Handelingen

Sneek, Singel 62 - Sint Martinuskerk

Uit Reliwiki


Bezig met het laden van de kaart...
Algemene gegevens
Naam kerk: Sint Martinuskerk
Genootschap: Rooms-Katholieke Kerk
Provincie: Friesland
Gemeente: Súdwest Fryslân
Plaats: Sneek
Adres: Singel 62
Postcode: 8601AJ
Sonneveld-index: 09616
Jaar ingebruikname: 1869
Architect: Cuypers, P.J.H.
Huidige bestemming: kerk
Monument status: Rijksmonument 34068 (kerk); 34069 (sacristie en pastorie)

Geschiedenis

Ondanks het onvoltooide karakter (voorgevel zonder toren) is dit een buitengewoon interessante, prachtige neogotische kerk, vooral van binnen..

R.K. St. Martinuskerk in Sneek, gebouwd in 1869-1871 ter vervanging van een waterstaatskerk uit 1834. De, oorspronkelijk ontworpen, westpartij met hoge toren en de achterste travee van het schip zijn wegens geldgebrek niet uitgevoerd. De kerk geldt desondanks als een uiterst belangrijk werk uit de eerste periode van Cuypers' oeuvre en bevat een rijk aangekleed en gaaf bewaard interieur en inventaris uit atelier Cuypers & Stolzenberg te Roermond.

  • 2020 - De zogenoemde vieringtoren van de Sint Martinuskerk in Sneek staat in de steigers. Bouwvakkers zijn bezig om een van de beeldbepalende elementen van de rooms-katholieke kerk, ontworpen door architect Pierre Cuypers (1827-1921) te renoveren. De Sint Martinuskerk werd gebouwd in de periode 1869-1871. De vieringtoren, 36,5 meter boven straatniveau, is een dakruiter met een achtkantige spits tussen vier topgevels, een spitstype dat de architect vrij veel toepaste. De Sint Martinuskerk heeft geen ‘normale’ kerktoren. In totaal is met de restauratie een bedrag van 130.000 euro gemoeid.
  • (Bron:Contactbrief 09-2020)
  • Een qua onvoltooidheid vergelijkbare voorgevel is die van de R.K. St. Antoniuskerk aan de Groesbeekseweg in Nijmegen.

Monumentomschrijving Rijksdienst

Kerk

Rijksmonument 34068 St..Martinus, 1869-1871, P.J.H.Cuypers. Driebeukige kruisbasiliek, waarvan het schip onvoltooid is gebleven. Rechthoekige pijlers met afgeschuinde hoeken en lijstkapitelen. Triforium en ronde vensters in de lichtbeuk. De transeptgevels zijn opgelost in klimmende reeksen lancetvensters. Kruisribgewelven. De steunberen van de zijbeuken zijn naar binnen gemetseld. Het interieur is als schoonwerk in verschillende kleuren baksteen behandeld en heeft de inrichting door de atelier Cuypers-Stoltzenberg voor een groot deel behouden. Orgel met Hoofdwerk, Zwelwerk en vrij Pedaal, in 1891 door de firma Maarschalkerweerd uit Utrecht gemaakt. Mechanisch torenuurwerk, eerste kwart 20e eeuw, hand en electrische opwinding mogelijk.

Sacristie

Onderstaande gebouwen behoren tot de R.-K. kerk St. Martinus (1869-1871), architect P.J.H. Cuypers; inrichting Atelier Cuypers-Stoltzenberg; en omsluiten als het ware het koor van de kerk; sacristie en pastorie zijn door middel van een tussenlid met elkaar verbonden. Gezien de relatie met de kerk is een datering omstreeks 1871 -mogelijk ook iets later- aannemelijk. Gebouwen en interieur der sacristie zullen eveneens vermoedelijk tot stand gekomen zijn onder architectuur van P.J.H. Cuypers, respectievelijk zijn ingericht door atelier Cuypers-Stoltzenberg.

De sacristie bestaat uit souterrain en bel-etage en wordt gedekt door een met leien belegd schilddak, waarin twee dakkapellen. Het schone werk wordt verlevendigd door siermetselwerk en de hardstenen dorpels van de vensters. Inwendig bezit het gebouw neogotische interieuronderdelen, zoals eikenhouten kastenwanden met wand- en losstaande kasten, voorzien van briefpanelen en ander siersnijwerk, waaronder vierpasmotief; beschilderde friezen met kerkelijke opschriften en polychrome gebrandschilderde glazen met afbeeldingen van personen uit het Rooms-Katholiek kerkelijk leven; een stijl beschilderd balkenplafond en koperen kroonluchters met glazen kelklampjes. Het neo-gotische eikehouten ameublement (stoelen en tafel) is afkomstig uit de pastorie. -verbindingslid: dit bestaat uit souterrain en beletage, en is voorzien van spitsboogvensters en enig siermetselwerk, als de sacristie.

Pastorie

De pastorie bestaat uit souterrain, waarboven drie verdiepingen en zolder en wordt gedekt door twee haaks op elkaar staande, met leien gedekte, zadeldaken. Getoogde T-vensters, waarvan die der verdiepingen zijn uitgerust met hardstenen onderdorpels. In het topgevelveld twee getoogde vensters, gevat in spitsboog en hijsluik met hijsbalk. Sierankers, sierpinakels en siermetselwerk. Ter rechterzijde van de pastorie bevindt zich de overhuifde ingang waarvan het spitsbogig tongewelf wordt oversteund door hardstenen zuiltjes. In deze ruimte bevindt zich ook een toegang tot het souterrain, dat wordt overgewelfd door op gesneden strandvinken en moerbalken rustende troggewelven. Op de overige verdiepingen nog enige oorspronkelijk interieuronderdelen, zoals kasten en beschilderde plafonds. Traptoren: deze is gelegen achter de pastorie en wordt gedekt door een met leien belegd, hoogopgaand schilddak met sierpinakels. Ook hierin zijn oorspronkelijke interieuronderdelen aanwezig, waaronder een bewerkte trap en gesneden consoles.

In de media

  • Uit Het Nieuws van den Dag, 3 Februari 1877.

Door den storm van Maandagavond is een gedeelte van den voormuur der Catholieke Kerk te Sneek ingestort en op het orgel gevallen, 't welk grootendeels vernield is.

  • Uit Het Nieuws van den Dag, 3 Maart 1891.

De R.K. kerk te Sneek is aanmerkelijk verfraaid door een orgel en schilder- en beeldhouwwerk. Het orgel bestaat uit 2 manualen, vrij pedaal, 27 registers, 2 reservoirs en 5 regulateurs, benevens crescendokast voor het boven-klavier. Het is vervaardigd door de firma Maarschalkerweerd en Zoon, te Utrecht. Het werd het eerst bespeeld door den Heer Jos. Verheijen, organist te Amsterdam. Het priesterkoor munt uit door zijne rijke, in polychromie aangebrachte wanden en gewelven. In de nissen bij het hoofdaltaar prijken zeer kunstig gepenseelde voorstellingen. Vijf groote lichtramen zijn bezet met op gebrand glas aangebrachte schilderwerken. De sierlijke glasruiten zijn vervaardigd door de heeren Nicolaï en Zonen, te Roermond. Al de werkzaamheden zijn geschied onder toezicht van den Heer Dr. P.J.H. Cuijpers, te Amsterdam.

Externe links

Afbeeldingen

Exterieur

Interieur

Glas-in-loodramen