genoegen smaakte, de Kerk en het Orgel allezins doelmatig en sierlijk hersteld te zien en daarop eene toepasselijke Inwijdingsrede, van den Wel-Eerw. Heer Predikant Everwijn hoorde, bij herhaling afgewisseld door de vooftriffelijkste orgeltoonen, het zingen van uitgelezene gezangen. De stedelijke regering en andere ambtenaren, benevens eene menigte achtbare mannen, ook uit de naburige gemeenten, vereerden deze feestviering met hunne tegenwoordigheid. Allen deden hulde aan de kunde van den Heer Knipscheer van Amsterdam, welke het Orgel zoo uitmuntend hersteld heeft en aan de keurige muziek, op hetzelve door twee verdienstelijke Heeren van Amsterdam uitgeoefend. Alles is voorts in de beste orde en algemeene vreugde afgeloopen, en nog lang zal deze dag bij de gemeente van Muiden een aangenaam herdenken doen overblijven."