Neede, Borculoseweg 43 - Caecilia
Uit Reliwiki
| Algemene gegevens | |
|---|---|
| Naam kerk: | Caecilia |
| Genootschap: | Rooms Katholieke Kerk |
| Provincie: | Gelderland |
| Gemeente: | Berkelland |
| Plaats: | Neede |
| Adres: | Borculoseweg 43 |
| Postcode: | 7161GP |
| Inventarisatienummer: | |
| Jaar ingebruikname: | 1950 |
| Architect: | Sluijmer, Joh. |
| Huidige bestemming: | Kerk |
| Monument status: | Geen |
Geschiedenis
Wederopbouwkerk met verhoogd koor en dakruiter.
De aanleiding en de bouwgeschiedenis van de kerk. Het kerkgebouw en de pastorie aan de Borculoseweg 43 en 45 zijn gebouwd ter vervanging van de neogotische kerk aan de Rapenburg. Deze kerk had in de oorlogsjaren nogal wat schade opgelopen, maar was inmiddels ook te klein geworden (180 zitplaatsen) en voldeed liturgisch niet meer. Het besluit voor een nieuwe kerk werd in 1947 genomen, ten tijde van het pastoraat van Franciscus Johannes Maria (Frits) van Gendt (pastoor te Neede van 1943-1953). Voordat de huidige Caeciliakerk op deze plek werd gebouwd, stond hier de villa van S.K. Haitsma Mulier. Deze was voormalig burgemeester van Neede. Het terrein werd op 1 mei 1947 aangekocht voor de som van fl. 12.000,--. De oude kerk aan de Rapenburg, ingewijd op 15 december 1898, werd grotendeels verbouwd tot huishoudschool en kapel voor de zusters van Julie Postel uit Boxmeer.
Het oorspronkelijk plan was dat de nieuwe kerk 7 meter langer zou worden met een capaciteit van 530 zitplaatsen. Ook was er in dit plan een toren met een zadeldak opgenomen. Dit bleek iets teveel van het goede. De Caeciliakerk, zoals die er uiteindelijk is gekomen, is gebouwd in een rondboogstijl, met zij-ingangen, die onder een afzonderlijk verlaagd dak zijn opgetrokken. Het priesterkoor daarentegen is hoogopgaand gebouwd. Het metselwerk is van het type “schoonmetselwerk”. Het is een licht-modern gebouw met een romaans-basicaal karakter. De houten spantenconstructie maakt het gebouw lichter en ruimer, dan je van de buitenkant zou zeggen. De architect is Joh. Sluijmer uit Enschede. Het kerkgebouw biedt plaats aan 412 personen.
De eerste steen werd gelegd op 21 juni 1949. De plechtige inzegening vond plaats op 22 januari 1950 door Mgr. Huurdeman, gevolgd door de kerkconsecratie op 5 september 1950 door bisschop Mgr. Dr. J.O. Smit.
Uiteindelijk is er maar een eenvoudig klokkentorentje gekomen, gebouwd boven het priesterkoor. Het biedt ruimte aan een bescheiden klokje. Dit klokje is gegoten in 1949 bij Petit & Fritsen te Aarle-Rixtel, met als toonhoogte fis2, diameter 55 cm. en zwaarte 105 kg. De klok heeft geen naam en/of opschrift, maar kondigt tot vandaag de dag wel de viering van de liturgie aan.
De kerk is klassiek ingericht met rechte knielbanken.
- Voornemen tot sluiting uiterlijk 2026
Het priesterkoor
Het zag er even naar uit dat de kerk, i.v.m. de groei van de parochie, in de jaren ’60 uitgebreid moest worden. De parochie heeft daartoe nog wel een perceel grond van 670m2 naast de kerk aangekocht. Echter het kerkbezoek in Nederland liep in deze jaren zodanig terug, dat vergroting van de kerk onverantwoord zou zijn. Vandaar dat in het jaar 1968 de kerk, en met name het priesterkoor, een verbouwing onderging. Het oude hoofdaltaar en de preekstoel verdwenen en maakten plaats voor een nieuw tabernakel, een nieuwe stenen altaartafel en een nieuwe lezenaar. In de altaartafel ligt een relikwie met daarin vermoedelijk een relikwie van de martelaar Perpetua (gestorven t.g.v. de christenvervolgingen in het jaar 203 n. Chr.).
Gebrandschilderde ramen
Het kerkgebouw is over het geheel voorzien van glas-in-loodramen. In het priesterkoor zijn de twee gebrandschilderde ramen zeer opvallend. Dit wordt wel gezien als een stijlfout van de architect, echter deze ramen, afkomstig uit de oude kerk, zijn pas in 1987 in de kerk geplaatst. De ronde Romaanse bogen in de kerk moesten toen worden aangepast. Links is het raam met de afbeelding van de Goede Herder, rechts het raam met de afbeelding van de H. Caecilia. De ramen zijn vervaardigd in het jaar 1900. Oorspronkelijk waren er in de oude kerk aan de Rapenburg 8 van deze ramen. Zij zijn geschonken door o.a. de pastoors van Rooijen en Suurenbroek en de families van de kerkmeesters Reith en Alferink.
