Handelingen

,s-Gravenhage, Willem III Straat 40 - Abdijkerk: verschil tussen versies

Uit Reliwiki

Geen bewerkingssamenvatting
 
(kaart hersteld)
(23 tussenliggende versies door 6 gebruikers niet weergegeven)
Regel 1: Regel 1:
[[Categorie:Object]]
[[Categorie:Object]]
[[Categorie:MetKaart]]
[[Categorie:MetKaart]]
[[Categorie:Rijksmonument]]
[[Categorie:PKNH]]
[[Categorie:PKNH]]
[[Categorie:Gravenhage's-]]
[[Categorie:'s-Gravenhage]]
[[Categorie:Gemeente Gravenhage's-]]
[[Categorie:Gemeente 's-Gravenhage]]
[[Categorie:Provincie Zuid-Holland]]
[[Categorie:Provincie Zuid-Holland]]


{{#display_map:2552BS,40,Netherlands|type=hybrid}}


{|  
{|  
! colspan="2" style="background-color:#517398; color:white;" | Algemene gegevens
! colspan="2" style="background-color:#517398; color:white;" | Algemene gegevens
|-valign="top"
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Genootschap :
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Naam kerk:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | PKN Ned Hervormd
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Abdijkerk
|-valign="top"
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Gemeente :
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Genootschap:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Gravenhage's-
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | PKN Nederlands Hervormd
|-valign="top"
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Plaats :
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Provincie:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Gravenhage's-
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Zuid-Holland
|-valign="top"
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Adres :
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Gemeente:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | 's-Gravenhage
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Plaats:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | 's-Gravenhage
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Adres:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Willem III straat 40
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Willem III straat 40
|-valign="top"
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Provincie :
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Postcode:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Zuid-Holland
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | 2552BK
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Inventarisatienummer:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | 01938
|-valign="top"
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Jaar ingebruikname :
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Jaar ingebruikname:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | 1250
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | 1250
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Architect:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" |  
|-valign="top"
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Huidige bestemming:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Huidige bestemming:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | kerk
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | kerk
|-valign="top"
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Naam kerk :
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Monument status:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Abdijkerk
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Rijksmonument {{Rijksmonument|18107}}
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Architect :
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" |
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Monument-status:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" |  
|}
|}


; Geschiedenis
== Geschiedenis ==
::Loosduinen
 
Historische kerk met toren in het voormalige dorp Loosduinen.
 
Graaf Floris IV van Holland en zijn echtgenote Gravin Machteld van Brabant stichtten omstreeks 1229 op hun landgoed Losdun een klooster voor adellijke vrouwen. Omstreeks 1230 bouwden Cisterciënzer monniken een abdij. Rondom de abdij ontstond het dorp Loosduinen. De abdij werd in 1574 door de Geuzen vernield, en daarna werden de restanten nog eens door de Spanjaarden vernield. Dit betekende het einde van de abdij. Van het klooster resteert (deels) de abdijkerk, welke gerestaureerd werd door de Staten van Holland met stenen afkomstig van de abdij. De Staten van Holland gaven de kerk in gebruik aan de hervormde gemeente die tot op de dag van vandaag iedere zondag hier de eredienst viert.
Bij de restauratie in de jaren 1970-1974 zijn de neogotische uitbreidingen uit 1908 (o.a. transept) verwijderd en kon de oorspronkelijke gedaante van het gebouw grotendeels worden gereconstrueerd. Het koor was al in 1580 gesloopt. Het oostelijk gedeelte van het schip dateert uit ca. 1250 en heeft vormen die verwant zijn aan de Vlaamse variant van de Scheldegotiek. Het eenvoudiger westelijke gedeelte van het schip stamt uit het begin van de 14e eeuw. De toren, uitgesproken Vlaams van karakter, dateert uit ca. 1300. Preekstoel met doophek uit ca. 1620, afkomstig uit Wijdenes. Gedenkbord met twee bekkens ter herinnering aan een legendarische miraculeuze geboorte van 365 kinderen.
 
==Monumentomschrijving Rijksdienst==
Ned. Herv. Kerk. Schip en toren overblijfselen van de abdij van Loosduinen, kort voor 1231 door Floris IV gesticht, aan de koorzijde in latere tijd ingrijpend gewijzigd. Orgel met Hoofdwerk en Rugwerk, in 1781 gemaakt door J. Reichner en in 1791 door hem uitgebreid met een Rugwerk. In 1856 gewijzigd door C.G.F. Witte.
 
