Ommeren, Kerkstraat 1 - Lambertus

Bezig met het laden van de kaart...

Algemene gegevens
Naam kerk:	Lambertus
Genootschap:	PKN Hervormde gemeente Ommeren
Provincie:	Gelderland
Gemeente:	Buren
Plaats:	Ommeren
Adres:	Kerkstraat 1
Postcode:	4032NG
Inventarisatienummer:	12070
Jaar ingebruikname:	1843 toren 12e Eeuw
Architect:
Huidige bestemming:	kerk
Monument status:	Rijksmonument 25846

Plattegrond. Tekening: A. Roks

Geschiedenis

Historische kerk met toren.

De kerk in Ommeren is al heel oud en er zijn in de loop der eeuwen herhaaldelijk onderhouds- en reparatiewerkzaamheden uitgevoerd.
Aan de hand van het boekje "In en rond de kerk van Ommeren" van M. Berends uit 1989 volgt een overzicht.

Het oudste deel van de huidige kerk is de zuidmuur van het schip en de pijlers en de bogen van de noordmuur: waarschijnlijk dertiende eeuws. In de vijftiende eeuw kreeg de kerk een nieuw koor. Uit het kerkarchief blijkt dat er tussen 1706 en 1710 een nieuwe haan op de toren geplaatst is, is in 1727 reparatiewerk aan het dak uitgevoerd en is de kerk in 1765 gerestaureerd. Dat betekende niet altijd een verbetering: twee koperen kronen uit 1765 zijn in 1864 aan een handelaar verkocht, een fraaie koperen lezenaar werd verkocht en door een plankje vervangen, een herenbank met inscripties werd voor brandhout verkocht. Een oud doopvont werd bij een restauratie vernield.

Naar de 19e eeuw

In 1825 vonden weer herstelwerkzaamheden plaats. De toren was zo bouwvallig dat die gesloopt werd en in 1848 door een nieuwe vervangen. In 1894 werden de muren van het schip bepleisterd en in 1908 kreeg het schip zijn huidige vorm. Door het afbikken van alle kalklagen in 1899 gingen de schilderingen helaas verloren. Achter de kalklaag werd een kast gevonden met daarin fragmenten van gebrandschilderd glas, o.a. een ruitje met een deel van een wapen. Deze fragmenten zouden uit de vijftiende eeuw stammen. Ook verscheen een dichtgemetselde gang.

De 20e eeuw

In de jaren 1967 en 1968 vond een grote restauratie plaats. Ter voorbereiding toog al in 1955 een restauratiecommissie aan het werk. Er werd navraag gedaan bij het Ministerie van Cultuur, Recreatie en Maatschapelijk Werk of de kerk op de monumentenlijst stond. Dat bleek het geval. Er werd door het Ministerie een uitgebreid rapport opgemaakt van de noodzakelijke werkzaamheden. Dit vergde vele jaren uitzichtloos wachten waarin de toestand van de kerk er niet beter op werd. Op een gegeven moment stond bij de ingang een bord met "Wegens vallende leien ... ingang kleine hek". Pas in 1965 was er een begroting voor de totale restauratie à FL 499.690,-. Dit bleek financieel niet haalbaar: er was een bedrag van FL 14.000,- beschikbaar voor de restauratie. Zelfs sloop en nieuwbouw werd overwogen! Er werd toen een voorlopig herstelplan opgesteld "teneinde de wateroverlast enigszins te kunnen tegengaan" waarmee in het voorjaar van 1966 begonnen zou kunnen worden. Dat kostte FL 91.600,- voor het herstel en FL 10.000,- voor het plan. Het restauratieplan Het antwoord komt "al" op 12 juni 1967: er wordt 50% subsidie verleend, FL 45.800,-. Hierop volgt een brief aan het Ministerie voor definitieve goedkeuring. De gemeenschap van Ommeren moest de rest van het geld bijeenbrengen: daarvoor werd een inzameling gehouden. Op 22 september 1967 was het resultaat bekend: ruim FL 20.000,-. De kosten van de restauratie waren inmiddels toch weer aanzienlijk toegenomen: ruim FL 260.000,-. Omdat ook Gemeente en Provincie een deel van de kosten droegen konden de herstelwerkzaamheden toch worden uitgevoerd. Eind november 1968 was de kerk weer in prima staat.

Omschrijving

De kerk bestaat uit een in oorsprong eenbeukig romaans schip uit de 12de eeuw dat aan het einde van de 13de eeuw met een noordelijke zijbeuk werd vergroot. Een 15de-eeuws koor en een toren uit 1843 in de plaats van een oudere middeleeuwse toren, waarvan de tufstenen voet bewaard bleef. In het schip een vlakke houten zoldering, in het koor stenen kruisribgewelven. Gerestaureerd omstreeks 1964. Preekstoel 1698. Orgel met één manuaal en vrij pedaal, afkomstig uit de Hervormde Kerk te Laren Gld., in 1870 gemaakt door F. Leichel, in 1950 gewijzigd door J.C. Sanders, in 1984 in de kerk van Ommeren geplaatst.