Handelingen

Amsterdam, Prinsengracht 754 - Willibrordus binnen de Veste (De Duif)

Uit Reliwiki


Bezig met het laden van de kaart...
Algemene gegevens
Naam object: De Duif
Genootschap: Rooms Katholieke Kerk
Provincie: Noord-Holland
Gemeente: Amsterdam
Plaats: Amsterdam
Adres: Prinsengracht 754
Postcode: 1017LD
Sonneveld-index: 01837 05007
Jaar ingebruikname: 1857
Architect: Theo Molkenboer (1796 - 1863)
Huidige bestemming: cultureel centrum
Monument status: Rijksmonument 4658



Geschiedenis

Grote, in Nederland unieke, neobarokke kerk zonder toren, maar met prachtige voorgevel en weidse, achthoekige viering. Vroeger stond op de plaats van De Duif de suikerfabriek Het Fortuyn. Toen deze afbrandde, werd hier in 1796 de Sint-Willibrorduskerk gebouwd ter vervanging van het eeuwenoude schuilkerkje "Het Vrededuifje" aan de Kerkstraat (op de plek waar later een postkantoor stond). De kerk nam de bijnaam van het oude kerkje mee. Deze werd in de loop der jaren De Duif. In 1857-1858 werd de oude kerk vervangen door deze kerk, naar plannen van architect Theo Molkenboer. Dit is derhalve de derde Duif-kerk in Amsterdam.

In 1969 werd deze kerk, temidden van een serie R.K. kerkgebouwen in de Amsterdamse binnenstad, genomineerd voor sluiting.

Als R.K. parochiekerk door het Bisdom Haarlem officieel buiten gebruik gesteld eind 1973, waarna min of meer onofficieel in gebruik gebleven door een groep parochianen, die het niet eens waren met de sluiting van de kerk. Later ging deze groep door als "Oecumenische Basisgemeente", een "progressieve club". Eén van de voorgangers was Jos Brink (1942-2007). Na jaren van verval en dreiging met sloop is dit kerkgebouw alsnog op de Rijksmonumentenlijst gekomen. In 1995 is De Duif voor een symbolisch bedrag door Stadsherstel Amsterdam gekocht van het Bisdom Haarlem. Gerestaureerd van 1998 tot 2002. Daarbij ook geschikt gemaakt voor gebruik als cultureel centrum c.q. concertzaal. Tijdens de intensieve restauratie zijn onder lagen muurverf delen van de originele wandschilderingen tevoorschijn gekomen.

Kansel uit 1861 door P.J. de Cuijper uit Antwerpen. Altaarciborium uit 1863 naar ontwerp van de architect H.J. van den Brink. Barok zij-altaar afkomstig uit Leur (N.-B.). Buitengewoon belangrijk Smits-orgel.

Monumentomschrijving Rijksdienst

R.K. Kerk van St. Willibrord binnen de Veste (""de Vredesduif""), gebouwd 1857 door Th. Molkenboer, een basilicale kruiskerk met in de rooilijn gelegen neoclassicistische zandstenen gevel met barokke inslag (Gesu-type; als zodanig uniek in Nederland). Orgel met Hoofdwerk, Bovenwerk, Positief en Pedaal, in 1862 door F.C. Smits uit Reek gemaakt.

Orgel

In 1862 bouwde Smits het orgel in Amsterdam. Het is één van de weinige Smits-orgel buiten Noord-Brabant. De orgelkas werd vervaardigd door Jacob Beuijssen uit Boxmeer. Het rugpositief kon begin 1863 in gebruik worden genomen, en in 1864 was het eerste gedeelte voltooid. In 1882 werd orgel het door de bouwer vergroot en voltooid. Adema plaatste in 1896 een Barker-machine op het Hoofdwerk. In 1941/1942 voerde Joseph Adema een restauratie uit, waarbij hij de dispositie ook wijzigde, hierbij geadviseerd door mr. Arie Bouman. Het werd jarenlang niet gebruikt, totdat in 1985 aan de bel werd getrokken. Het instrument was al in 1973 door de gemeente Amsterdam gekenmerkt als een uitzonderlijk instrument in de klasse A. Restauratie liet lang om zich wachten: pas in 1997 werd begonnen door Vermeulen uit Weert. Hans van der Harst stelde een plan op voor de restauratie. Na het opgaan van Vermeulen in het bedrijf van Flentrop zette deze firma de restauratie van het pijpwerk voort. De windladen, blaasbalgen en het rugpositief werden uitbesteed aan de firma Elbertse te Soest. Nadat Hans van der Harst zich als adviseur had teruggetrokken werd Ton van Eck aangesteld. In 2005 werd bekend dat de restauratie van het orgel voorlopig werd stopgezet. In de kerk was alleen de lege orgelkas aanwezig. Gelukkig kon in januari 2006 de opbouw weer worden voortgezet. Op 25 september 2006 is het orgel opnieuw in gebruik genomen. Het orgel werd daarbij bespeeld door Ton van Eck en Wim Diepenhorst.

Externe links

Afbeeldingen

Exterieur

Interieur

  • Op zoek naar meer afbeeldingen.