Handelingen

Amsterdam, Linnaeusstraat 37 - Muiderkerk: verschil tussen versies

Uit Reliwiki

kGeen bewerkingssamenvatting
(Kaart hersteld)
(23 tussenliggende versies door 7 gebruikers niet weergegeven)
Regel 1: Regel 1:
[[Categorie:Object]]
[[Categorie:Object]]
[[Categorie:MetKaart]]
[[Categorie:MetKaart]]
[[Categorie:PKN / NH]]
[[Categorie:PKN]]
[[Categorie:Amsterdam]]
[[Categorie:Amsterdam]]
[[Categorie:Gemeente Amsterdam]]
[[Categorie:Gemeente Amsterdam]]
[[Categorie:Provincie Noord-Holland]]
[[Categorie:Provincie Noord-Holland]]


{{#display_map:52.36178,4.92462|type=hybrid}}


{|  
{|  
! colspan="2" style="background-color:#517398; color:white;" | Algemene gegevens
! colspan="2" style="background-color:#517398; color:white;" | Algemene gegevens
|-valign="top"
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Genootschap :
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Naam kerk:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Nederlandse Hervormde Kerk
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Muiderkerk
|-valign="top"
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Gemeente :
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Genootschap:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Amsterdam
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | PKN Protestantse gemeente Amsterdam
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Plaats :
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Amsterdam
|-valign="top"
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Adres :
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Provincie:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Linnaeusstraat 92 (nu: 37)
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Provincie :
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Noord-Holland
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Noord-Holland
|-valign="top"
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Jaar ingebruikname :
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Gemeente:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | 1892
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Huidige bestemming:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | door brand verwoest
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Naam kerk :
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Muiderkerk
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Architect :
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Vixseboxse, G.W.
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Monument-status:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | n.v.t.
|}
 
==Geschiedenis 1==
Nieuwe Hervormde kerk in Amsterdam-Oost, gelegen tegenover het Oosterpark, destijds de twaalfde Hervormde kerk van de hoofdstad. Zaalkerk in de vorm van een Grieks kruis met fronttoren in neorenaissancestijl. Het ontwerp van Vixseboxse is beïnvloed door de zeventiende-eeuwse protestantse, Hollandse kerkbouw, en eveneens door de uit 1884 daterende Nieuwe Kerk in Katwijk aan Zee van architect H.J. Jesse.
 
Kerkzaal door brand verwoest op 31 oktober 1989. Toren en orgel daar onderin redelijk bewaard gebleven, los van waterschade. Kerk gesloopt in juni 1993, (belangrijke) toren gehandhaafd. Het front en een groot deel van het pijpwerk van het Steenkuyl-orgel uit 1893 kregen in 1996 een nieuwe bestemming in de Geref. Vrijgemaakte Goede Herderkerk te Emmen.
 
Nieuw kerkgebouw opgetrokken in combinatie met een dependance van het Tropenmuseum in één gebouw. In gebruik genomen in 1997. Huidig adres Linnaeusstraat 37. De Hervormde wijkgemeente vormde sinds 1974 een "Samen op Weg"-verband met de Gereformeerde Funenkerk, sinds 2004 deel van de Protestantse Kerk in Nederland (PKN).
 
== In de media ==
 
[[Afbeelding:Amsterdam Muiderkerk DG Steenkuyl 1892.jpg|thumb|right|300px|Steenkuyl-orgel (1893). Foto: J.D. Vlaanderen Oldenzeel]]
 
; Uit ''Het Nieuws van den Dag'', 24 Mei 1893.
 
