,s-Gravenhage, Westeinde 12a - Theresia van Avila

Bezig met het laden van de kaart...

Algemene gegevens
Naam kerk:	Theresia van Avila
Genootschap:	Rooms-Katholieke Kerk
Provincie:	Zuid-Holland
Gemeente:	's-Gravenhage
Plaats:	's-Gravenhage
Adres:	Westeinde 12a
Postcode:	2512HD
Sonneveld-index:	00453
Jaar ingebruikname:	1841
Architect:	Suys, T.F.
Huidige bestemming:	kerk
Monument status:	Rijksmonument 17651

Inhoud

1 Geschiedenis
2 Orgel
3 Monumentomschrijving Rijksdienst
- 3.1 Omschrijving
- 3.2 Waardering
4 Externe links
5 Afbeeldingen
- 5.1 Exterieur
- 5.2 Interieur

Geschiedenis

In alle opzichten buitengewoon belangrijke neoclassicistische kerk met kleine toren, en met een rijk aangekleed neobarok interieur. Dit is de enige nog resterende R.K. "Waterstaatskerk" in Den Haag, van de 3 monumentale die er ooit waren (de andere 2 waren de H.H. Antonius en Lodewijk, en de St. Willibrordus, beide gesloopt).

Sinds ± 2005 is deze prachtige kerk in gebruik als Poolse R.K. parochiekerk.

Ter plaatse van de in 1649 geopende, in 1807 tot statie verheven kapel van de Spaanse legatie. Driebeukige neoclassicistische hallenkerk met Jonische zuilen en gestucadoord houten gewelven, over de middenbeuk met ribben. De gepleisterde voorgevel heeft een middenrisaliet met paarsgewijs geplaatste halve zuilen, die een hoofdgestel en fronton dragen, waarboven een klokkentoren. Ter weerszijden van de risaliet pilasters en attiekachtige opzetstukken met voluten. Aan de koorzijde pastorie, onder één dak met de kerk. Neobarokke inventaris integraal bewaard: altaar 1841 door Charles Geerts te Leuven, die in 1849 ook de kansel leverde; altaarstuk door Mathieu; orgel door F.B. Loret (Mechelen) uit 1851, in 1924 gewijzigd door J.J. van den Bijlaardt (Dordrecht), in 1963 gerestaureerd door Jos. Vermeulen (Alkmaar); Teresiabeeld van Stracké.

Orgel

In 1851 bouwde Loret dit orgel in de Theresiakerk. Tot die tijd had in de kerk het oude orgel uit de Spaanse Kapel dienst gedaan. Dit orgel is verkocht aan het katholiek gymnasium in Katwijk aan de Rijn. In 1924 is het Loret-orgel door Van den Bijlaardt gepneumatiseerd en voorzien van een nieuwe speeltafel. Ook de dispositie is hierbij gewijzigd. Het orgel verkeert al jaren in slechte staat. Er zijn plannen voor een restauratie, waarbij de situatie van 1924 behouden blijft. Een reconstructie van het originele Loret-orgel is niet aan de orde.

(Bron:Orgeldatabase)

2022 - Door het parochiebestuur is aan de Stichting Orgel Elandstraatkerk verzocht het orgel van de Theresia van Avilakerk op te willen nemen bij de doelstellingen van de stichting. Gezien de oude banden tussen de Teresiakerk en de Elandstaatkerk, èn gezien de kwaliteit en het karakter van het Loret-orgel heeft de Stichting aan dit verzoek voldaan. Inmiddels zijn voorbereidingen gestart om te komen tot een algehele restauratie.

Monumentomschrijving Rijksdienst

R.K. KERK van de H. Teresia van Avila met voormalige PASTORIE onder één kap met de kerk tegen het priesterkoor. De kerk is gebouwd in 1839-1841 naar ontwerp van T.F. Suys in neoclassicistische stijl, met neobarok interieur, ter plaatse van de in 1649 geopende, in 1807 tot statie verheven kapel van de Spaanse legatie. De huidige polychromie van het kerkinterieur dateert van de restauratie welke in 1992 gereed kwam en is min of meer een reconstructie van de oorspronkelijke beschildering.

Omschrijving

Neoclassicistische HALLENKERK met drie beuken en Jonische zuilen met rondboogarcaden. De gepleisterde voorgevel wordt geleed door pilasters en bezit een middenrisaliet met fronton. Vierkante toren boven de voorgevel. De kerk is overdekt door gestucadoorde houten kruisribgewelven. Aan weerszijden van het koor een diplomatenkapel.

De oorspronkelijke inventaris in neobarokke stijl, geleverd door Belgische ateliers, is nog integraal aanwezig. Daartoe behoren onder meer: het hoogaltaar uit 1841 door de Leuvense beeldhouwer Charles Geerts, met beelden van Maria en Teresia aan weerszijden en een altaarstuk met voorstelling van de Kruisiging door L.J. Mathieu uit 1844, twee engelenbeelden in stucwerk boven het hoogaltaar, twee zijaltaren (1870-1871), communiebank (1898 uit het atelier Van Mierlo te Borgelhout, rijk gesneden preekstoel (1848, door Charles Geerts) met beeldengroep onder de kuip, voorstellend "Laat de kinderen tot mij komen" en andere beelden, orgelkas in neobarokke stijl door Charles Geerts (1851), het instrument van Francois-Bernard Loret te Mechelen in de trant van de Cavaillé-Coll-orgels, kruiswegstaties van Anton Brouwer uit 1871-1873, gecopieerd op doek in 1914, een reeks gebrandschilderde ramen in grisailleglas met voorstellingen van de twaalf apostelen (atelier Van Straten, 1916 en volgende jaren), biechtstoelen in neobarokke stijl uit ca. 1875, koperen lichtarmaturen tegen de pijlers en zijwanden. In de laatste travee van het kerkgebouw aan de oostzijde is de PASTORIE gevestigd. De achtergevel heeft vijf vensterassen met meerruitsvensters en een centrale entreepartij.

Waardering

Neoclassicistische HALLENKERK, met bijbehorend, goed bewaard neobarok interieur en later toegevoegde kerkonderdelen, en met aangebouwde voormalige PASTORIE van algemeen belang wegens architectuur-, kunst- en cultuurhistorische waarde; tevens van historische waarde wegens de herinnering aan de kapel van de Spaanse legatie.