Vledderveen, Waterschapsweg 32 - Jeruël
Uit Reliwiki
| Algemene gegevens | |
|---|---|
| Naam kerk: | Jeruël |
| Genootschap: | PKN Hervormde Evangelisatie |
| Provincie: | Groningen |
| Gemeente: | Stadskanaal |
| Plaats: | Vledderveen |
| Adres: | Waterschapsweg 32 |
| Postcode: | 9585PC |
| Inventarisatienummer: | 18320 |
| Jaar ingebruikname: | 1915 |
| Architect: | Boiten, F. |
| Huidige bestemming: | kerk |
| Monument status: | Rijksmonument 516269 |
Inhoud
Geschiedenis
Charmant neogotisch evangelisatielokaal met dakruiter.
In 1903 wordt het fundament van de Evangelisatievereniging “Jeruël” gelegd door de Nederlands Hervormde Oosterkadekerk te Stadskanaal. Zij hoopten een zondagsschool te kunnen beginnen in Vledderveen. Ds. W. C. Mense, verbonden aan deze kerk, begint daarom in 1905 met evangeliseren bij de veenarbeiders in Vledderveen. De activiteiten en samenkomsten vinden plaats in een lokaal van de toenmalige openbare basisschool die gevestigd was aan de linkerkant van de meesterswoning; het witte huis naast de huidige kerk aan de Waterschapsweg.
Voor het evangelisatiewerk wordt in 1907 op de huidige locatie een houten lokaal gebouwd dat de naam "Jeruël” krijgt. Vervolgens richt men op 28 oktober 1909 de Evangelisatievereniging op waarbij Jan Haisma wordt benoemd als evangelist. Onder zijn bewind vindt de bouw van de pastorie plaats in 1912 en wordt het houten lokaal in 1914 vervangen voor de huidige stenen kerk. In de dienst op maandag 05 april 1915, het is dan tweede paasdag, wordt de kerk voor het eerst in gebruik genomen.
In de loop der jaren is Vledderveen een bloeiende gemeente met o.a een zondagsschool en een vrouwenvereniging. Daarbij raakt Vledderveen steeds meer geörienteerd op Onstwedde die de kerk ook regelmatig financieel ondersteund. In 2007 volgt een belangrijk punt wat de kerk maakt tot wat het nu is; het gebouw komt namelijk op de Rijksmonumentenlijst. Het gevolg is dat de kerk volledig van binnen en buiten gerestaureerd wordt in de oude stijl. Tijdens deze restauratie kan de gemeente elke zondag dienst houden in een zaaltje bij het andere nog enige overgebleven gebouw van vroeger in Vledderveen; het café. Na een jaar wordt de kerk weer gebruikt waarvoor het gebouwd is: de verkondiging van het Evangelie.
- (Bron:Jeruël)
Dinsdag 29 mei 2007 is begonnen met de algehele restauratie van de Hervormde Evangelisatie Jeruël. Er komt een nieuw dak op en ook het interieur wordt grondig opgeknapt. Tijdens de restauratie kan de 27 leden tellende gemeente bijeen komen in een zaal van het plaatselijke café. In 1907 kwam men voor het eerst bijeen in een houten kapel. Die is in 1915 vervangen door de huidige stenen kerk. (58-07)
Monumentomschrijving Rijksdienst
KERKGEBOUW ontworpen in 1914 door architect F. Boiten voor de Nederlands Hervormde gemeente als evangelisatiekerk. Boiten gaf het gebouw een sober traditioneel uiterlijk met enkele eclectische elementen. Het gebouw met achterin de consistorie, verkeert nog in redelijk gave staat. De enige wijzigingen die hebben plaatsgevonden zijn het vervangen van het orgel in de jaren zestig, het aanbrengen van schrootjes op de gepleisterde wanden en het vervangen van de houten banken door stoelen. In de dakruiter is een nieuw uurwerk geplaatst. Rechts van de kerk staat de voormalige pastorie. Dit eenvoudige pand is later verkocht aan het kerkbestuur en dusdanig verbouwd dat het buiten de bescherming van rijkswege valt. Ondanks de wijzigingen aan het kerkgebouw is het met name beschermenswaardig vanwege de grote cultuur-historische waarde voor de streek.