Gistermiddag waren wij in de gelegenheid het orgel te hooren bespelen door den Heer D.G. Steenkuyl, alhier, voor de twaalfde kerk (Muiderkerk) vervaardigd. Dat orgel is volgens eigen vinding van den vervaardiger geheel pneumatisch ingericht, heeft twee klavieren, vrij pedaal en 14 stemmen. Boven het pedaal zijn elf combinatietreden aangebracht, n.l. p (zacht) mf (middelsterk) en ƒ (sterk) voor het onderklavier, en een dergelijk drietal voor het bovenklavier. Verder een koppeling van pedaal onderklavier, pedaal aan bovenklavier en klavierkoppeling, een tremulant, die op elk register kan worden aangebracht, alsmede de combinatietrede voor het volle werk. Ook kunnen de combinatiën volgens de keuze van den organist worden gemaakt. Het orgel is voorzien van een speeltafel, zoodat de organist over het effect van zijn register goed kan oordeelen. Het instrument maakt in de fraai gebouwde kerk een goed figuur. Verscheidene organisten gaven gistermiddag een orgelnummer ten beste, zoodat de genoodigden het kunstwerk in zijne veelzijdigheid konden bewonderen. Er was maar één roep over het volle, machtige geluid van dit betrekkelijk kleine orgel en niet minder over de gemakkelijkheid van den speelaard en de registratuur. Het eenparig oordeel van de deskundigen was, dat de Heer Steenkuyl met de vervaardiging van dit orgel een uitstekend werk geleverd heeft.
 
==Afbeeldingen==
 
<Gallery>
Afbeelding:Muiderkerk vanuit het noorden. foto JvN 1982.jpg|Oorspronkelijke toestand vanuit het noorden. foto JvN 1982
Afbeelding:Film 0067 Amsterdam 01 en 04-02-1982 (14).jpg|Vanuit het Oosterpark. foto JvN 1982
Afbeelding:Amsterdam Muiderkerk 311089.jpg
Afbeelding:Amsterdam Muiderkerk Steenkuyl 1892.jpg
</Gallery>
 
{|
! colspan="2" style="background-color:#517398; color:white;" | Algemene gegevens
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Genootschap :
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | PKN
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Gemeente :
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Amsterdam
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Amsterdam
|-valign="top"
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Plaats :
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Plaats:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Amsterdam
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Amsterdam
|-valign="top"
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Adres :
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Adres:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Linnaeusstraat 37
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Linnaeusstraat 37
|-valign="top"
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Provincie :
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Postcode:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Noord-Holland
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | 1093EC
|-valign="top"
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Jaar ingebruikname :
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Inventarisatienummer:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | 1997
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | 14321
|-valign="top"
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Huidige bestemming:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Jaar ingebruikname:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | kerk
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | 1997
|-valign="top"
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Naam kerk :
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Architect:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Muiderkerk
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Hoogevest, G.W. van (Amersfoort)
|-valign="top"
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Architect :
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Huidige bestemming:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Hoogevest, G.W. van (Amersfoort)
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | protestantse kerk
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Monument-status:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" |
|-valign="top"
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Inventarisatienummer:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Monument status:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | 14321
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | toren Gemeentelijk monument
|}
|}


==Geschiedenis 2==
==Geschiedenis==


Kerkzaal binnen nieuw complex. Met oude toren; zie boven. Toren wellicht Gemeentelijk monument. In de kerkzaal bevinden zich tevens vijf raampanelen uit de in 1992 gesloopte Elthetokerk aan het Javaplantsoen uit 1927.
De oude Muiderkerk werd gebouwd naar ontwerp van architect G.W. Vixseboxse. Zij bood plaats aan duizend mensen. Op tweede kerstdag 1892 werd de kerk ingewijd.  


Begin 2011 is de (zeer belangrijke) toren (eindelijk) in restauratie. In deze toren zullen bruikbare ruimten, voor vergaderingen enz., worden aangebracht, alsmede voor de toegang hierheen noodzakelijke voorzieningen. Deze restauratie zal ongeveer een jaar, tot voorjaar 2012, duren.  
Het gebouw brandde grotendeels af op 31 oktober 1989. De markante toren bleef echter gespaard.  


== Orgel==
De huidige Muiderkerk is tegen de oude toren aan gebouwd en is onderdeel van een bouwcomplex uit 1996 dat ontworpen werd door architect Van Hoogevest.


