Tholen, Kerkstraat 15 - Gasthuiskapel
Uit Reliwiki
| Algemene gegevens | |
|---|---|
| Naam kerk: | Gasthuiskapel |
| Genootschap: | PKN Hervormde gemeente Tholen. Immanuel |
| Provincie: | Zeeland |
| Gemeente: | Tholen |
| Plaats: | Tholen |
| Adres: | Kerkstraat 15 |
| Postcode: | 4691CD |
| Inventarisatienummer: | 06802 |
| Jaar ingebruikname: | 15e eeuw |
| Architect: | |
| Huidige bestemming: | kerk |
| Monument status: | Rijksmonument 35347 |
Geschiedenis
Historische kapel met dakruiter. Voormalige Gasthuiskapel St. Laurens.
Sinds 1974 in gebruik door de Hervormde gemeente "Immanuël".
De Gemeente Tholen is eigenares van het gebouw, de kerkelijke gemeente is huurder.
Geschiedenis. Bron: orgelsinzeeland.nl
Kerkgebouw
De eerste vermelding van de Gasthuiskapel aan de Kerkstraat in Tholen dateert uit 1312. In dat jaar stelde Ewout Pieterszn. van Gabriee zijn huis aan de kerkstraat beschikbaar als gasthuis om hierin arme reizigers voor korte tijd onderdak te verlenen en bij ziekte te verplegen. Bij de stadsbrand van 16 mei 1452 ging ook dit gasthuis verloren. De huidige kapel en het gasthuis werden kort hierna herbouwd en na de reformatie werd het gasthuis door het stadsbestuur gevorderd voor het opslaan van buskruit. De kapel werd gebruikt voor het opslaan van stenen van de afgebroken kruitkelder.
Vanaf 1584 is het gasthuis weer gebruikt waarvoor het oorspronkelijke gebouwd was en aan het begin van de 17e eeuw werd de kapel ook gebruikt als ziekenzaal. Er was een zolder in aangebracht waarop een leidekker zijn opslag had. In 1631 werd een nieuw gasthuis aan de rand van de stad betrokken en het oude gebouw en de kapel verkocht. In 1726 moest de toren op het dak van de Gasthuiskapel worden hersteld, daar het anders op voorbijgangers in de Kerkstraat zou neerstorten. Tijdens het beleg en de inname van Bergen op Zoom in 1747 werd de kapel gebruikt als hospitaal voor gekwetste officieren van het Staatse leger.
Voor 1832 is de Gasthuiskapel verdeeld in drie woningen. Het torentje was verdwenen en het leien dak was vervangen door een pannendak.
Tussen 1963 en 1967 werd de Gasthuiskapel in deze situatie gekocht door de gemeente Tholen. De andere bebouwing van het gasthuis was in de loop van de jaren verdwenen, maar eind 1973 begon de restauratie van de kapel. Op 28 augustus 1975 werd de Gasthuiskapel opnieuw in gebruik genomen. Het kerkgebouw is sindsdien eigendom van de Gemeente Tholen en wordt sinds 1975 gehuurd door de Hervormde Gemeente “Immanuël”.
Monumentomschrijving Rijksdienst
Dwars pand met geverfde gevel en 19e eeuwse winkelpui. Bevat evenals de vorige panden elementen in zich van het voormalige gasthuis.
Orgel
In het gebouw is 1 pijporgel aanwezig. Het orgel heeft de volgende plaats in het gebouw: onbekend Over het orgel zijn de volgende informatiebronnen bekend: Website orgels in Zeeland
Historische gegevens
De bouwer van orgelkas en binnenwerk is Firma Van Vulpen. Orgelkas en binnenwerk zijn opgeleverd in 1975. Het orgel heeft geen andere locatie gehad in het gebouw. Werkzaamheden werden uitgevoerd in 1986: uitbreiding met 1 register door Gebr. Van Vulpen
Technische gegevens
Het orgel is voorzien van de volgende klavieren: twee manualen; pedaal met eigen registers;
Dispositie Manuaal I: Holpijp 8', Prestant 4', Mixtuur II-III sterk Manuaal II: Holpijp 8' (transmissie), Fluit 4', Prestant 2' Pedaal: Sordun 16' Werktuiglijke registers: Koppel Manuaal I-Manuaal II, Pedaal-Manuaal I, Koppel Pedaal-Manuaal II
Overige technische gegevens zijn: Plaats klaviatuur / speeltafel; voorzijde kas Manuaalomvang: C-g’’’; Pedaalomvang: C-f’; Windladensysteem; mechanische sleepladen Toetstractuur; mechanisch Registertractuur; mechanisch Stemtoonhoogte; a1 = 440 Hz Stemmingssysteem (Temperatuur): Evenredig zwevend
[INVCOZZL]
Afbeeldingen
- Exterieur
- Interieur
Van Vulpen-orgel (1975).