De kerk is iets teruggerooid gelegen aan de weg tussen Vledderveen en Mussel. Voor het gebouw staan twee linden. Een ijzeren, beweegbaar toegangshek, met een ijzeren plaatje waarin het jaartal 1925 is uitgesneden, dat zich tussen twee houten vernieuwde pijlers bevindt, verleent toegang tot het kerkterrein.
Omschrijving
KERKGEBOUW opgetrokken in een rood-bruine baksteen op een trasraam van bruin-rode klinkers. Het zadeldak tussen twee topgevels met uitkragende schouders is gedekt met dakpannen (niet origineel) en heeft een vernieuwde bakgoot. Op de nok aan de voorzijde (zuidwest) een vernieuwde houten dakruiter met spits, gedekt met namaakleien; aan alle vier zijden van de dakruiter twee galmgaten met driepasboog.
De gevels worden geleed door ijzeren spitsboogvensters met roedenverdeling en gemetselde onderdorpels, geplaatst (met uitzondering van die in de achtergevel) binnen blinde spitsboognissen. De linker zijgevel (noordwest) heeft zes vensters; de rechter zijgevel (zuidoost) vijf vensters en een vernieuwde deur onder een groot ijzeren spitsboogvormig bovenlicht met roedenverdeling. De achtergevel heeft drie vensters, waarvan de middelste met nieuwe indeling, en in de top een ijzeren roosvenster. In de voorgevel de hoofdentree met erboven een ijzeren roosvensters met gekleurd, bewerkt glas, binnen een verdiept vlak. De hoofdentree bestaat uit vernieuwde dubbele paneeldeuren onder een spitsboogvormig bovenlicht met roedenverdeling en een gemetselde stoep (twee treden); aan weerszijden van de entree twee vensters. Boven de entree het bouwjaar: 1914, en boven het roosvenster: EVANGELISTATIE in betonnen letters.
In het INTERIEUR zijn onder meer van belang: de houten scheidingswand tussen kerkzaal en consistorie van kraalschroten, waarop geschilderd staat "ontvangt met zachtmoedigheid het woord dat in u geplant wordt", en waarin twee deuren met achtruits deurlichten van bewerkt geel glas; de sobere houten platformkansel met lezenaar en aan weerszijden een trapje; het houten tongewelf met ijzeren trekstangen en houten consoles; het houten entreeportaaltje met daarop de orgeltribune met houten hekwerk, bereikbaar via een houten trap met leuning; in hekwerk en leuning spitsboogvormige openingen. Orgel en orgelkas zijn niet van waarde uit het oogpunt van monumentenzorg.
Waardering
Evangelisatiekerk van algemeen belang vanwege cultuur- en architectuurhistorische waarde
- als voorbeeld van een eenvoudige evangelisatiekerk van de Nederlands hervormde gemeente uit 1914 - vanwege de sobere, maar verzorgde vormgeving met neo-gotische elementen - vanwege de aardige interieuronderdelen - vanwege de redelijke mate van gaafheid van het exterieur - vanwege de typerende, teruggerooide ligging in een klein gehucht aan de doorgaande weg.
Dinsdag 29 mei 2007 is begonnen met de algehele restauratie van de Hervormde Evangelisatie Jeruël. Er komt een nieuw dak op en ook het interieur wordt grondig opgeknapt. Tijdens de restauratie kan de 27 leden tellende gemeente bijeen komen in een zaal van het plaatselijke café. In 1907 kwam men voor het eerst bijeen in een houten kapel. Die is in 1915 vervangen door de huidige stenen kerk. (58-07)
Orgel
Het orgel is gebouwd door firma B. Pels & Zn in 1956 voor de Hervormde kerk in Eestrum. In 2007 is het orgel overgeplaatst naar de Jeruëlkapel in Vledderveen door firma Pels & van Leeuwen.
In de media
- Uit Reformatorisch Dagblad, 3 november 2009.
De hervormde evangelisatie Jeruël in het Groningse Vledderveen bestaat honderd jaar. De evangelisatie maakt deel uit van de hervormde gemeente in Onstwedde. Vrijdag werd het jubileum in een kerkdienst in de hervormde kerk herdacht. Oud-voorganger F. Verkade uit Hoogeveen preekte naar aanleiding van Prediker 11:1. Zo’n 25 kerkgangers bezoeken ’s zondags de hervormde evangelisatie.
.JPG)
.jpg)
.jpg)