== Orgel ==
Het orgel is in 1780 gebouwd door Johannes Reichner ('s-Gravenhage). Aanvankelijk had het één manuaal. In 1791 breidt Reichner het uit met een rugpositief. De orgelmaker C.G.F. Witte (fa. J. Bätz & Co.) te Utrecht vernieuwt het grotendeels in 1856: nieuwe klaviatuur, windvoorziening, lade Hoofdwerk, mechanieken en verschillende nieuwe registers. In 1916 levert de firma J. de Koff (Utrecht) een nieuwe balg. De Koff levert vervolgens in 1941 een nieuw pedaalklavier met een omvang van 30 tonen. De firma Flentrop Orgelbouw (Zaandam) restaureert het instrument in 1975. Ook nu komt er een nieuw pedaalklavier, dat overigens nog steeds aangehangen is. In 2006 restaureert de firma Steendam Orgelbouw (Roodeschool) het orgel en breidt het uit met een zelfstandig pedaal.
 
; Dispositie:


* Hoofdwerk (manuaal 2): Bourdon 16' (1856); Prestant 8' (1856) - Holpijp 8' - Octaaf 4' (1856/1780) - Roerfluit 4' (1856) - Quint 3' - Octaaf 2' - Mixtuur 1⅓' 2-3 sterk (1780/1856) - Cornet 8' 5 sterk discant (1856) - Trompet 8' bas/discant (1856).
* Rugwerk (manuaal 1): Prestant 8' - Bourdon 8' - Viola di Gamba 8' (C-A in Bourdon, 1856) - Octaaf 4' - Roerfluit 4' (1856) - Roerquint 3' - Gemshoorn 2' - Dulciaan 8' bas/discant (1856) - Tremulant (1975).
* Pedaal: Subbas 16' (2006) - Gedekt 8' (1864) - Fagot 16' (2006).
* Koppelingen: Hoofdwerk aan Pedaal (2006) - Rugwerk aan Hoofdwerk.
* Twee afsluiters - Ventiel.
Mechanische sleepladen. Manuaalomvang: C-f3. Pedaalomvang: C-d1. Toonhoogte: a1 = 435 Hz. Winddruk: 78 mm. WK.


== In de media ==
; Uit ''Het Vaderland'', 18 Juni 1941.


De heer J. v. Harrevelt maakt er ons opmerkzaam op dat de Ned. Herv. kerk in Loosduinen een zeer fraai Louis XVI orgel bezit, dat in 1780 is geschonken door. mr Cornelis Stengracht, Heer van Wehl, Slangenburg en Oost- en West Souburg; het is 1791 door de gemeente uitgebreid met een rugpositief. Dit rugpositief vertoont gelijkenis met dat van het prachtige orgel der Ned. Herv. kerk te Rijswijk, gebouwd van 1784—1786. Ook is er eenige overeenkomst met het rugpositief van het orgel der Ned. Herv. kerk te Wassenaar (1792). Het orgel is echter sterk aangetast door houtworm en zeer verwaarloosd.
==Externe links==
* {{Wikipedia2|Abdij_van_Loosduinen}}
* {{Wikimedia|Abdijkerk_Loosduinen}}
== Afbeeldingen ==
====Exterieur====
<Gallery>
<Gallery>
Afbeelding:Loosduinen Abdijkerk pentekening 1728.jpg | pentekening uit 1728.
Looduinen bron RCE (1790).jpg|Bron:RCE
Bestand:Kerkloosduinen1895.jpg | Ansichtkaart - WG
Bestand:,s-Gravenhage, Willem III straat - Wilhelminakerk (1955).jpg|bron:RCE (1955)
Bestand:,s-Gravenhage, Willem III straat - Wilhelminakerk RCE (1963).jpg|Bron:RCE (1963)
Bestand:,s-Gravenhage, Willem III straat - Wilhelminakerk RCE (1963)-001.jpg|Bron:RCE (1963)
Bestand:1-Loosduinen nh Abdij-kerk 1945.jpg|ansichtkaart
afbeelding:ID_1938_-_Gravenhage_NH_Abdijkerk_Loosduinen_Rol_048_(16).JPG
afbeelding:ID_1938_-_Gravenhage_NH_Abdijkerk_Loosduinen_Rol_048_(16).JPG
</Gallery>
Afbeelding:Loosduinen N.H.Abdijkerk 3.jpg