Het orgel in de kerkzaal is in 1969 door de firma J. de Koff & Zoon (Utrecht) gemaakt voor de Elimkapel te Amsterdam. In 1983 plaatst H.J. Strubbe (Vinkeveen) het over naar de Ned. Herv. kapel "Pro Rege" in Amsterdam-West en breidt het uit met een pedaalregister. De firma Flentrop Orgelbouw (Zaandam) plaatst het in 1997 over naar de nieuwe kerkzaal van de Muiderkerk en breidt de dispositie uit met een tongwerk.
==Interieur==
Het moderne interieur uit 1997 heeft een aantal glas in lood ramen, afkomstig uit de in 1992 afgebroken Elthetokerk, een Amsterdamse Schoolkerk van de hand van Cornelis Kruyswijk.  


; Dispositie:
Die kerk stond tot najaar 1992 op de hoek van de Kramatweg en de Insulindeweg. De ramen zijn verspreid geraakt over de Muiderkerk, het gebouw Eltheto in de Javastraat, evenals de kunsthandel. Ook zijn ramen verloren gegaan. Het glas in lood is van de hand van Kees Kuiler. Zijn naam werd na de opening van de Elthetokerk niet in alle kranten genoemd. NRC schreef slechts dat “de figuratie van het glas in lood (…) alleen ter accentuering van het religieus effect (diende)”. Algemeen Handelsblad noemde het glas in lood "een werk van den heer Kuiler" en beschreef dat in de hoofdramen voortdurend hetzelfde motief voorkomt — "van een in aanbidding knielende figuur, waarvoor een andere gestalte eerbiedig wijkt." De Telegraaf wist te melden dat er in de hoofdramen sprake was van "een in aanbidding knielende gestalte, waarbij 'n andere uit aardsche beleving met ontzag terugwijkt. Rechts daarvan bemerkt men — met blauwe en gele vertlkalen — een man, die zijn vrouw in zijn armen houdt, terwijl deze het hoofd buigt en een kind. dat bescherming bij zijn ouders zoekt. Het alles is sterk gestyleerd, zoo zeer zelfs, dat de vraag onwillekeurig opkomt: gaat dit niet te ver en is dit wel In overeenstemming met het overigens in zijn eenvoud zoo klare kerkgebouw?!"


* Manuaal 1: Roerfluit 8' - Prestant 4' - Octaaf 2' - Mixtuur 1⅓' 3 sterk.
In tegenstelling tot de ramen van Kuiler voor de Willem de Zwijgerkerk, die een duidelijk iconografisch programma hadden (Kerst, Pasen, Pinksteren) en zeer kleurrijk waren, leunen de ramen van de Elthetokerk met hun gele, rode en blauwe stroken afgewisseld met zwarte stroken en ronde vormen heel sterk op De Stijl. De voorstellingen zijn niet heel duidelijk. Het is op basis van de restanten van de ramen ook niet duidelijk of er sprake was van een omvattend iconografisch programma. In de ramen die tegenwoordig de achterwand van de herbouwde Muiderkerk vormen zijn een aantal dezelfde langwerpige ramen aangebracht. We zien hier de in de artikelen genoemde knielende figuur met daarnaast lange verticale figuren (drie koningen en vier herders?). In een andere scène is duidelijk een gekruisigde figuur te herkennen, hoewel deze niet in de artikelen wordt genoemd (de bewening op de berg Golgotha?).
* Manuaal 2: Holpijp 8' - Roerfluit 4' - Gemshoorn 2' - Fagot 8' (1997).
* Pedaal: Subbas 16' (1983).
* Koppelingen: manuaal 1 aan pedaal - manuaal 2 aan pedaal - manuaalkoppeling.
Mechanische sleepladen. Manuaalomvang: C-g3. Pedaalomvang: C-f1.


== Afbeeldingen ==
== Afbeeldingen==


<gallery>
<gallery>
Afbeelding:Amsterdam NH Muiderkerk na de brand Rol 112 (21).JPG|Na de brand.Foto. J.Sonneveld, Leidschendam.
Afbeelding:Amsterdam NH Muiderkek kap na brand Rol 292 (3).JPG|Nieuwbouw na de brand.Foto. J.Sonneveld, Leidschendam.
Afbeelding:Amsterdam NH Muiderkek kap na brand Rol 292 (3).JPG|Na de brand.Foto. J.Sonneveld, Leidschendam.
Afbeelding:Amsterdam NH Muiderkerk na herbouw 1996 0745.jpg|Na herbouw in 1996.Foto. J.Sonneveld, Leidschendam.
Afbeelding:Amsterdam NH Muiderkerk Toren na HERSTEL BRAND 2 Rol 292 (6).JPG|Toren en nieuwbouw na brand.Foto. J.Sonneveld, Leidschendam.
Bestand:96muider0003.JPG
</gallery>
</gallery>

