Brontekst bekijken van ,s-Hertogenbosch, Kruisbroedershof 4 - Sint Catharina

[[Categorie:Object]]
[[Categorie:MetKaart]]
[[Categorie:Rijksmonument]]
[[Categorie:RK]]
[[Categorie:'s-Hertogenbosch]]
[[Categorie:Gemeente 's-Hertogenbosch]]
[[Categorie:Provincie Noord-Brabant]]
[[Categorie:Jan Stuyt (1868 - 1934)]]

{{#display_map:51.68582,5.30029}}

{| 
! colspan="2" style="background-color:#517398; color:white;" | Algemene gegevens
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Naam kerk:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | St. Catharina
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Genootschap:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Rooms Katholieke Kerk
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Provincie:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Noord-Brabant
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Gemeente:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | 's-Hertogenbosch
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Plaats:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | 's-Hertogenbosch
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Adres:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Kruisbroedershof 4
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Postcode:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | 5211GX
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Sonneveld-index:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | 07706
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Jaar ingebruikname:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | 1917
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Architect:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Stuyt, J.
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Huidige bestemming:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | kerk
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Monument status:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Rijksmonument {{Rijksmonument|21692}}
|}

== Geschiedenis ==

Buitengewoon belangrijk kerkgebouw in neostijl met grote koepel en 2 fronttorentjes, en een middeleeuwse koorpartij. Bijnaam Kruiskerk. 

Ter vervanging van de in 1917 afgebroken waterstaatskerk. Men koos voor het ontwerp van architect Jan Stuyt, die samen met Jos Cuypers tussen 1905 en 1907 ook de koepelkerk van Sint Jacob in de stad had gebouwd. De centrale ( binnen-) koepel kreeg een overspanning van 22 meter en werd in gewapend beton uitgevoerd. Opnieuw werden de 16e en 17e eeuwse resten van het kerkgebouw gespaard.

Sinds 1972 behoorde de kerk tot de parochie Binnenstad. Sinds 1 januari 2011 maakte de kerk deel uit van de parochie H. Maria.

De kerk is uitwendig gerestaureerd in 1996-97. In 1999 is het interieur gerestaureerd. De voormalige Mariakapel in de noordzijde is tijdens de restauratie verbouwd tot Byzantijnse kapel, waarin wekelijks de vieringen van de Johannes van Damascusgemeenschap plaatsvinden.

* 2015 De laatste R.K. eucharistieviering in de Sint-Catharinakerk vond plaats op zaterdag 27 juni 2015.
* 2019 Op 14 april 2019 werd de Cathrien heropend met een feestelijke viering van de Armeens Apostolische gemeenschap, die in de kerk een nieuw thuis had gevonden. De Rooms-Katholieke gemeenschap volgde op 25 augustus 2019.
* 2020 - De kerk is weer klaar voor nieuw en intensief gebruik. ,,De centrale verwarming is vernieuwd, net als de elektriciteit. Er komen weer rondleidingen en het Klokkenluidersgilde gaat bij elke viering de klokken luiden. Op zondag voor vieringen van de Armeens Apostolische kerk, Johannes van Damascusgemeenschap en de traditionele Tridentijnse mis. Op zaterdag is de kerk binnenkort beschikbaar voor de Poolse gemeenschap en voor vieringen in de Engelse taal.

== Monumentomschrijving Rijksdienst == 
St. Catharina of Kruiskerk. 1917-1918 gebouwd door Jan Stuyt met behoud van de vanaf 1533 gebouwde koorsluiting met noordelijke sacristie van de kloosterkerk der Kruisheren. Dit overblijfsel van het koor is opgetrokken van baksteen met natuurstenen banden en sierdelen, overhoeks versneden steunberen en geprofileerde grotendeels dichtgezette vensters.
Sacristie met achtdelig ribgewelf op kraagstenen. Oorspronkelijk schip werd in 1601 begonnen; 1841 vervangen door Waterstaatskerk van J.de Kroon, 1917 gesloopt voor de huidige kerk.
Daarin de preekstoel en orgelgalerij met beelden uit 1841 overgebracht; aantal 17de eeuwse grafzerken bewaard en een belangrijke reeks 17de en 18de eeuwse schilderijen, waaronder een cyclus van negen door P.J. Verhaghen uit 1768-81, afkomstig uit de abdij van Averbode.
Voorts gegoten koperen kronen (17de eeuw). In de kap van de zuidelijke zijtoren klok van Jan Moer, 1562, diam. 55 cm. Mechanisch torenuurwerk, 1917? is buiten gebruik gesteld. In de sacristie klok van M.de Haze, diam. 35 cm.
Orgel met Hoofdwerk, Bovenwerk, Borstwerk en vrij Pedaal, in 1851 gemaakt door J.J. Vollebregt en Zoon. In 1915 overgeplaatst en gewijzigd door Maarschalkerweerd, in 1956 gerestaureerd door Verschueren.

