Oerle, Oude Kerkstraat 5 - Johannes de Doper

Bezig met het laden van de kaart...

Algemene gegevens
Naam kerk:	Johannes de Doper
Genootschap:	Rooms Katholieke Kerk
Provincie:	Noord-Brabant
Gemeente:	Veldhoven
Plaats:	Oerle
Adres:	Oude Kerkstraat 5
Postcode:	5507LA
Sonneveld-index:	07982
Jaar ingebruikname:	1912
Architect:	Aalst, W.Th. van
Huidige bestemming:	buiten gebruik
Monument status:	Rijksmonument 507725

Geschiedenis

Prachtige neogotische dorpskerk met toren. Verving een eerdere kerk uit 1877. In de laatste week van juni 2004 is de voormalige Boerderijkerk van de H. Geestparochie aan de Saturnus te Veldhoven gesloopt. Aanvankelijk was deze boerderij uit 1931, in 1964 eerst ingericht als noodkerk en in 1974 verbouwd tot echte kerk. Met Pinksteren 2004 (30 mei) is de laatste dienst gehouden. Het klokje ging naar de St Caeciliakerk in de Dorpsstraat. De H. Geest-parochie is gefuseerd met de St. Jan parochie te Oerle en de St. Caeciliaparochie te Veldhoven-Dorp.

De St. Jan de Doperkerk in Oerle is op 25 juni 2016 aan de eredienst onttrokken.

2020 - Het plan van Oerlenaar Huub Stroeks om de St. Jan de Doperkerk in Oerle een nieuwe bestemming te geven, gaat niet door.
2021 - Deze kerk staat via Funda te huur.
2023 - De Sint Jan de Doperkerk in Oerle wordt definitief aan de eredienst onttrokken. Dat heeft bisschop Gerard de Corte van bisdom Den Bosch eerder dit jaar per decreet besloten. De laatste eucharistieviering in de kerk vindt plaats op Hemelvaartsdag (donderdag 18 mei).

Monumentomschrijving Rijksdienst

R.K. KERK St. Johannes de Doper. Driebeukige kruisbasiliek, gebouwd in 1911 in een neogotische stijl naar ontwerp van architect W. van Aalst. Het pand ligt in de kern van het kerkdorp Oerle.

Omschrijving

De kerk is uitgevoerd in baksteen, voorzien van speklagen in een afwijkende kleur baksteen en een tandlijst. Het middenschip heeft een zadeldak, de beide zijschepen zijn uitgevoerd onder lessenaarsdaken. De dwarsschepen en het koor zijn driezijdig gesloten en hebben schilddaken met pirons. Alle daken zijn gedekt met leien. De viering wordt bekroond door een achtkantige toren met klok en spits. De gevels worden geleed door steunberen waartussen zich spitsboogramen, gevuld met glas-in-lood bevinden. Aan de voorzijde van de kerk bevindt zich een vierkante naar boven toe smaller wordende toren. De toren is opgebouwd uit vier geledingen en wordt bekroond door een achtkantige spits. Boven de ingang, een dubbele houten deur met smeedijzeren beslag, bevindt zich een natuurstenen latei en spitsboog-bovenlicht, gevuld met glas-in-lood. Daarboven zijn spitsboogvormige blindnissen en galmgaten aangebracht. Daar weer boven is een wijzerplaat geplaatst. Om de spits is een opengewerkte bakstenen balustrade aanwezig, op de hoeken onderbroken door kleine torentjes. Aan de voorzijde is aan weerszijden van de toren een vijfkantige kapel gebouwd. Het tentdak van deze uitbouwen wordt bekroond door een piron. Achter zijn aan beide zijden van het koor dwarsgeplaatste aanbouwen onder zadeldak aanwezig. Om de topgevels is een klimmend getrapt fries, uitlopend in lisenen, zichtbaar. Aan de voorzijde is aan weerszijden van de toren een vijfkantige kapel gebouwd. Het tentdak van deze uitbouwen wordt bekroond door een piron. Achter zijn aan beide zijden van het koor dwarsgeplaatste aanbouwen onder zadeldak aanwezig. Om de topgevels is een klimmend getrapt fries, uitlopend in lisenen, zichtbaar. In het dakvlak zijn enkele kleine dakkapelletjes aangebracht. Het middenschip wordt overwelfd door bakstenen stergewelven, in de zijbeuken zijn kruisribgewelven aangebracht. De gewelven steunen op bakstenen pijlers op een gepleisterd basement met kapitelen, gedekoreerd met loofwerk. In de viering zijn de pijlers van kolonnetten voorzien. De doorgangen van middenschip naar zijbeuken zijn van spitsbogen in schoonmetselwerk voorzien. De wanden zijn gepleisterd. Van de inventaris zijn neogotische fragmenten van hoogaltaar vervaardigd door Goossens naar een tekening van architect Heezemans, preekstoel en communiebank vermeldenswaard, benevens een 18e eeuwse koperen doopvont, negen neogotische houten heiligenbeelden, deels van H. van der Geld en een houten staakmadonna. De kruisweg van F.J. Kops dateert uit de jaren 1902-04. In het koor bevinden zich ramen gemaakt door J. Menke in 1911 en 1920.

