Zutphen, Broederenkerkplein 2 - Broederenkerk

Bezig met het laden van de kaart...

Algemene gegevens
Naam kerk:	Broederenkerk
Genootschap:	Nederlands Hervormde Kerk
Provincie:	Gelderland
Gemeente:	Zutphen
Plaats:	Zutphen
Adres:	Broederenkerkplein 2
Postcode:	7201JP
Sonneveld-indexr:	12510
Jaar ingebruikname:	14e eeuw
Architect:
Huidige bestemming:	Openbare Bibliotheek
Monument status:	Rijksmonument 41172

opname 04-06-2009 foto. Edward Ippel. Hoorn.

Geschiedenis

Karakteristieke Dominicanenkerk uit ca. 1300, behorend bij het Dominicanenklooster dat eind 13de eeuw werd gesticht door Margaretha van Dampierre, gemalin van Reinald 1, Graaf van Gelre. 18de eeuw Waalse kerk, later Ned. Hervormde kerk, buiten gebruik 1972. Het Lohman-orgel uit 1828 kreeg in 1983 een nieuwe bestemming in de Grote- of Sint Catharinakerk te Heusden, en de kansel in 1981 in de Sint Lambertuskerk te Kerk-Avezaath. Sinds 1983 is in de Broederenkerk de openbare bibliotheek gehuisvest. Klokkentorentje uit 1772 van stadsbouwmeester Wittenberg. De zuidelijke ingang is 19de eeuws. De muur- en gewelfschilderingen 16de eeuw (bron ANWB).

Architectuur

Met de bouw van deze kloosterkerk introduceerden de Dominicanen in Zutphen niet alleen de gotiek, maar ook een bij de bedelorden geliefd kerkschema. Een basilikaal schip met rechtgesloten zijbeuken en een diep koor voor het koorgestoelte. Deze kerk heeft later ook als voorbeeld gediend voor diverse neogotische kerken, o.a. de St. Jozef in Groningen, de St. Vitus in Bussum, de St. Jozef in Enschede.

Omschrijving Rijksdienst

Omschrijving Broederenkerk

BROEDERENKERK (Ned. Herv.). Belangrijke, vroeg-gotische kerk van het in 1293 gestichte Dominicanenklooster (XIVa), bestaande uit een driebeukig, basilicaal schip met schoorbogen en een eenbeukig diep koor met driezijdige sluiting. Geheel in steen overwelfd met kruisgewelven. Op het dak een sierlijke houten, met koper beklede klokketoren (1772). Uit omstreeks 1826 dateert waarschijnlijk het bakstenen portaal tegen de zuidgevel met fronton en attiek. Restauratie vond plaats in etappes tussen 1924 en 1939 en andermaal, na oorlogsschade vanaf 1958. Gewelfschilderingen (sterk gerestaureerd en bijgewerkt) in het koor en het schip (XVIb). Preekstoel (XIXa). Gedenksteen (midden XVI) in de zuiderzijbeuk. In de nabijheid van deze steen gilde steen der metselaars (midden XVII). Wandkasten (XVI) in de noorderzijbeuk en het koor de gesneden deurtjes van deze laatste afkomstig uit de St. Walburg. Zerken (XVI-XVIII) in het koor.

Omschrijving kloostergebouwen

Van de KLOOSTERGEBOUWEN (XV), thans ondermeer in gebruik als Stedelijk Museum, is het volgende bewaard: fragmenten van de kloostergang tegen de noordelijke zijbeuk: de Dormitoriumvleugel ten noorden van en haaks op het koor, van welke vleugel de kelders graatgewelven op pijlers hebben en een vleugel met een zadeldak tussen puntgevels met ezelsruggen haaks op de dormitoriumvleugel en oorspronkelijk waarschijnlijk refectorium. In dit gedeelte een overwelfde zaal en gang op de begane grond en op de verdieping een zaal met houten tongewelf.

In de media

Uit Arnhemsche Courant, 28 October 1828.

Op den avond van den 8. October ll. heeft alhier, onder de hoogst gepaste godsdienstige leiding van onzen leeraar, den wel eerw. heer D. Bax, de inwijding van het nieuwe orgel in de Broederenkerk plaats gehad. Dezelve plegtigheid werd vereerd door de tegenwoordigheid der stedelijke regering en een uiterst talrijk en aanzienlijk gehoor, zoo van ingezetenen als vreemdelingen, terwijl de kunstmatige uitvoering eener cantate van den heer F. Nieuwenhuijsen, organist te Utrecht, door een daartoe verzocht zangkoor, niet weinig strekte om den luister van het geheel te verhoogen. De kerk zelve, naar een meer doelmatigen stijl inwendig geheel vernieuwd, en door lampen fraai verlicht, deed inzonderheid bij deze gelegenheid eene voor het gezigt treffende uitwerking, en mogt alzoo bij de orde en rust, waarmede alles is afgeloopen, dit feest volkomen den bijval van een ieder wegdragen. Het ook uitwendig ongemeen schoon, met kunstig beeldwerk versierd orgel, strekt tot eer van deszelfs vervaardigers, de heeren N.A. Lohman en Zonen, van Groningen. Een 16 vts. werk zijnde, met 2 klavieren en een vrij pedaal, munt hetzelve uit door kracht en welluidendheid van toonen en keurige netheid, regelmatigheid en juisten aanbreng van geheel het binnenwerk, zoodanig, dat te dezen aanzien aan genoemde orgelmakers, ongetwijfeld, den meest verdienden lof mag worden toegekend. Een op den 17. daaraanvolgende, door den heer F. Nieuwenhuysen, in voorzegde kerk gegeven orgel-concert, ten behoeve van de diaconie-armen van de hervormde gemeente alhier, heeft, door de aanzienlijke menigte toehoorders, ten volle aan dit liefdadig doel beantwoord, en evenzeer blijken opgeleverd van het voortdurend talent diens verdienstelijken, grijzen kunstenaars, als hetzelve op nieuw de voortreffelijkheid des orgels deed uitkomen.