Schiedam, Nieuwe Maasstraat - Nieuwe Kerk / Bethelkerk
Uit Reliwiki
Algemene gegevens | |
---|---|
Naam kerk: | Nieuwe Kerk / Bethelkerk |
Genootschap: | Ned. Hervormde Kerk |
Provincie: | Zuid-Holland |
Gemeente: | Schiedam |
Plaats: | Schiedam |
Adres: | Nieuwe Maasstraat |
Postcode: | |
Inventarisatienummer: | |
Jaar ingebruikname: | 1927 |
Architect: | Stahlie, A. |
Huidige bestemming: | Gesloopt (1981) |
Monument status: | Geen |
Geschiedenis
Dit was een interbellumkerk met toren.
Door de uitbreiding van de stad, en het daarmee groeiende aantal kerkleden, ontstond er behoefte aan een tweede Hervormde kerk in Schiedam. Dit gebouw zou in de Gorzen, een nieuwbouwwijk in het zuiden, moeten komen.
Daartoe wordt in 1916 een bouwterrein aangekocht waarvoor, door een bouwcommissie, een plan wordt opgesteld om eerst een hulpkerk te plaatsen. Overigens wordt op een gemeentevergadering in 1920 nog gediscussieerd of er een kerkgebouw dan wel een lokaal zou moeten worden opgetrokken.
De houten hulpkerk met 360 zitplaatsen wordt op donderdag 29 september 1921, ’s avonds om 8:00 uur ingewijd en vanaf die tijd worden elke zondag twee diensten gehouden. Toen de plannen voor een definitief gebouw in uitvoering werden genomen is het gebouw verplaatst naar de hoek Aleidastraat / Westfrankelandschestraat en daar op dinsdag 15 juni 1926 om 8:00 uur ’s avonds weer in gebruik genomen. Er is een ansichtkaart uit ca. 1925 bekend waarop de kerk staat afgebeeld. (Uitg. Henri Rebers - Schiedam)
Als ontwerper van de Nieuwe Kerk is in 1917 architect A. Stahlie uit Schiedam aangetrokken. Het plan wordt door hem uitgewerkt en omvat een kerk, consistorie, wijkgebouw en kosterswoning (zie publicatie van 21-04-1926 onder Afbeeldingen). Op 16 maart 1926 volgt een aanbesteed. Laagste inschrijver is het bedrijf van de gebr. Smit te Rotterdam-Schiedam met een bedrag van fl. 75.993,--, inclusief de verplaatsing van de hulpkerk en met gebruikmaking van werklieden uit Schiedam. Na wijzigingen en bezuinigingen wordt aan dit bedrijf het werk gegund voor een bedrag van fl. 74.877,--.
Het werk wordt snel ter hand genomen want op zaterdag 12 juni 1926 wordt, onder belangstelling van vele hoogwaardigheidsbekleders, al een eerste steen gelegd. Bij die gelegenheid wordt een oorkonde in een loden koker in de fundering van de toren aangebracht (zie krantenverslag van 14-06-1926 hieronder).
Op 30 september 1926 is, volgens een krantenartikel (zie onder), het gebouw onder de kap en de toren tot aan de wijzerplaat gevorderd. Een luidklok is nog niet in beeld en de wijzerplaten zullen het voorlopig zonder uurwerk moeten stellen.
Donderdagavond 6 januari 1927 wordt de kerk ingewijd. Het heeft op de begane grond 425 zitplaatsen en boven, op de galerij onder de toren nog eens 108 zitplaatsen. De banken zijn van donker gebeitst eiken, de vloer van gangpaden en podium zijn met kurklinoleum bekleed. In de toren is de door het weeshuis toegezegde luidklok aangebracht met het opschrift:
Het Weeshuis der Hervormden schonk mij aan deze kerk. Met heldere klank doe ik op ’s Heeren dag mijn werk. Ik wil het luid doen galmen in des menschen oor: Kom toch naar Gode’s huis, kniel voor Zijn troon en hoor.
Deze klok wordt later, in de tweede wereldoorlog, afgevoerd. In 1948 wordt door de wijkbewoners geld ingezameld waarvan een nieuwe klok wordt bekostigd.
De kerk is voorzien van centrale luchtverwarming die d.m.v. stoomketels, warmtewisselaars en ventilatoren via roosters en houten kanalen de lucht de kerkzaal in- en uitblazen. Met het systeem is het ook mogelijk te ventileren. De grote vergaderzaal achter de kerk geeft ruimte aan 200 stoelen.
Een krantenartikel van 22 januari 1927 (zie onder) bericht van een negatief advies, uitgebracht door de directeur van Gemeentewerken, om een uurwerk te bekostigen. Men is teleurgesteld maar weet dat het uurwerk er toch wel zal komen.
Op dinsdag 31 mei 1927 wordt, blijkens een verslag in de krant van 01-06-1927 (zie onder), het orgel ingewijd. Het is een instrument van de fa. Standaart te Schiedam en onder advies van J.H. Besselaar Jr. geleverd. Hij speelt bij die gelegenheid ook enkele muziekstukken. Op 19 november 1927 geeft hij dan ook nog een openbaar orgelconcert.
Kennelijk komen er in 1940 constructiegebreken aan het licht, want een commissie is ingesteld om ontstane scheuren te onderzoeken. Die commissie concludeert dat er inderdaad scheurenvorming is ontstaan, maar dat dit met eenvoudige middelen en ankerwerk is op te lossen. Later wordt nog een geruststellende verklaring afgegeven en gemeld dat de architect het verloop zal controleren. In 1957 wordt de naam Nieuwe Kerk veranderd in Bethelkerk. Buiten gebruik gesteld in 1974 en wegens ernstige verzakkingen in 1981 gesloopt.
Orgel
Nieuw orgel, in 1927 gebouwd door de fa. Standaart te Schiedam onder advies van J.H. Besselaar Jr. te Rotterdam. Zie voor uitgebreide info: [1]
In de media
In de digitaal beschikbare Schiedamsche Courant (SC), via het Gemeente Archief Schiedam, is een aantal publicaties verschenen die hieronder bij Afbeeldingen-Publicaties zijn opgenomen.