Rotterdam, Kasteelweg 50 - Adriaen Janszkerk

Bezig met het laden van de kaart...

Algemene gegevens
Naam kerk:	Adriaen Janszkerk
Genootschap:	PKN Hervormde gemeente Rotterdam-IJsselmonde
Provincie:	Zuid-Holland
Gemeente:	Rotterdam
Plaats:	Rotterdam
Adres:	Kasteelweg 50
Postcode:	3077BN
Inventarisatienummer:
Jaar ingebruikname:	16e
Architect:	Kuijper jr., W.Ch. (restauratie 1923-1924)
Huidige bestemming:	kerk
Monument status:	Rijksmonument 32943

Geschiedenis

Prachtige historische dorpskerk met toren in de voormalige Gemeente IJsselmonde, nu onderdeel van Rotterdam.

Waarschijnlijk kort na de laatste dijkbreuk van 1447 werd begonnen met de bouw van het koor van de kerk. Iets later bouwde men de toren. Tussen koor en toren werd vervolgens een laag eenbeukig schip gezet van circa 20,5 x 11,5 meter met een toegang in het noorden en in de zuidwesthoek een portaaltje (doopkapel?). In 1462 werd de kerk tot parochiekerk verheven en gewijd aan Maria Visitatio.

Rond 1500 werden er twee kleine transepten tegen het schip geplaatst. Circa 50 jaar later werd het oude schip gesloopt en vervangen door het huidige veel grotere driebeukige schip met pilaren en houten tongewelven. De bliksem trof de kerk in 1678. Er was grote schade aan toren en dak. Ook gingen bijna alle archieven verloren door de brand. Volgens een gedenksteen in de torenkamer is de toren in 1780 opnieuw bemetseld. Het is merkwaardig en ongebruikelijk dat men deze relatief kleine verbouwing heeft gemarkeerd met een gedenksteen. Vermoed wordt dat de steen uit een ander gebouw afkomstig is en hier is hergebruikt.

Van werkelijke verbouwingen horen we niets tot 1923. IJsselmonde breidde zich begin 20e eeuw sterk uit ten gevolge van de Rotterdamse expansie. Dit maakte een vergroting van de kerk noodzakelijk. Architect W.Ch. Kuijper jr. ontwierp een plan waarbij de toren en het schip behouden bleven maar waarbij het oostelijke deel geheel werd vernieuwd en sterk vergroot. De restauratie van de kerk is gestart op 11 maart 1923 en duurde tot 20 maart 1924.

In 1973 woedde een zware storm, welke veel schade aan het dak veroorzaakte. Spoedig herstel was geboden. Ook in de kerk moest veel gebeuren. De muren en het pleisterwerk waren aangetast door optrekkend vocht, de brugstaven in de ramen waren doorgeroest en grote scheuren in de muren aan weerszijden van het orgel toonden aan dat de verbouwing in 1923 niet helemaal juist was uitgevoerd.

Er werd een restauratieplan voor de kerk opgesteld in drie fasen. De eerste fase, de restauratie van de ramen is in 1979 uitgevoerd. Bij deze restauratie werden de ijzeren brugstaven vervangen door bronzen. De profielstenen werden vernieuwd en het glas in loodwerk werd gerestaureerd. De tweede fase, de restauratie van de toren is in 1981 uitgevoerd. Bij deze restauratie is de torenspits weer in de scheve lijn gezet met de rest van de toren, gelijk aan de oorspronkelijke situatie van voor 1923.

(Bron:Website kerkelijke gemeente)

Monumentomschrijving Rijksdienst

Nederlands Hervormde Kerk. Kerk, waarvan het laatgotische schip dateert uit het midden der 16e eeuw. De toren is gebouwd in de tweede helft der 15e eeuw. Tot de inventaris behoren: een preekstoel met lezenaar, 1617; tekstborden uit 1618 en 1619; een naamlijst van predikanten, derde kwart 18e eeuw; een 17e eeuwse herenbank en enkele grafzerken, 17e eeuw. Orgel met Hoofdwerk en Bovenwerk, in 1868 gemaakt door Scholgens en Van den Haspel. Luidklok gegoten door M. Waveghens in 1544 en Frans mechanisch torenwerk voorzien van elektrische opwinding, gerestaureerd in 1981.

Orgel

Het tweeklaviers instrument (achttien stemmen) werd in 1868 gebouwd door Van den Haspel, Schölgens & Van der Weyde, drie orgelmakers die hun opleiding genoten in de werkplaats van de Rotterdamse orgelmaker Willem Hendrik Kam. Na diens overlijden zette het drietal van 1863 tot 1869 gezamenlijk Kams werkzaamheden voort. Zodoende kan het orgel van IJsselmonde volgens dr. Bart van Buitenen, adviseur bij de restauratie, worden beschouwd als het laatste instrument uit het huis Kam vóór het vertrek van diens zwager Willem Anthony van der Weyde naar de orgelmakers Adema in Amsterdam. „Het instrument vormt een belangrijke schakel tussen de bekende orgels in de Grote Kerk in Dordrecht en de Mozes & Aäronkerk in Amsterdam”, aldus Van Buitenen.