Vinkeveen, Kerklaan 2 - Heilig Hart van Jezus

Bezig met het laden van de kaart...

Algemene gegevens
Naam kerk:	Heilig Hart van Jezus
Genootschap:	Rooms Katholieke Kerk
Provincie:	Utrecht
Gemeente:	De Ronde Venen
Plaats:	Vinkeveen
Adres:	Kerklaan 2
Postcode:	3645EV
Inventarisatienummer:	04493
Jaar ingebruikname:	1883
Architect:	Alfred Tepe (1840 - 1920)
Huidige bestemming:	kerk
Monument status:	* Rijksmonument 514684(Complex) Rijksmonument 514685 (Kerk) Rijksmonument 514686 (Pastorie)

opname 04-10-1983 © JvN

Geschiedenis

R.K. parochiekerk H. Hart van Jezus in Vinkeveen. Geconsacreerd 1883. De kerk verving een vroegere schuurkerk.

Bijnaam: "Kathedraal van de Ronde Venen".

Zeer grote, driebeukige neogotische kruisbasiliek met westtoren, ontworpen door Alfred Tepe (1840-1920). Het ontwerp grijpt terug op de Nederrijnse gotiek, hetgeen kenmerkend is bij kerken van Tepe. In diverse opzichten is dit een zeer belangrijk en vrij uniek werk in zijn oeuvre. Zo is dit zijn enige in Nederland gebouwde kerk die is voorzien van een kooromgang. Qua afmetingen is dit ook zijn grootste werk. De hoge westtoren was oorspronkelijk voorzien van een slanke naaldspits. Tijdens een storm in 1914 waaide deze spits om en beschadigde een deel van het kerkdak. In 1915 is de toren herbouwd in zijn huidige vorm. Zo werd de romp met één geleding (met balustrade en wijzerplaten) verhoogd en van een lagere spits voorzien.

In de kerk staat een belangrijk orgel met hoofdwerk en bovenwerk, in 1827 gemaakt door Wander Beekes. De kast met houtsnijwerk heeft Lodewijk XVI-vormen.

In 2010-2012 heeft een restauratie in fasen plaatsgevonden. In 2013-2015 is het schip van de kerk gerestaureerd. Daarbij is het (vermoedelijk in de jaren 1960) witgekalkte interieur weer van een kleurrijke beschildering voorzien. Op 12 juni 2015 is de gerestaureerde kerk officieel, feestelijk, heropend.

Monumentomschrijving Rijksdienst

Complexbeschrijving

In 1880 werd op initiatief van pastoor C.H. van Groeningen, lid van het Utrechtse Bernulphusgilde, voor de groeiende gemeente Vinkeveen door Alfred Tepe een ontwerp gemaakt voor de bouw van een nieuwe KERK en PASTORIE. De Heilig Hartkerk werd gebouwd tussen 1881 en 1883 en weerspiegelt de aspiraties van de bouwpastoor, die een opvallend groot gebouw liet neerzetten. Niet alleen de groei van het aantal parochianen deed hem daartoe besluiten, maar ook het idee om van de kerk een centrum voor de Mariaverering te maken. Met het oog op processies en pelgrims werd de kerk daarom voorzien van een kooromgang en later ook van een Lourdesgrot in de Mariakapel. De kerk werd op 23 juli 1883 ingewijd door bisschop Snickers. In 1882 wordt een begin gemaakt met de inrichting van de kerk, waarvoor F.W. Mengelberg een aantal ontwerpen levert. De ramen werden tussen 1915 en 1919 aangebracht naar ontwerp van F.W. en Otto Mengelberg. Het hoogaltaar werd rond 1897 geplaatst naar ontwerp van Otto Mengelberg op een altaartombe van F.W. Mengelberg. De preekstoel dateert uit 1892 en is van de hand van J. Smits. Het interieur werd na de bouw met siermotieven beschilderd. Aan de zuidwestzijde werd in 1918 door N. Poland naar een ontwerp van Mengelberg een wandschildering aangebracht. In 1915 wordt een nieuwe spits en bovenste geleding op de toren gezet nadat deze bij een storm was ingestort. Het kerkgebouw is een markeringspunt in de landelijke omgeving. Het meest opmerkelijke zichtpunt is vanuit de richting Hilversum, waarbij de kerk op een eiland in het water lijkt te zijn gelegen.