Orgel
Het orgel bevindt zich in de linkerzijvleugel van het priesterkoor. De zijvleugel aan de rechterzijde is in gebruik als sacristie. Het orgel, in 1937 in de oude kerk opgebouwd door de firma Pels, werd in 1975 gereviseerd door orgelbouwer Vermeulen uit Alkmaar. In 1996-1997 volgde nogmaals een restauratie.
Raam sacristie
De sacristie bevindt zich in de rechterzijvleugel van de kerk, deze vleugel is afgescheiden van de kerk. Tussen kerk en sacristie bevindt zich een raam, met aan de kant van de kerk een koperen afbeelding van de pelikaan die haar jong met haar eigen bloedt voedt. De pelikaan is het symbool van de zichzelf opofferende Christus.
Doopvont
In de kerk zelf werd in de jaren ’60 het doopvont achter in de kerk verwijderd. Er kwam een nieuw exemplaar voor in de kerk, vlak voor het priesterkoor. Het is symbolisch een zeer aardige vondst, waarbij de paaskaars midden in het doopvont is geplaatst.
Gedachteniskruis
Rechts in de kerk hangt het “Memoriekruis”. Hierop hangen de gedachteniskruisjes van parochianen, die in het afgelopen jaar zijn overleden. Op het feest van Allerzielen ontvangen de nabestaanden deze kruisjes in de viering. = De bel bij de sacristie De bel die het begin en het einde van de viering aankondigt is de oorspronkelijke elevatieklok, gegoten als elevatiebel (wordt geluid bij de consecratie). Deze bel is ook gegoten en geplaatst door Petit & Fritsen en kan gezien worden als “goedmakertje” voor de geroofde klokken in de oorlog uit de oude kerk aan de Rapenburg.
Mariakapel
De Mariakapel is, bij binnenkomst, links in de kerk ingericht. Het betreft hier een handgeschilderde icoon met een smeedijzeren omlijsting. Op de icoon is Onze Lieve Vrouw van Altijddurende Bijstand afgebeeld.
Kruisweg
De 14 staties van de kruisweg zijn zeer bijzonder. Ze zijn op linnen geschilderd en zijn vervaardigd in het jaar 1900. Op 3 juli 1901 zijn deze in de oude kerk aan de Rapenburg geplaatst. De staties zijn een geschenk van de vader van de overleden bouwpastoor van Rooijen.
Beelden
In de kerk bevinden zich 4 beelden. Links achter, naast Maria van Altijddurende Bijstand, een gegoten gipsen beeld van de H. Jozef. Links voorin een gegoten gipsen beeld van Maria. Onder dit beeld bevindt zich ook de eerste steen van de kerk.. Rechts voorin, maar tegen de zijmuur een gegoten gipsen beeld van het Heilig Hart. Het beeld van Maria is beduidend groter dan de beide andere beelden. Rechts voorin, tegen de zijmuur, staat een bronzen replica van Julie Postel. Dit beeld werd op 4 februari 2007 door de congregatie van Julie Postel (J.M.J.) geschonken aan de parochie ter herinnering aan de aanwezigheid van de zusters in Neede van 1950-2007.
Biechtstoel
Oorspronkelijk waren er twee eenvoudige biechtstoelen in de kerk. Deze zijn niet in de kerk ingebouwd, maar stonden op zichzelf los. Vanwege een gewijzigde beleving van de biecht in de jaren ’60 werd 1 biechtstoel weggehaald en de ander kreeg een nieuwe plek. Bij binnenkomst rechts, vlak naast de gang naar de pastorie.
Processievaandel
De parochiekerk beschikte over een parochievaandel van de H. Caecilia. De heilige staat hierop afgebeeld als patrones van de kerkmuziek met een snaarinstrument. Jarenlang is dit vaandel door de parochiële Broederschap van Kevelaer meegedragen tijdens de jaarlijkse processie in Kevelaer. In 1984 is dit vaandel verkleind en nu heeft het een plek gekregen.
Vaatwerk
Belangrijk in het inventaris van de kerk is een kostbare kelk, welke pastoor G.J. van Rooijen (stichter en eerste pastoor te Neede) bij zijn priesterwijding in 1888 had ontvangen. Deze kelk werd door de pastoor, na zijn overlijden in 1898, aan de parochie Neede geschonken en had destijds al een waarde van fl. 2000,--. Deze kelk is gemaakt door edelsmid J.Brom. Deze kelk, met pateen, geldt als één van de mooiste van het Aartsbisdom Utrecht. Pastoor van Rooijen liet de parochie ook een verguld zilveren oliestel na, waar de drie sacramentele oliën (voor doop, vormsel en ziekenzalving) bewaard worden.
