Strijen, Spui 12 - Gereformeerde Kerk

Bezig met het laden van de kaart...

Algemene gegevens
Naam kerk:	Gereformeerde Kerk
Genootschap:	PKN Gereformeerde Kerk
Provincie:	Zuid-Holland
Gemeente:	Hoeksche Waard
Plaats:	Strijen
Adres:	Spui 12
Postcode:	3291EV
Sonneveld-index:	03510
Jaar ingebruikname:	1892
Architect:	na te gaan
Huidige bestemming:	kerk
Monument status:	Gemeentelijk monument (orgel)

Geschiedenis

Gebouwd als Gereformeerde Kerk van Strijen. Bijnaam "Spuikerk". Eenvoudige zaalkerk uit 1892 met dakruiter uit 1958. De tegen de kerk aangebouwde monumentale pastorie in Amsterdamse School stijl dateert uit 1931. Inwendig een kielbogig houten gewelf. Inrichting gemoderniseerd.

Deze kerk is met name van heel groot belang wegens het monumentale historische orgel, waarop regelmatig concerten worden gegeven.

Orgel

Het orgel is oorspronkelijk door de Nederlandse orgelmaker Hermanus Knipscheer II in 1844 gebouwd voor de in 1939 buiten gebruik gestelde en in 1950 wegens bouwvalligheid afgebroken Eilandskerk te Amsterdam. In 1996 is het orgel in twee fases gerestaureerd door Firma Reil.

Dit unieke orgel is het eerste (nieuwe) Gemeentelijke monument na vorming van de Gemeente Hoeksche Waard, per 1 januari 2019.

Feestelijke viering hiervan in de Gereformeerde Kerk Strijen op Open Monumentendag 2019.

Uniek orgel dat oorspronkelijk uit Amsterdam komt!

De ontstaansgeschiedenis van het orgel heeft een hoge waarde, vanwege de geschiedenis van het orgel dat verwant is aan de landelijke ontwikkelingen en het belang voor het oeuvre van de orgelbouwer H. Knipscheer II. Het orgel is in 1844 in gebruik genomen in de Eilandskerk (1736) in Amsterdam. Na sluiting van de kerk in 1938 en ingebruikname van de kerk als gaarkeuken door de Duitsers, is het orgel verkocht aan de Gereformeerde Kerk en verplaatst naar de kerk aan het Spui in Strijen, ter vervanging van een daar aanwezig orgel.

Het orgel in Strijen – waarom zo waardevol?

Ondanks latere wijzigingen, is het orgel relatief gaaf bewaard gebleven. Het orgel werd gebouwd door Hermanus Knipscheer II (1802-1874), de kas, onderbouw en blaasbalgen door P. Dorland (timmerman kerk) en het front door Pieter Johannes Hamer (1812-1887), architect van de Hervormde Gemeente in Amsterdam. De Amsterdamse orgelbouwer Hermanus Knipscheer is de tweede in een lijn van drie generaties orgelbouwers uit Amsterdam. De grootte en dispositie (alle registers en onderdelen samen) van dit instrument is zeer markant en daarmee uniek voor de bouwwijze van de Knipscheers, die meestal slechts kleinere dorps- en huisorgels maakten. Alleen het orgel van de Amsterdamse Noorderkerk is vergelijkbaar voor wat betreft het formaat met het Strijense Knipscheerorgel. Het feit dat de zijtorens even hoog zijn als de middentoren is uniek voor het werk van Knipscheer. Het rijke ontwerp van het front van Hamer is grotendeels intact met klassieke en empire elementen. De onderzijde wordt gedomineerd door twee s-voluten met rozetten in het tussenstuk en acanthusbladeren onder de midden- en zijtorens. Op de torens is boven het onderste lijstwerk een rand met arabesken opgenomen. De middenlijst in beide tussenstukken, die het pijpwerk (steeds 15 stuks) opdeelt, is minder zwaar uitgevoerd met gestileerde gedecoreerde s-voluten. De afsluitende lijst aan de bovenzijde is hoekiger van vorm met eronder draperieën met koordjes. De zijtorens worden gekenmerkt door de negen grote pijpen en afsluiting met een rand van arabesken. Het lijstwerk van de zijtorens is versierd met rozetten. Zij zijn enigszins overhoeks geplaatst en de zijkanten van het orgel zijn in ajourwerk uitgevoerd. Het orgel werd ooit bekroond door een opengeslagen psalmboek met een lier en blaasinstrumenten. Bij de herplaatsing in de Gereformeerde Kerk is deze bekroning verwijderd om het orgel passend te maken voor de kerk. Het psalmboek is behouden en staat nu opgesteld op het balkon naast het orgel. Het psalmboek toont de melodie van psalm 95:1 met de tekst: ‘Komt laat ons jubelen voor de Heer’. De versiering op de zijtorens is niet aanwezig, evenals de onderbouw met kolonetten. Het klavier bevindt zich aan de achterzijde van de orgelkas.