Versie van 22 okt 2019 09:55


Bezig met het laden van de kaart...
Algemene gegevens
Naam kerk: Muiderkerk
Genootschap: PKN Protestantse gemeente Amsterdam
Provincie: Noord-Holland
Gemeente: Amsterdam
Plaats: Amsterdam
Adres: Linnaeusstraat 37
Postcode: 1093EC
Inventarisatienummer: 14321
Jaar ingebruikname: 1997
Architect: Hoogevest, G.W. van (Amersfoort)
Huidige bestemming: protestantse kerk
Monument status: toren Gemeentelijk monument

Geschiedenis

De oude Muiderkerk werd gebouwd naar ontwerp van architect G.W. Vixseboxse. Zij bood plaats aan duizend mensen. Op tweede kerstdag 1892 werd de kerk ingewijd.

Het gebouw brandde grotendeels af op 31 oktober 1989. De markante toren bleef echter gespaard.

De huidige Muiderkerk is tegen de oude toren aan gebouwd en is onderdeel van een bouwcomplex uit 1996 dat ontworpen werd door architect Van Hoogevest.

Interieur

Het moderne interieur uit 1997 heeft een aantal glas in lood ramen, afkomstig uit de in 1992 afgebroken Elthetokerk, een Amsterdamse Schoolkerk van de hand van Cornelis Kruyswijk.

Die kerk stond tot najaar 1992 op de hoek van de Kramatweg en de Insulindeweg. De ramen zijn verspreid geraakt over de Muiderkerk, het gebouw Eltheto in de Javastraat, evenals de kunsthandel. Ook zijn ramen verloren gegaan. Het glas in lood is van de hand van Kees Kuiler. Zijn naam werd na de opening van de Elthetokerk niet in alle kranten genoemd. NRC schreef slechts dat “de figuratie van het glas in lood (…) alleen ter accentuering van het religieus effect (diende)”. Algemeen Handelsblad noemde het glas in lood "een werk van den heer Kuiler" en beschreef dat in de hoofdramen voortdurend hetzelfde motief voorkomt — "van een in aanbidding knielende figuur, waarvoor een andere gestalte eerbiedig wijkt." De Telegraaf wist te melden dat er in de hoofdramen sprake was van "een in aanbidding knielende gestalte, waarbij 'n andere uit aardsche beleving met ontzag terugwijkt. Rechts daarvan bemerkt men — met blauwe en gele vertlkalen — een man, die zijn vrouw in zijn armen houdt, terwijl deze het hoofd buigt en een kind. dat bescherming bij zijn ouders zoekt. Het alles is sterk gestyleerd, zoo zeer zelfs, dat de vraag onwillekeurig opkomt: gaat dit niet te ver en is dit wel In overeenstemming met het overigens in zijn eenvoud zoo klare kerkgebouw?!"

In tegenstelling tot de ramen van Kuiler voor de Willem de Zwijgerkerk, die een duidelijk iconografisch programma hadden (Kerst, Pasen, Pinksteren) en zeer kleurrijk waren, leunen de ramen van de Elthetokerk met hun gele, rode en blauwe stroken afgewisseld met zwarte stroken en ronde vormen heel sterk op De Stijl. De voorstellingen zijn niet heel duidelijk. Het is op basis van de restanten van de ramen ook niet duidelijk of er sprake was van een omvattend iconografisch programma. In de ramen die tegenwoordig de achterwand van de herbouwde Muiderkerk vormen zijn een aantal dezelfde langwerpige ramen aangebracht. We zien hier de in de artikelen genoemde knielende figuur met daarnaast lange verticale figuren (drie koningen en vier herders?). In een andere scène is duidelijk een gekruisigde figuur te herkennen, hoewel deze niet in de artikelen wordt genoemd (de bewening op de berg Golgotha?).

Afbeeldingen