Westzaan, Zuideinde 233 - Zuidervermaning
Uit Reliwiki
Algemene gegevens | |
---|---|
Naam kerk: | Zuidervermaning |
Genootschap: | Doopsgezinde Broederschap |
Provincie: | Noord-Holland |
Gemeente: | Zaanstad |
Plaats: | Westzaan |
Adres: | Zuideinde 233 |
Postcode: | 1551EA |
Sonneveld-index: | 06207 |
Jaar ingebruikname: | 1731 |
Architect: | |
Huidige bestemming: | cultureel centrum |
Monument status: | Rijksmonument 40020 |
Geschiedenis
Buitengewoon belangrijk houten kerkgebouw, als zodanig uniek in Nederland. De Zuidervermaning is een voormalige Doopsgezinde houten schuurkerk. Het gebouw stamt uit 1731 en is een van de oudste gebouwen van Westzaan. Het gebouw munt uit door haar eenvoud. Fraaie zogenaamde Zaanse smuiger in de consistoriekamer. Het orgel dateert uit 1718 en bevond zich oorspronkelijk in de Kleine Kerk in Edam. Alweer geruime tijd niet meer in gebruik als Doopsgezind kerkgebouw, wel voor diverse o.a. culturele doeleinden. Door de bijzondere bouw en prachtige, landelijke ligging is dit kerkgebouw met zijn sobere pracht een uitstekende locatie voor evenementen. In 1731 werd een eerder gebouwde schuurkerk afgebroken en vervangen door de geheel uit hout opgetrokken Zuidervermaning, die nu nog, compleet met wit zand op de houten vloer, te bewonderen is. Bij de restauratie van 1995 werd het houtwerk van het interieur, na zorgvuldig kleuronderzoek, weer naar de oorspronkelijke kleuren teruggebracht. Deze kleurstelling draagt in belangrijke mate bij aan de unieke sfeer van dit oude preekhuis.
In 2017 is dit kerkgebouw overgenomen door Stadsherstel Amsterdam.
Monumentomschrijving Rijksdienst
Vermaning der Friese Doopsgezinden. Groot houten GEBOUW MET SCHILDDAK uit 1731. Preekstoel en acht stel banken, waarvan twee overhuifd, XVIII A; de banken voorzien van koperen blakers XVIII A. Eenklaviers orgel, rond 1720 gemaakt door M. Verhofstad. Van het instrument is in later tijd vrijwel al het pijpwerk vervangen. Acht koperen lichtkronen, twee lichtarmen (thans als lessenaarsdragers benut) en een lichtarm van koper, XVIII. Uurwerk en wijzerplaat, XVIII. In de kerkeraadskamer een tegelschouw XVIII.
In de media
- Uit De Erfgoedstem, d.d. 7 december 2017
De Zuidervermaning in Westzaan dreigt door haar hoeven te zakken. Onder de houten kerk moet een nieuwe fundering van 17 meter lange palen komen. Stadsherstel Amsterdam probeert samen met de huidige eigenaar, Stichting Oude Hollandse Kerken, om instorten te voorkomen. Zo is er een crowdfundingactie via www.mijnstadsherstel.nl gestart. De voormalige Doopsgezinde kerk werd in 1731 gebouwd, in de ‘gouden tijd’ van Westzaan. De door koophandel en walvisvaart rijk geworden gemeente bouwde een onopvallende, in Zaans groen geschilderde kerk. De kerk lijkt een boerenschuur. Dat was de bedoeling, want het was een schuurkerk/schuilkerk, door de doopsgezinden een ‘vermaning’ genoemd.