== MIP omschrijving ==
* Naam monument: St. Catharina of Kruiskerk
* Bouwstijl: Beuronerstil
* Bouwperiode: 1916 tot 1917
* Gevels en materialen: Grauw gepleisterde gevel, sokkel van machinale baksteen. In nis bij entree beeld van St. Cathrien. Diverse polychrome tegelwerken o.m. bij klok- en boveningangen.
* Vensters en deuren: Rondboogvensters met vernieuwd glas-in-lood en gedeeltelijke sierbepleistering. Vleugeldeuren.
* Dak en bedekking: Achtzijdig tentdak uitlopend in opengewerkte lantaarn. Leien in maasdekking. Zijkapellen met vouwdaken. Uitgevoerd door de industriele Maatschappij van F.J. Stulemeijer & Co te Breda.
* Constructie: Gevel geleed door zigzag en getrapte sierlijsten, zwarte en witte tegeltjes. Vervolg interieur: Schilderijen en kerkzilver XVI t/m/ XIXe eeuw.
* Bijgebouwen: De oude kern bestaat uit de gotische koorsluiting en Dieze-overkluizing uit 1533, met dichtgezette driepastraceringen. Handvormbaksteen, natuursteen speklagen, ingemetselde kruisen.
* Interieur: Betonnen koepelgewelf, 12 cm. bij de aanzet en 10 cm. dik in de kruin. Gepleisterde achthoekige ruimte. Houten preekstoel met vier evangelisten 1841, orgel 1850-1851 J.J. Vollebregt . Hoofdaltaar met cassettentongewelf .
* Bijzonderheden: Centraalbouw met diagonaal gerichte zijkapellen en laat-gotisch koor, westentree geflankeerd door hoogoprijzende traptorens.
* Omschrijving: Vervolg interieur: Zeventiende-eeuwse koperen kaarsenkronen. Diverse grafzerken onder meer uit 1617,1632,1642, en verder. De koepel is geheel beschilderd. Vier klokken: 1562, Joannes Moor. A. en P. Pelit-1759. H. Pelit-1791 en Melchiorde Haze (16e eeuw).

==Orgel==
Op 1 juli 2015 is de Sint-Catharinakerk officieel aan de R.K. eredienst onttrokken. De orgelkring St. Cathrien heeft daarom in mei 2015 op de vier zaterdagen orgelconcerten op het Vollebregt-orgel georganiseerd. 

==Externe links==
* {{Wikipedia2|Sint-Catharinakerk_(%27s-Hertogenbosch)}}
* {{Wikimedia|Sint_Catharinakerk,_%27s_Hertogenbosch?}}
* [https://www.byzantijnsekapel.nl/sluiting-cathrien/ Nieuws over de (weer) ingebruikstelling]

