Zwolle, Bethlehemkerkplein 35 - Bethlehemkerk

Bezig met het laden van de kaart...

Algemene gegevens
Naam kerk:	Bethlehemkerk
Genootschap:	nvt
Provincie:	Overijssel
Gemeente:	Zwolle
Plaats:	Zwolle
Adres:	Bethlehems Kerkplein 35
Postcode:	8011PH
Jaar ingebruikname:	15e eeuw
Architect:
Huidige bestemming:	horeca
Sonneveld-index:	10735
Monument status:	Rijksmonument 41801
Bouwjaar:	1340-1360
Type:	Kloosterkerk
Functie:	Kantoren en bedrijven

Geschiedenis

Historisch complex. Voormalige R.K. kloosterkapel, later Ned. Hervormde Kerk.

Als zodanig buiten gebruik in 1998. Nu (2018) horeca.

Monumentomschrijving Rijksdienst

Voormalige BETHLEHEMKERK. Tweebeukige bakstenen hallenkerk, waarvan de noordbeuk (XVb) veelhoekig, de zuidbeuk, oorspronkelijk korter doch later verlengd, recht gesloten is. In de zuidmuur drie reliefs van rode zandsteen. De kerk is in steen overwelfd. Ronde zuilen met lijstkapitelen scheiden de beuken. Orgel uit 1826, G.H. Quelhorst. Het gebouw is niet meer als kerk in gebruik. Refter van het vroegere klooster Bethlehem plm 1350 gebouwd, talloze malen gewijzigd en 1915-1917 bij restauratie geheel vernieuwd. Orgel met Hoofdwerk en Rugwerk, in 1826 gemaakt door G.H. Quellhorst en C.F.A. Naber.

Bethlehemkerk vanuit het ZO. Foto: A. Roks 2009

Refter

De naam het Refter is afgeleid van het ‘refectorium’ of ‘eetzaal’ van het klooster. Of het Refter dienst heeft gedaan als eetzaal valt te betwijfelen. Het heeft waarschijnlijk dienst gedaan als bureau van de ontvanger van de inkomsten uit de bezittingen van het klooster. Deze bezittingen lagen rondom de stad. In de buurschap Assendorp lag onder andere de ‘Belheems hof’. Het gebouw heeft een U-vormige plattegrond, maar was oorspronkelijk gebouwd met een L-vormige opzet. De zuidelijke vleugel is in de jaren 1915-1917, tijdens de restauratie, toegevoegd. Het gebouw heeft een onderkelderde hoofdvleugel van 26 m lang met de nok evenwijdig aan het Bethlehem kerkplein. De scheidingsmuren en de indeling van de kelders en de kap wijzen op de bouw in twee verschillende fasen. Het noordelijke deel met een kelder van dwars geplaatste gordelbogen met troggewelven en de afwijkende telmerken op de spanten is gebouwd in de late 15de of begin van de 16de eeuw. De zuidelijke kelder met ribloze kruisgewelven met pijlers in de middenas en het daarop aansluitende tongewelf moet kort daarna zijn gebouwd. Opvallend is dat alle 11 spantjukken bewaard zijn gebleven. De buitenste schil van het metselwerk is in zijn geheel tijdens de restauratie van 1915-1917 vernieuwd. Ook de huidige toegang met trap is volgens een steen met het jaartal 1917 in dat jaar vernieuwd. Na de reformatie is het gebouw gebruikt als vergaderzaal van het gilde van de lakenverkopers. In de 18e eeuw heeft het pand dienst gedaan als schouwburg. In 1812, onder het Franse bewind werd het gebouw ingericht tot kazerne. Het is later nog museum van naturaliën, Gemeentelijke Handelsschool en kantoor van de VVV geweest.

Bron: Gemeente Zwolle (toelichting archeologie)