Het orgel in het noordertransept van de kerk dateert uit 1827 en is gebouwd door de Utrechtse orgelbouwer Wander Beekes (1795-1838). De restauratie werd in 1997 voltooid.

Omschrijving

Het complex van de Heilig Hartkerk is gelegen aan de Kerklaan, hoek Herenweg, en bestaat uit de volgende onderdelen:

Waardering

Het complex is van algemeen belang vanwege de architectuurhistorische waarde als gaaf voorbeeld van een Rooms-katholiek ensemble, ontworpen door Alfred Tepe, vanwege de cultuurhistorische waarde als uitdrukking van de aspiraties van de bouwpastoor en vanwege de situationele waarde als landmark door de ligging in de landelijke en waterrijke omgeving.

Kerk

Aan de Kerklaan gelegen Rooms-katholieke, basilicale KRUISKERK onder een samengestelde kap, met kooromgang en toren. Het schip, onder zadeldak, telt tussen toren en viering vijf traveëen, die van elkaar worden gescheiden door steunberen en lisenen. De transepten, onder schilddak met gelijke nokhoogte, tellen twee traveëen. Het koor telt twee traveëen en heeft een vijfzijdige sluiting. Op de kruising staat een houten dakruiter. Tegen de toren en het zijschip is aan de zuidzijde een aanbouw onder schilddak gezet, die de leringkamer herbergt. De aanbouw aan de noordzijde, in de oksel van de toren en het linker zijschip, herbergt de doopkapel. In de oksel tussen de kooromgang en het transept is aan de noordzijde de Jozefkapel gezet en aan de zuidzijde de Mariakapel. Tegen de zuidoostzijde is op rechthoekige plattegrond de sacristie aangebouwd, die één bouwlaag telt, onder schilddak, en die is uitgevoerd met steunberen en spitsboogvensters. De kerk is uitgevoerd met spitsboogvensters met bakstenen traceringen en gebrandschilderde glas-in-loodramen. De daken zijn met leien gedekt en voorzien van dakkapellen met spitsdaken. Tegen de noordgevel van het schip is een portaal gezet met twee toegangsdeuren. Aan de noordoostzijde is tegen de kerk een aanbouw gezet die de doorgang vormt naar de pastorie.

De aan de westzijde tegen het schip gebouwde toren telt vier, zich verjongende geledingen, eindigend met een balustrade met wijzerplaten en is voorzien van een zeskantige spits. Tegen de noordzijde is een traptoren gezet die reikt tot de derde geleding. De toren is voorts geleed door steunberen met spaarvelden, terwijl de gevelvlakken voorzien zijn van spitsboogvormige spaarvelden met traceringen. De eerste geleding bevat de entree en daarboven een groot venster. In de derde geleding zijn galmgaten aangebracht. Op de zeshoekige spits staat een kruis.

Het interieur is (...) uitgevoerd met ronde pilaren, colonnetten, scheibogen en kruisgewelven. De opstelling is traditioneel, met betegelde vloeren en houten banken. Tegen de zuidwestpilaar van de viering is de gestoken houten preekstoel gezet. In het hoogkoor bevindt zich het hoofdaltaar, aan de rechterzijde ligt de Lourdesgrot en links is het Jozefaltaar. In het noordertransept is een balustrade met het orgel met Hoofdwerk en Bovenwerk, uit 1827, gebouwd door Wander Beekes. Kas met houtsnijwerk in Lodewijk XVI-vormen. Tegen de westgevel is een schildering gemaakt van de Calvarieberg. Aan de noordwestzijde bevindt zich de doopkapel met doopvont en smeedijzeren hek. Tegen de wanden van de zijbeuken zijn geschilderde kruiswegstaties gezet, waartussen panelen met heiligen zijn geplaatst.

Waardering

De kerk is van algemeen belang vanwege de architectuurhistorische waarde als voorbeeld van een kerk van A. Tepe, met bijbehorende interieurstukken van F.W. en O. Mengelberg, vanwege de cultuurhistorische waarde door de bouwkundige uitingen van de Mariaverering en door de relatie met de ontwikkeling van het dorp Vinkeveen en van situationele waarde als markeringspunt van en in Vinkeveen en in relatie tot de nabije plassen.