Epiloog
De staat van onderhoud van de kerk is goed te noemen. De akoestiek in het gebouw is niet erg best. Toch is het een sfeervolle ruimte om te vieren. Dat gebeurt dan ook nog wekelijks. Ieder weekend is er een viering op zaterdagavond of zondagmorgen. Ook in de week komen mensen samen in de kerk, of om te bidden, of om te zingen. Al met al voldoet deze kerk nog steeds goed aan haar functie.
- 8 september 2008 Tekst: pastor Dick Juijn
Voorgaande gebouwen
- De kerk uit 1844, gesloopt in 1898
- De kerk uit 1898, grotendeels verbouwd tot huishoudschool en kapel voor de zusters van Julie Postel uit Boxmeer.
In de Media
- Uit Achterhoeksnieuws.nl, d.d. 5 mnovember 2018
NEEDE/REKKEN/RIETMOLEN - De Paulusparochie heeft haar beleid voor de komende jaren bepaald. Onderdeel van die plannen is het 'aan de eredienst onttrekken' van de kerken in Neede, Rekken en Rietmolen. Ook die in Lievelde wordt aan de eredienst ontrokken. Voorlopig blijven de kerken in Groenlo, Beltrum en Eibergen wel in gebruik voor de erediensten. Vanaf de jaren zestig van de vorige eeuw voltrekt zich in Nederland een proces van ontkerkelijking. Het kerkbezoek loopt sterk terug, het ledenbestand vergrijst, jongeren voelen zich niet meer betrokken en het aantal pastores en vrijwilligers neemt af. Daarnaast staan de financiën in de toekomst onder druk. Dit proces ontgaat ook de geloofsgemeenschapen van de Sint Paulus Parochie in Groenlo en omgeving niet. Op 31 oktober 2018 is het beleidsplan 'Op weg naar een nieuw pastoraal beleid 2018-2021' en het bestuurlijk beleidsplan 'Moed en vertrouwen 2018-2021' aan de locatieraden en de pastorale vrijwilligers van het Breed Pastoraal Overleg van de Parochie St. Paulus gepresenteerd. Bestuur en pastoresteam zullen in de komende tijd de plannen op iedere locatie toelichten en gelegenheid geven daarover vragen te stellen. De parochianen zijn middels een afkondiging in de vieringen in het afgelopen weekend en door middel van een flyer op de hoogte gebracht van de komende veranderingen. Ook is een extra editie van de digitale parochiële nieuwsbrief 'De Paulusbrief' uitgebracht.
Concentreren van het pastoraat
De krimp heeft gevolgen voor de wijze waarop het pastorale programma de komende jaren kan worden aangeboden. Het team van pastores heeft ook de zorg voor de negen locaties die vallen onder de St. Ludgerparochie (Lichtenvoorde en omstreken). Voor het kleine team van pastores is het niet meer mogelijk om in zestien geloofsgemeenschappen met het pastorale werk op dezelfde voet door te gaan. Concentratie van het pastorale werk is noodzakelijk. Naast pastorale samenwerking is het bestuur in gesprek met het parochiebestuur van de St. Ludgerparochie om te onderzoeken of een toekomstige fusie wenselijk is. Er is nu al een samenwerkingsovereenkomst. De H. Eucharistievieringen zullen vooralsnog in elk weekend plaatsvinden in de eucharistische centra van Groenlo en Lichtenvoorde. Fasegewijs worden de vieringen waarin een lid van het pastoraal team voorgaat op de andere locaties verminderd.
Kerken aan de eredienst onttrekken
Het beleidsplan van het parochiebestuur sluit aan bij dat van het pastorale team. Het afstoten van kerkgebouwen is helaas noodzakelijk. Officieel heet dat: het onttrekken van kerken aan de Goddelijke eredienst. Aan die eindfase gaat een zorgvuldig plan en proces vooraf. Het parochiebestuur zet een proces ingang om de locaties hier op voor te bereiden. Daarbij wordt ook gekeken wordt naar eventuele herbestemmingen. Dit proces dient uiterlijk 1 januari 2026 te zijn afgerond. Het is mogelijk dat een kerkgebouw eerder aan de eredienst onttrokken wordt als er een goede herbestemming gevonden is.
Vooralsnog behouden de kerken van Groenlo, Beltrum en Eibergen hun liturgische functies. Uiterlijk op 1 januari 2026, of zoveel eerder in goed overleg, wordt aan de Aartsbisschop van Utrecht verzocht de volgende kerken aan de Goddelijke eredienst te onttrekken: H. Caecilia in Neede; Christus Koning in Lievelde; HH. Martelaren van Gorkum in Rekken en H. Caecilia in Rietmolen.
Het parochiebestuur is zich ervan bewust voor grote veranderingen te staan en dat een ingrijpende transitie zich aandient. Tegelijk dringt ze erop aan de huidige realiteit onder ogen te zien. Naast realiteitszin zijn nodig: vertrouwen in de toekomst, solidariteit tussen de lokale geloofsgemeenschappen en deelname van vrijwilligers.
Externe links
Afbeeldingen
ansichtkaart
foto:G.Bennink juni 2003