== Afbeeldingen ==
====Exterieur====
<gallery>
Afbeelding:Den Bosch St Catharinakerk.jpg
Afbeelding:Den Bosch Catharinakerk.jpg
Afbeelding:20070520 den bosch 220 (Small).jpg
Afbeelding:Den Bosch St Catharina5.jpg|Westgevel Sint Catharinakerk. Foto: A. Roks
Afbeelding:Den Bosch St Catharina4.jpg|Beeld Sint Catharina. Foto: A. Roks
Afbeelding:Den Bosch St Catharina3.jpg|Het koor uit 1533 over de Kerkstroom. Foto: A. Roks
Afbeelding:Den Bosch St Catharina2.jpg|Pastorie uit 1619 aan de noordzijde. Foto: A. Roks
Afbeelding:Den Bosch St Catharina1.jpg|Sint Catharinakerk vanuit het NO. Foto: A. Roks
Afbeelding:Kerk den Bosch.JPG|Foto: A. van Kooten, Ermelo
Afbeelding:07706 Den Bosch RK. Sint Catharina 1917 Kruisbroedershof 4 NB. opname 09-05-2009 foto. Herman Wesselink Amsterdam (1).jpg|opname 09-05-2009  © HW.
Afbeelding:07706 Den Bosch RK. Sint Catharina 1917 Kruisbroedershof 4 NB. opname 09-05-2009 foto. Herman Wesselink Amsterdam (2).jpg|opname 09-05-2009  © HW.
Afbeelding:07706 Den Bosch RK. Sint Catharina 1917 Kruisbroedershof 4 NB. opname 09-05-2009 foto. Herman Wesselink Amsterdam (6).jpg|opname 09-05-2009  © HW.
Afbeelding:07706 Den Bosch RK. Sint Catharina 1917 Kruisbroedershof 4 NB. opname 09-05-2009 foto. Herman Wesselink Amsterdam (4).jpg|opname 09-05-2009  © HW.
Afbeelding:07706 Den Bosch RK. Sint Catharina 1917 Kruisbroedershof 4 NB. opname 09-05-2009 foto. Herman Wesselink Amsterdam (7).jpg|opname 09-05-2009  © HW.
Afbeelding:041s.jpg
's-Hertogenbosch R.K.Kerk St.Catharina Ar.Apost.Chr., Joh.v.Damascus gem.schap (1).JPG|11-09-2021
's-Hertogenbosch R.K.Kerk St.Catharina Ar.Apost.Chr., Joh.v.Damascus gem.schap (2).JPG|11-09-2021
's-Hertogenbosch R.K.Kerk St.Catharina Ar.Apost.Chr., Joh.v.Damascus gem.schap (3).JPG|11-09-2021
's-Hertogenbosch R.K.Kerk St.Catharina Ar.Apost.Chr., Joh.v.Damascus gem.schap (4).JPG|11-09-2021
's-Hertogenbosch R.K.Kerk St.Catharina Ar.Apost.Chr., Joh.v.Damascus gem.schap (5).JPG|11-09-2021
's-Hertogenbosch R.K.Kerk St.Catharina Ar.Apost.Chr., Joh.v.Damascus gem.schap (6).JPG|11-09-2021
's-Hertogenbosch R.K.Kerk St.Catharina Ar.Apost.Chr., Joh.v.Damascus gem.schap (7).JPG|11-09-2021
's-Hertogenbosch R.K.St.Jacobskerk nu nu Jheronimus Bosch Art Center (38).JPG|11-09-2021, Kerk St.Catharina gezien vanaf de St.Jacobskerk nu Jheronimus Bosch Art Center
R.K.St.Catharinakerk-achterkant 2.JPG|11-09-2021, achterzijde kerk met riviertje de Kerkstroom.
R.K.St.Catharinakerk-achterkant.JPG|11-09-2021, achterzijde kerk met riviertje de Kerkstroom.
Mariabeeldje bij R.K.St.Catharinakerk.JPG|11-09-2021, Mariabeeldje achterzijde kerk met riviertje de Kerkstroom.
5a 's-Hertogenbosch Toren St.Jan (27).jpg|10-09-2022, Kerk St.Catharina gezien vanaf de St.Janstoren.
</gallery>