Waardering

De kerk is van architectuurhistorisch belang vanwege de gebruikte stijl en plaats die het gebouw inneemt in het oeuvre van de architect. Als uitdrukking van een geestelijke ontwikkeling heeft het gebouw cultuurhistorische waarde.

Monumentomschrijving CultuurHistorische Waardekaart

Bouwperiode: 1911
Bouwstijl: Neo-Gotiek
Gevels en Materialen: Baksteen met speklagen.
Vensters en Deuren: IJzeren ramen.
Bijgebouwen: Toren viergeledigen met ingang. Hoge spits en 4 kleine hoektorentjes en balustrade.

Driebeukige kruisbasiliek in neogotische stijl met toren en dakruiter op de viering. Metselwerk in baksteen met speklagen. Veelhoekige sluiting van de transeptarmen. IJzeren ramen. Is de door W. van Aalst gebouwde opvolgster van een tweetal oudere kerken op dezelfde plaats. Naast de kerk Beeld H. Hart op bakstenen voetstuk, J. Custers, 1921; op kerkhof kruisbeeld met corpus en onder meer enige pastoorsgraven.

In de media

Uit Eindhovens Dagblad 13 september 2013

OERLE/VELDHOVEN De St. Jan de Doperkerk in Oerle, die eerder op de nominatie stond om gesloten te worden, blijft vooralsnog open. De St. Maartenskerk in de Heikant zal per 1 januari 2016 aan de eredienst worden onttrokken en de H. Jozefkerk in d'Ekker treft dit lot per 1 januari 2017. (Rest van het bericht: [1])

Uit Eindhovens Dagblad, d.d. 22 juni 2016

Op de geboortedag van Johannes de Doper wordt in Oerle door gildeleden en inwoners een Sint Janstros gemaakt. Het maken van de Sint Janstros is een eeuwenoude traditie vanuit de St. Jan de Doperkerk die generaties lang is doorgegeven. Vrijdag 24 juni, de geboortedag van Johannes de Doper, worden de trossen in de kerk gezegend. Een dag later vindt in de St. Jan de Doperkerk de laatste viering plaats. Het gebedshuis is vanaf dan aan de eredienst onttrokken. Een eeuwenoude traditie lijkt hiermee te verdwijnen.

Volgens het volksgeloof biedt een gewijde Sint Janstros bescherming tegen onweer en blikseminslag. De mensen waren vroeger als de dood voor blikseminslag, zij kon immers huis en haard verwoesten.

De Oerlese Grada van Selst maakt samen met haar zus uit Bladel maar liefst 5 trossen. Naast een voor haarzelf maakt ze er twee voor dorpsgenoten, een voor pater Malaka en een voor de kerk. Vroeger werd de tros bij de deur gehangen waardoor men doorgaans naar binnen ging. Vandaag de dag hangen de meeste exemplaren bij de voordeur, vaak een jaar lang. Verdwijnt met de sluiting van de kerk ook de traditie? Van Selst: "Ik heb mijn bedenkingen. In principe blijf ik het wel doen. Tegen pater Malaka heb ik gezegd dat ik voor hem een Sint Janstros blijf maken zolang hij in de pastorie woont."

Riek Geerts maakt al zeker 40 jaar een tros. "Ik moet nog op zoek naar korenbloemen. Vorig jaar heb ik ze in Bergeijk gevonden. Nu ga ik langs de weg van Steensel en Eersel zoeken." Ze weet nog niet wat ze volgend jaar zal doen. "80 procent kans dat ik er dan geen meer maak."