Handelingen

Alphen aan den Rijn, Willem de Zwijgerlaan 101 - Salvatorikerk (1959 - 2006)

Uit Reliwiki


Algemene gegevens
Naam kerk: Salvatorikerk
Genootschap: PKN Gereformeerde Kerk
Provincie: Zuid-Holland
Gemeente: Alphen aan den Rijn
Plaats: Alphen aan den Rijn
Adres: Willem de Zwijgerlaan 101
Postcode: 2406HC
Inventarisatienummer: 01520
Jaar ingebruikname: 1959
Architect: Geenen en Oskam
Huidige bestemming: uitvaartcentrum
Monument status: Geen

Geschiedenis

Belangrijke functionele moderne kerk, met vooral in de voorgevel en de robuuste toren diverse belangrijke details.

Qua functionaliteit en algemene opzet is dit kerkgebouw vergelijkbaar met (o.a.) de eerder gebouwde Gereformeerde Petrakerk aan de Heggeranklaan in Eindhoven, ook van het Architectenbureau Geenen en Oskam (deze Petrakerk is buiten gebruik, maar qua exterieur vrijwel ongewijzigd). Qua monumentaliteit is de Salvatorikerk echter ruim belangrijker, en destijds kennelijk uit ruimere middelen gebouwd, dan de Eindhovense Petrakerk.

De op 28 mei 1960 in gebruik genomen Gereformeerde Salvatorikerk (archb. Geenen en Oskam) aan de Willem de Zwijgerlaan is al in 1999 verkocht aan Uitvaartcentrum Kramer. Op zondag bleef de kerk nog wel beschikbaar voor kerkdiensten. Maar zondag 27 augustus 2006 is er de laatste kerkdienst gehouden. De kerk wordt nu dus uitsluitend door het uitvaartcentrum gebruikt. Aan de rechter kant van de kerk is na 2006 een nieuwe vleugel, met diverse kleinere ruimten, gebouwd door Kramer Uitvaartzorg.

Vermoedelijk is de grote kerkzaal zelf, van de voormalige Salvatorikerk, alleen nog in gebruik voor "grootschalige(r)" uitvaartvieringen, en als zodanig in snel afnemende mate, qua hoeveelheid vieringen, dus "onrendabel".

  • 2017 Bedreigd met sloop, zie ook "In de media hieronder". Het Cuypersgenootschap voert hiertegen (volkomen terecht) actie, en pleit voor plaatsing op de Gemeentelijke monumentenlijst.

Orgel

Over het orgel is gepubliceerd in "Repertorium van de orgels gebouwd door Petrus van Oeckelen, orgelmaker te Harendermolen (Groningen)", doctoraalscriptie Muziekwetenschap, Lex Gunnink, Zwolle, augustus 1990, pagina 54 t/m 58.

In de media

Uit "alphens.nl", 19 september 2017

Woningen op plek van uitvaartcentrum Ambonstraat

Op de plek van de Salvatorikerk en het uitvaartcentrum aan de Ambonstraat in Alphen aan den Rijn komt nieuwbouw voor woningen. De huidige gebouwen zullen in het tweede deel van 2018 volledig worden gesloopt. De nieuwbouw biedt straks plek aan 35 koopappartementen en 27 zorgwoningen, die gebouwd worden door Green Real Estate en Bogor Projectontwikkeling. Onder het complex komt een parkeergarage voor de bewoners van de nieuwe woningen. Naar verwachting is de nieuwbouw in 2019 gereed. "Het college is hartstikke blij dat deze plannen er liggen", aldus wethouder Gerard van As. "De bouwontwikkeling past ook in het beleid om meer binnenstedelijk te bouwen." Op 3 oktober wordt een informatieavond voor buurtbewoners georganiseerd. "We zijn uiteraard heel benieuwd hoe de buurt gaat reageren." Kramer Uitvaartzorg is onlangs overgenomen door een nieuwe eigenaar. Het uitvaartcentrum zal verhuizen naar een andere plek binnen de gemeente.

Uit "Algemeen Dagblad", 11 oktober 2017

Gooi die Salvatorikerk niet plat, maar maak er een monument van. Daarvoor pleit het Cuypersgenootschap.

Deze landelijke monumentenstichting breekt een lans voor het voormalige kerkgebouw aan de Willem de Zwijgerlaan. De gemeente is van plan een sloopvergunning voor het gebouw af te geven om op dat terrein woningen neer te zetten. Natuurlijk, over smaak valt niet te twisten, erkent woordvoerder Norman Vervat van het genootschap. Het is ‘altijd lastig’ om te beoordelen of een gebouw het waard is om te bewaren. ,,En dat geldt nog sterker voor de periode van de wederopbouw, de twee decennia na de Tweede Wereldoorlog. Daarover ontstaat snel een discussie over mooi of lelijk.’’

Strakke vormen

Waarom deze kerk dan het behouden waard is? Volgens Vervat is de kerk een ‘zeldzaam voorbeeld van naoorlogse kerkbouw’ en heeft ‘grote architectonische betekenis’. ,,Het heeft strakke vormen en lijnen en is fraai gedetailleerd. Ook is het gebouw stedenbouwkundig van grote waarde. Het ligt op het kruispunt van twee hoofdassen in de naoorlogse noordelijke uitbreiding van Alphen’’, legt Vervat uit.

De kerk uit 1959 is weliswaar na de buitengebruikstelling in 2006 flink verbouwd, de buitenzijde is nagenoeg ongeschonden gebleven. Slopen is dan ook zonde, vindt Vervat, die hoopt dat de gemeente er een passende nieuwe invulling voor wil bedenken. In Nederland is groeiende belangstelling èn waardering voor de wederopbouw. ,,Je ziet steeds meer panden op monumentenlijsten. Alleen al op de rijksmonumentenlijst staan er al meer dan 200, waaronder de Euromast en de Utrechtse Schouwburg. Je hoeft echt niet ieder aardig gebouwtje op de lijst te zetten, maar veel gebouwen uit de Wederopbouw worden bedreigd en verdienen bescherming.’’

Of Alphen gevoelig is voor het pleidooi van het Cuypersgenootschap is nog onduidelijk. Volgens een woordvoerster is het verzoek nog niet beoordeeld. Vervat vindt wel dat de gemeente serieus met haar erfgoed bezig is. ,,Er is cultuurhistorisch onderzoek gedaan. Het is hier zeker geen kommer en kwel. Wel zien we dat er een achterstand is in plaatsing op de gemeentelijke monumentenlijst. Wij pleiten ervoor die lijst uit te breiden.’’

Afbeeldingen