====Interieur====
<gallery>
Afbeelding:Den Bosch St Catharinakerk int.jpg
Afbeelding:07706 Den Bosch RK. Sint Catharina 1917 Kruisbroedershof 4 NB. opname 09-05-2009 foto. Herman Wesselink Amsterdam (15).jpg|opname 09-05-2009  © HW.
Afbeelding:07706 Den Bosch RK. Sint Catharina 1917 Kruisbroedershof 4 NB. opname 09-05-2009 foto. Herman Wesselink Amsterdam (10).jpg|opname 09-05-2009  © HW.
Afbeelding:07706 Den Bosch RK. Sint Catharina 1917 Kruisbroedershof 4 NB. opname 09-05-2009 foto. Herman Wesselink Amsterdam (16).jpg|opname 09-05-2009  © HW.
Afbeelding:07706 Den Bosch RK. Sint Catharina 1917 Kruisbroedershof 4 NB. opname 09-05-2009 foto. Herman Wesselink Amsterdam (12).jpg|opname 09-05-2009  © HW.
Afbeelding:07706 Den Bosch RK. Sint Catharina 1917 Kruisbroedershof 4 NB. opname 09-05-2009 foto. Herman Wesselink Amsterdam (13).jpg|opname 09-05-2009  © HW.
Afbeelding:07706 Den Bosch RK. Sint Catharina 1917 Kruisbroedershof 4 NB. opname 09-05-2009 foto. Herman Wesselink Amsterdam (14).jpg|opname 09-05-2009  © HW.
's-Hertogenbosch R.K.Kerk St.Catharina Ar.Apost.Chr., Joh.v.Damascus gem.schap (8).JPG|11-09-2021
's-Hertogenbosch R.K.Kerk St.Catharina Ar.Apost.Chr., Joh.v.Damascus gem.schap (9).JPG|11-09-2021
's-Hertogenbosch R.K.Kerk St.Catharina Ar.Apost.Chr., Joh.v.Damascus gem.schap (10).JPG|11-09-2021
's-Hertogenbosch R.K.Kerk St.Catharina Ar.Apost.Chr., Joh.v.Damascus gem.schap (11).JPG|11-09-2021
's-Hertogenbosch R.K.Kerk St.Catharina Ar.Apost.Chr., Joh.v.Damascus gem.schap (14).JPG|11-09-2021
's-Hertogenbosch R.K.Kerk St.Catharina Ar.Apost.Chr., Joh.v.Damascus gem.schap (15).JPG|11-09-2021
's-Hertogenbosch R.K.Kerk St.Catharina Ar.Apost.Chr., Joh.v.Damascus gem.schap (16).JPG|11-09-2021
's-Hertogenbosch R.K.Kerk St.Catharina Ar.Apost.Chr., Joh.v.Damascus gem.schap (17).JPG|11-09-2021
's-Hertogenbosch R.K.Kerk St.Catharina Ar.Apost.Chr., Joh.v.Damascus gem.schap (18).JPG|11-09-2021
's-Hertogenbosch R.K.Kerk St.Catharina Ar.Apost.Chr., Joh.v.Damascus gem.schap (19).JPG|11-09-2021
's-Hertogenbosch R.K.Kerk St.Catharina Ar.Apost.Chr., Joh.v.Damascus gem.schap (20).JPG|11-09-2021
's-Hertogenbosch R.K.Kerk St.Catharina Ar.Apost.Chr., Joh.v.Damascus gem.schap (21).JPG|11-09-2021
's-Hertogenbosch R.K.Kerk St.Catharina Ar.Apost.Chr., Joh.v.Damascus gem.schap (22).JPG|11-09-2021
's-Hertogenbosch R.K.Kerk St.Catharina Ar.Apost.Chr., Joh.v.Damascus gem.schap (23).JPG|11-09-2021
's-Hertogenbosch R.K.Kerk St.Catharina Ar.Apost.Chr., Joh.v.Damascus gem.schap (24).JPG|11-09-2021
's-Hertogenbosch R.K.Kerk St.Catharina Ar.Apost.Chr., Joh.v.Damascus gem.schap (25).JPG|11-09-2021
's-Hertogenbosch R.K.Kerk St.Catharina Ar.Apost.Chr., Joh.v.Damascus gem.schap (26).JPG|11-09-2021
's-Hertogenbosch R.K.Kerk St.Catharina Ar.Apost.Chr., Joh.v.Damascus gem.schap (27).JPG|11-09-2021
's-Hertogenbosch R.K.Kerk St.Catharina Ar.Apost.Chr., Joh.v.Damascus gem.schap (28).JPG|11-09-2021
</gallery>