2018-03-09 Abdijkerk Loosduinen 01.jpg|Foto:H. Bouma (2018)
2018-03-09 Abdijkerk Loosduinen 02.jpg|Foto:H. Bouma (2018)
2018-03-09 Abdijkerk Loosduinen 03.jpg|Foto:H. Bouma (2018)
2018-03-09 Abdijkerk Loosduinen 03a.jpg|Foto:H. Bouma (2018)
2018-03-09 Abdijkerk Loosduinen 05.jpg|Foto:H. Bouma (2018)
2018-03-09 Abdijkerk Loosduinen 06.jpg|Foto:H. Bouma (2018)
2018-03-09 Abdijkerk Loosduinen 07.jpg|Foto:H. Bouma (2018)
2018-03-09 Abdijkerk Loosduinen 08.jpg|Foto:H. Bouma (2018)
2018-03-09 Abdijkerk Loosduinen 09.jpg|Foto:H. Bouma (2018)
2018-03-09 Abdijkerk Loosduinen 10.jpg|Foto:H. Bouma (2018)
2018-03-09 Abdijkerk Loosduinen 11.jpg|Foto:H. Bouma (2018)
2018-03-09 Abdijkerk Loosduinen 12.jpg|Foto:H. Bouma (2018)
2018-03-09 Abdijkerk Loosduinen 13.jpg|Foto:H. Bouma (2018)
2018-03-09 Abdijkerk Loosduinen 15.jpg|Foto:H. Bouma (2018)
2018-03-09 Abdijkerk Loosduinen 16.jpg|Foto:H. Bouma (2018)
2018-03-09 Abdijkerk Loosduinen 18.jpg|Foto:H. Bouma (2018)
2018-03-09 Abdijkerk Loosduinen 19.jpg|Foto:H. Bouma (2018)
2018-03-09 Abdijkerk Loosduinen 21.jpg|Foto:H. Bouma (2018)
</gallery>


====Interieur====
<gallery>
KerkloosduinenA10188.jpg | Ansichtkaart - WG
Afbeelding:Den Haag-Loosduinen NH Abdijkerk.JPG
Afbeelding:Den Haag-Loosduinen NH Abdijkerk (1).JPG
Afbeelding:Den Haag-Loosduinen NH Abdijkerk (2).JPG
Afbeelding:Den Haag-Loosduinen NH Abdijkerk (3).JPG
Afbeelding:Den Haag-Loosduinen NH Abdijkerk (4).JPG
Afbeelding:Den Haag-Loosduinen NH Abdijkerk (5).JPG
<!Afbeelding:Den Haag-Loosduinen NH Abdijkerk (6).JPG
Afbeelding:Den Haag-Loosduinen NH Abdijkerk (7).JPG
Afbeelding:Den Haag-Loosduinen NH Abdijkerk (8).JPG
</Gallery>

Versie van 5 feb 2019 11:19


Bezig met het laden van de kaart...
Algemene gegevens
Naam kerk: Abdijkerk
Genootschap: PKN Nederlands Hervormd
Provincie: Zuid-Holland
Gemeente: 's-Gravenhage
Plaats: 's-Gravenhage
Adres: Willem III straat 40
Postcode: 2552BK
Inventarisatienummer: 01938
Jaar ingebruikname: 1250
Architect:
Huidige bestemming: kerk
Monument status: Rijksmonument 18107

Geschiedenis

Historische kerk met toren in het voormalige dorp Loosduinen.