Pastorie

De op de hoek van de Kerklaan en de Herenweg gelegen PASTORIE telt twee bouwlagen op een L-vormige plattegrond onder een samengestelde kap, bestaande uit een zadeldak tussen trapgevels evenwijdig aan de Kerklaan en een schilddak haaks daarop. De voorgevel of noordgevel aan de Kerklaan is symmetrisch met in het midden een risaliet met een trapgevel en een steekkap. De ingang, die bereikbaar is door een stenen trap, bestaat uit een houten deur met briefpanelen en een bovenlicht. Daarboven zijn tussen de bouwlagen en erboven twee paar vensters gezet in spitsboogvelden. Aan weerszijden van het risaliet bevat de gevel drie vensters in elke bouwlaag. De linkerzijgevel heeft rechts een risaliet met een trapgevel en telt drie vensterassen en drie groepen van drie kleine, spitsboogvormige spaarvelden. Het linker geveldeel bevat één venster in elke bouwlaag. De achter- of zuidgevel heeft rechts een risalerend bouwdeel van drie vensterassen. Tegen de eerste bouwlaag is een houten veranda gezet. De gevel bevat hier drie stel openslaande deuren. Het dakvlak wordt doorbroken door een kleine dakkapel met spitsdak. Tegen het terugliggende linker geveldeel is een aanbouw onder lessenaardak gezet, die doorloopt tegen de rechterzijgevel. Links daarvan is de verbindingsgang naar de kerk. De rechterzijgevel met trapgevel heeft een drietal vensters en eveneens drie maal drie spitsboogvormige spaarvelden. Rechts is tegen de gevel een aanbouw onder zadeldak met wolfseind gezet. De kapverdieping telt hier vier kleine vensters onder rondboogvelden. De gevels bevatten verder hoofdzakelijk zesruits vensters onder korfboogvelden. Er zijn tand- en bloklijsten en sierankers aangebracht ter geleding en verfraaiing van de gevels.

De plattegrondindeling van het interieur is oorspronkelijk en bestaat uit vertrekken die ter weerszijden van de L-vormige gang zijn gelegen. Achter het pand en het koor van de kerk ligt een pastorietuin.

Waardering

De pastorie is van algemeen belang vanwege de architectuurhistorische waarde als gaaf voorbeeld van een pastorie van Alfred Tepe en vanwege ensemblewaarde in relatie tot de ernaast gelegen kerk.

In de media

Uit Reformatorisch Dagblad, 22 juli 2008.

De subsidieaanvrage voor restauratie van de rooms-katholieke Heilig Hartkerk in Vinkeveen (is) afgewezen. De rijkssubsidie was gevraagd om achterstallig restauratiewerk uit te voeren aan het monumentale en gezichtsbepalende gebouw. Om de Heilig Hartkerk te restaureren is een bedrag van ruim 4 miljoen euro nodig. De aangevraagde subsidie behelsde 70 procent van het totaalbedrag. De subsidie werd tot nu toe niet toegekend. Reden is een tekort aan beschikbare financiële middelen. De subsidieaanvragen voor restauratie die jaarlijks bij het rijk binnenkomen vormen een veelvoud van het beschikbare bedrag. Daardoor worden alleen de meest urgente gevallen gehonoreerd. De Heilig Hartkerk gaat waarschijnlijk opnieuw een aanvraag bij het rijk indienen. De rooms-katholieke parochie heeft overigens wel een klein bedrag toegewezen gekregen voor restauratie van de pastorie. Restauratie Heilige Hart kerk Vinkeveen voltooid

Uit 0297.nl, 8 juni 2015.

Afgelopen week is de 5 jaar durende restauratie van de Heilig Hart van Jezus kerk in Vinkeveen voltooid. Na de pastorie en toren is de afgelopen 2 jaar het kerkschip gerestaureerd. Onder leiding van architect Paul van Vliet uit Loosdrecht heeft aannemer Nico de Bont uit Vught, in opdracht van de parochie St. Jan de Doper, een prima stuk werk geleverd. De Geloofsgemeenschap Vinkeveen & Waverveen van genoemde parochie heeft een prima bouwkundig gerestaureerde kerk tot hun beschikking gekregen. De restauratiecommissie, bestaande uit Con Huijbreghs, Frank Paul Ruwiel en Martien Pothuizen, is vanaf 2001 druk doende geweest deze restauratie van de pastorie, toren en kerkschip gerealiseerd te krijgen. Met bijdragen van de parochie, de Stichting Vallis Pacis, de Provincie Utrecht, de Rijksdienst Cultureel Erfgoed en vele vele bijdragen van onze parochianen hebben we de klus weten te klaren.