Oosterbeek, Lukassenpad 1 - Eben Haëzer (1953 - 2004)
Uit Reliwiki
| Algemene gegevens | |
|---|---|
| Naam kerk: | Eben Haëzer |
| Genootschap: | Geref. Bond in de Ned. Herv. Kerk |
| Provincie: | Gelderland |
| Gemeente: | Renkum |
| Plaats: | Oosterbeek |
| Adres: | Lukassenpad 1 |
| Postcode: | 6862CJ |
| Sonneveld-index: | 12074 |
| Jaar ingebruikname: | 1953 |
| Architect: | |
| Huidige bestemming: | buiten gebruik |
| Monument status: | geen |
Inhoud
Geschiedenis
Voormalig theater. In 2004 opgeheven. Wordt gebruikt voor sportdoeleinden.
In de media
- Uit Reformatorisch Dagbladd.d. 24 - 2 -2016
Lukassenpad, Oosterbeek. Het gebouwtje staat er nog, havelozer dan toen. In de voormalige kerkzaal, waar ooit mensen gemaand werden de duisternis te verlaten om het Licht der wereld te zoeken, schildert Bard Sloven zijn doeken vol, rond het thema licht en duisternis.
Achter de voordeur ligt het halletje, nog even klein als vroeger, Links is de wc, dezelfde nog. Achter de volgende deur strekt zich de kerkzaal uit, nu een atelier vol schildersezels, verfpotten en aan de muur schilderingen op katoen of linnen. Uit speakers klinkt muziek. Er staan een paar tafels, er is een werkplek voor Bard, met een computer, een wandje met boeken over kunst en cultuur, veel cd’s en en oude langspeelplaten. Op een podium staat een piano.
T.J. Doornekamp (72), die hier veertig jaar heeft gekerkt, waarvan veertien jaar als ambtsdrager, kijkt eens wat rond, wijst naar het plafond, en zegt: „Dat zijn nog onze lampen.” Tegen de achterwand stond de kansel. Het klankbord in het plafond is lichtgroen geschilderd, maar nog goed herkenbaar. „Hier was het trapje naar de kansel. En daar, vlakbij, stond een van de oliekachels. Links van de preekstoel bevonden zich de doopvont en een kleine avondmaalstafel.” Waar de kerkenraad zat, weet Teun Doornekamp op tien centimeter nauwkeurig aan te wijzen. „Hier. Wij zaten altijd hier, op de eerste rij. En we kwamen op zondagmorgen om tien uur altijd dáárvandaan, want achter die deur zat de consistorie.” De consistorie (zo’n drie bij vier meter) is nu een rommelhok, vol hout, bierkratten, een paar kinderfietsjes en veel rommel. Doornekamp dwaalt nog eens door de oude kerkzaal, wijst naar de vloer, en zegt: „Dit is nog onze vloerbedekking. En die gordijnen daar waren ook van ons.” Tegen de achterwand stond vroeger het orgel, een elektronische Johannus. Op die plek heeft Bard Sloven nu zijn voorraad schilderijen opgeslagen. Bard zegt: „Mijn excuses hoor, dat ik jullie kerk zoveel geweld heb aangedaan.”
Kunstenaar Bard Sloven woont met vrouw en drie kinderen boven zijn atelier, boven de oude kerkzaal dus. Hij is niet religieus, zegt hij. Maar dat zijn atelier in een voormalige kerkzaal is gevestigd, doet hem wel goed. „Jullie zaten hier vroom te zijn. Ik probeer op mijn manier ook een devoot leven te leiden, en dat doe ik door goed te kijken naar licht en schaduwen, hoe die vanuit de buitenwereld naar binnen schijnen.”
Vrijzinnig Oosterbeek
„Veel tegenwerking.” Het eerste blaadje van het notulenschrift van de hervormde evangelisatie in Oosterbeek maakt op 2 mei 1948 melding van correspondentie met de plaatselijke hervormde gemeente. „Veel tegenwerking.” Maar er staat meer op het blaadje: „Alle aanwezigen willen doorzetten, onder Gods zegen.” Een groepje mensen kon zich na de Tweede Wereldoorlog niet langer vinden in de prediking in hervormd Oosterbeek. „Oosterbeek was ook toen al erg links en behoorlijk vrijzinnig”, zegt Doornekamp. De verontrusten keerden zich af en kwamen op zichzelf te staan. De groep groeide aan tot zo’n vijftig personen. Er ontstond een hervormde evangelisatie op gereformeerde grondslag, ‘Eben Haëzer’. De groep kwam de eerste jaren bijeen in verenigingsgebouw Thabor aan de Molenweg. Sinds 1953 huurde men deze locatie aan het Lukassenpad, een onderdeel van Zwembad Oosterbeek. Deze zaal was, vóórdat het een kerkzaal werd, in gebruik als bioscoop en toneelruimte. Predikanten uit de verre omtrek hielpen ‘Eben Haëzer’ in het zadel. Doornekamp noemt onder meer de namen van ds. D. van der Ent Braat (Kootwijkerbroek), ds. J. Koele (Nijkerk), ds. Jac. van Dijk (Garderen), ds. H. Brasser (Voorthuizen) en de heer Maatjes (Beekbergen). „En de eerwaarde heer A. Schuring uit Nijkerk kwam soms helemaal op de fiets naar ons toe om te helpen.”