Graaf Floris IV van Holland en zijn echtgenote Gravin Machteld van Brabant stichtten omstreeks 1229 op hun landgoed Losdun een klooster voor adellijke vrouwen. Omstreeks 1230 bouwden Cisterciënzer monniken een abdij. Rondom de abdij ontstond het dorp Loosduinen. De abdij werd in 1574 door de Geuzen vernield, en daarna werden de restanten nog eens door de Spanjaarden vernield. Dit betekende het einde van de abdij. Van het klooster resteert (deels) de abdijkerk, welke gerestaureerd werd door de Staten van Holland met stenen afkomstig van de abdij. De Staten van Holland gaven de kerk in gebruik aan de hervormde gemeente die tot op de dag van vandaag iedere zondag hier de eredienst viert. Bij de restauratie in de jaren 1970-1974 zijn de neogotische uitbreidingen uit 1908 (o.a. transept) verwijderd en kon de oorspronkelijke gedaante van het gebouw grotendeels worden gereconstrueerd. Het koor was al in 1580 gesloopt. Het oostelijk gedeelte van het schip dateert uit ca. 1250 en heeft vormen die verwant zijn aan de Vlaamse variant van de Scheldegotiek. Het eenvoudiger westelijke gedeelte van het schip stamt uit het begin van de 14e eeuw. De toren, uitgesproken Vlaams van karakter, dateert uit ca. 1300. Preekstoel met doophek uit ca. 1620, afkomstig uit Wijdenes. Gedenkbord met twee bekkens ter herinnering aan een legendarische miraculeuze geboorte van 365 kinderen.

Monumentomschrijving Rijksdienst

Ned. Herv. Kerk. Schip en toren overblijfselen van de abdij van Loosduinen, kort voor 1231 door Floris IV gesticht, aan de koorzijde in latere tijd ingrijpend gewijzigd. Orgel met Hoofdwerk en Rugwerk, in 1781 gemaakt door J. Reichner en in 1791 door hem uitgebreid met een Rugwerk. In 1856 gewijzigd door C.G.F. Witte.

Orgel

Het orgel is in 1780 gebouwd door Johannes Reichner ('s-Gravenhage). Aanvankelijk had het één manuaal. In 1791 breidt Reichner het uit met een rugpositief. De orgelmaker C.G.F. Witte (fa. J. Bätz & Co.) te Utrecht vernieuwt het grotendeels in 1856: nieuwe klaviatuur, windvoorziening, lade Hoofdwerk, mechanieken en verschillende nieuwe registers. In 1916 levert de firma J. de Koff (Utrecht) een nieuwe balg. De Koff levert vervolgens in 1941 een nieuw pedaalklavier met een omvang van 30 tonen. De firma Flentrop Orgelbouw (Zaandam) restaureert het instrument in 1975. Ook nu komt er een nieuw pedaalklavier, dat overigens nog steeds aangehangen is. In 2006 restaureert de firma Steendam Orgelbouw (Roodeschool) het orgel en breidt het uit met een zelfstandig pedaal.

Dispositie
  • Hoofdwerk (manuaal 2): Bourdon 16' (1856); Prestant 8' (1856) - Holpijp 8' - Octaaf 4' (1856/1780) - Roerfluit 4' (1856) - Quint 3' - Octaaf 2' - Mixtuur 1⅓' 2-3 sterk (1780/1856) - Cornet 8' 5 sterk discant (1856) - Trompet 8' bas/discant (1856).
  • Rugwerk (manuaal 1): Prestant 8' - Bourdon 8' - Viola di Gamba 8' (C-A in Bourdon, 1856) - Octaaf 4' - Roerfluit 4' (1856) - Roerquint 3' - Gemshoorn 2' - Dulciaan 8' bas/discant (1856) - Tremulant (1975).
  • Pedaal: Subbas 16' (2006) - Gedekt 8' (1864) - Fagot 16' (2006).
  • Koppelingen: Hoofdwerk aan Pedaal (2006) - Rugwerk aan Hoofdwerk.
  • Twee afsluiters - Ventiel.

Mechanische sleepladen. Manuaalomvang: C-f3. Pedaalomvang: C-d1. Toonhoogte: a1 = 435 Hz. Winddruk: 78 mm. WK.

In de media

Uit Het Vaderland, 18 Juni 1941.

De heer J. v. Harrevelt maakt er ons opmerkzaam op dat de Ned. Herv. kerk in Loosduinen een zeer fraai Louis XVI orgel bezit, dat in 1780 is geschonken door. mr Cornelis Stengracht, Heer van Wehl, Slangenburg en Oost- en West Souburg; het is 1791 door de gemeente uitgebreid met een rugpositief. Dit rugpositief vertoont gelijkenis met dat van het prachtige orgel der Ned. Herv. kerk te Rijswijk, gebouwd van 1784—1786. Ook is er eenige overeenkomst met het rugpositief van het orgel der Ned. Herv. kerk te Wassenaar (1792). Het orgel is echter sterk aangetast door houtworm en zeer verwaarloosd.

Externe links

Afbeeldingen

Exterieur

Interieur