Brontekst bekijken van 's-Heerenberg, Oudste Poortstraat 2 - Synagoge (1871 - 1947)

[[Categorie:Object]]
[[Categorie:MetKaart]]
[[Categorie:Gemeentelijk monument]]
[[Categorie:Gesloopt]]
[[Categorie:'s-Heerenberg]]
[[Categorie:Gemeente Montferland]]
[[Categorie:Provincie Gelderland]]


{{#display_map:7041AR Oudste Poortstraat 2 's-Heerenberg, Netherlands|type=hybrid}}

{| 
! colspan="2" style="background-color:#517398; color:white;" | Algemene gegevens
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Genootschap:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Nederlandse Israëlitische Gemeente
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Provincie:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Gelderland
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Gemeente:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Montferland
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Plaats:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | 's-Heerenberg
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Adres:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Oudste Poortstraat 2
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Postcode:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | 7041AR
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Inventarisatienummer:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | 11646
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Jaar ingebruikname:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | 1871
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Architect:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | 
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Huidige bestemming:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | gesloopt
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Monument status:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | geen
|}


==Geschiedenis==

De joodse gemeente bereikte haar hoogste ledental in de zestiger jaren van de negentiende eeuw. In 1871 werd aan het Kattenburg (tegenwoordig Oudste Poortstraat) een nieuwe synagoge gebouwd. Het kerkbestuur bestond uit twee man en was tevens verantwoordelijk voor het onderwijs.

Vanaf het einde van de negentiende eeuw tot aan de Duitse inval bleef het aantal joden in 's-Heerenberg constant. Het merendeel der joden in 's-Heerenberg nam deel aan het algemene verenigingsleven in de plaats. Zij waren werkzaam in de handel, de slachterij en het bankwezen.

Tijdens de bezetting is het overgrote deel van de 's-Heerenbergse joden gedeporteerd en vermoord. Enkelen overleefden door onder te duiken.

In 1947 werd de joodse gemeente opgeheven en bij die van Doetinchem gevoegd. De synagoge, die tijdens de oorlog geplunderd was, werd verkocht en doet sinds 1949 dienst als hotel. De joodse begraafplaats aan de Zeddamseweg wordt door de plaatselijke overheid onderhouden.

Op de voormalige synagoge in 's-Heerenberg (gemeente Montferland) is een plaquette aangebracht die bestaat uit twee delen. De bovenste plaquette is van metaal met een afbeelding van de synagoge. De onderste plaquette bevat een tekst.

Tekst
De tekst op de gedenkplaat luidt:

'OP DEZE PLAATS STOND TOT 1949 EEN BESCHEIDEN 19E EEUWSE 
SYNAGOGE, EEN Z.G. SJOEL. ZE WAS DE KAPEL VAN DE KLEINE 
JOODSE GEMEENSCHAP DIE EENS IN 'S HEERENBERG LEEFDE EN 
VOOR DE 2E WERELDOORLOG UIT CIRCA 30 PERSONEN BESTOND. 
IN 1943, TIJDENS DE DUITSE BEZETTING, WERDEN DE MEESTE 
JODEN DEZER GEMEENSCHAP NAAR KAMP WESTERBORK GEDEPORTEERD, VANWAAR ZIJ, ONWETEND OVER HUN LOT, NAAR EEN 
VERNIETIGINGSKAMP IN POLEN WERDEN AFGEVOERD. SLECHTS 6 
PERSONEN ZAGEN KANS IN HET NABURIGE AZEWIJN ONDER TE 
DUIKEN, DOCH ZIJ ZIJN NA DE BEVRIJDING WEGGETROKKEN. 
GEEN FUNCTIE MEER HEBBEND, IS DE SYNAGOGE IN 1949 
AFGEBROKEN OM DE UITBREIDING VAN HET HIER STAANDE HOTEL MOGELIJK TE MAKEN.'

Locatie
Het gedenkteken is aangebracht op de buitenmuur van Hotel Heitkamp, gevestigd aan de Oudste Poortstraat in 's-Heerenberg (gemeente Montferland).

==Externe link==
*[http://www.jhm.nl/nederland.aspx?ID=144 Joods Historisch Museum]
*[http://www.4en5mei.nl/herinneren/oorlogsmonumenten/monumenten_zoeken/oorlogsmonument/3341 4 en 5mei monument omschrijving]

==Afbeeldingen==
<gallery>
Bestand:Marktstraat - Google Maps - Google Chrome 12-10-2016 94755.jpg|Bron:Googlemaps
</gallery>