Kerkenraadscommissie
Tot in de jaren tachtig bleef het bezoekersaantal van stabiel. In 1990 werd de evangelisatie door de centrale kerkenraad van de hervormde gemeente Oosterbeek-Wolfheze erkend, waarna de evangelisatie werd ondergebracht onder het kerkelijk verband van de hervormde gemeente Oosterbeek-Wolfheze. De leiding kwam toen in handen van een zogenaamde kerkenraadscommissie. Die structuur bood de enige kerkordelijke gelegenheid om echte kerkdiensten te kunnen beleggen. Er kwamen een ouderling (Doornekamp) en een diaken (P. Bot). Beiden werden aan de centrale kerkenraad toegevoegd. Voor het eerst konden nu de sacramenten worden bediend. Vanaf dat moment waren de contacten met de moedergemeente goed. „De verstandhouding was zelfs uitstekend”, zegt Doornekamp. „Ook al wisten we van elkaar dat we geestelijk erg van mening verschilden. Om het principieel met elkaar eens te kunnen worden, moesten we zoveel water bij de wijn doen, dat het niet meer te drinken was. Dat hebben we dus maar niet gedaan.”
Terugloop
De zorgen kwamen in de jaren negentig. De kerkgang liep terug. Daardoor ontstonden er ook financiële problemen. De kleine groep kon alleen al de maandelijkse huur van duizend euro nauwelijks meer opbrengen. Op een gegeven ogenblik kon er ook in de ambten niet langer worden voorzien. Doornekamp: „Toen in 1993 het Pastoraal Diaconaal Centrum De Herberg in Oosterbeek geopend werd, hadden we een beetje de hoop dat we daar zondags kerkgangers van zouden krijgen. Maar dat is nauwelijk gebeurd. Een groep van ruim dertig mensen heeft er alles aan gedaan om de kerk in stand te houden. Dat lukte tot, zeg maar, 1 mei 2004.” De totstandkoming van de Protestantse Kerk in Nederland deed de gemeente uiteindelijk de das om. Sommige leden gingen over naar de Hersteld Hervormde Kerk. Anderen sloten zich aan bij de christelijke gereformeerde kerk te Bennekom of bij de hervormde gemeenten in Bennekom en Otterlo. Er gingen er ook een paar over naar de gereformeerde gemeente in Arnhem. Uiteindelijk bleven er nog vijftien leden over.
Laatste dienst
Op zondag 5 december 2004 werd de laatste dienst gehouden. De emeritus-predikant ds. J.D. van Roest (Lunteren) sloot de kanselbijbel. Het kerkinterieur werd geschonken aan Kruispunt, de nieuwe hervormde kerk in de Edese nieuwbouwwijk Kernhem. Toen de gemeente ter ziele was, ging Doornekamp na veel wikken en wegen zelf over naar de hervormde gemeente in Bennekom, wijk Oude Kerk.
Doornekamp draalt nog wat na in het atelier van kunstenaar Bard Sloven. Hij herinnert zich de heer J. Korts, een van de kerkgangers. „Korts kon geweldig zingen. Zijn stem klonk als een bazuin. En hij hield de zondag echt in ere. Als iemand op zondag buiten de heg stond te knippen, was Korts direct in de buurt. Voor het begin van iedere dienst stond hij buiten de bezoekers en de voorganger op te wachten, om die te verwelkomen. Dat vonden alle predikanten wel aardig, behalve de Vroegindeweij’s. Die liepen Korts als een speer voorbij.” De verwarming was ook altijd een grote zorg, weet Doornekamp nog wel. „Op zaterdag moesten we de oliekachels al aansteken. Zondags kon het echter maar zo gebeuren dat alles blauw van de rook zag. En de consistorie stond wel eens onder de olie. Vieze boel was dat.”
Buiten, bij de voordeur, aan het Lukassenpad, zegt de oud-ouderling: „Hier kerkten niet vele edelen en niet vele wijzen. Maar wel mensen die begerig waren naar de oude waarheid, die wilden horen hoe God een mens bekeert.” Is dat ook gebeurd? Zijn aan het Lukassenpad mensen tot bekering gekomen? „Dat zeg ik niet, daar beschikken wij niet over. Maar dat hoop ik wel. God gaat door met Zijn eigen werk. Toen het besluit viel om ermee te stoppen, was ik er eerst ontdaan van. Ik had het gevoel dat het werk van de Heere beëindigd zou worden. Maar dat was niet waar. Dat werk gaat door. Maar hier niet meer. En dat vind ik nog steeds verdrietig.”
Hervormde evangelisatie Eben Haëzer te Oosterbeek 1948: Eerste samenkomsten in gebouw Thabor aan de Molenweg 1953: Samenkomsten in Zwembad Oosterbeek aan het Lukassenpad 1990: Erkend als hervormde buitengewone wijkgemeente 2004: Laatste dienst
Afbeeldingen
Exterieur
Ansichtkaart - WG
.jpg)
.jpg)