Brontekst bekijken van Amsterdam, Stadhouderskade 21 - Koepelkerk (1884 - 1971)

[[Categorie:Object]]
[[Categorie:MetKaart]]
[[Categorie:Gesloopt]]
[[Categorie:Amsterdam]]
[[Categorie:Gemeente Amsterdam]]
[[Categorie:Provincie Noord-Holland]]

{{#display_map: 52.36242,4.88017}}

{| 
! colspan="2" style="background-color:#517398; color:white;" | Algemene gegevens
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Naam kerk:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Koepelkerk
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Genootschap:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Nederlands Hervormde Kerk
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Provincie:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Noord-Holland
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Gemeente:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Amsterdam
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Plaats:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Amsterdam
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Adres:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Stadhouderskade 21
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Postcode:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | 1054ES
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Sonneveld-index:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | 04724
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Jaar ingebruikname:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | 1884
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Architect:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Beek, A.J. van
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Huidige bestemming:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | gesloopt
|}
==Geschiedenis==

Dit was een architectonisch en stedenbouwkundig buitengewoon belangrijk, markant, uniek kerkgebouw aan het Leidsebosje. De Koepelkerk werd in gebruik genomen als elfde Protestantse (= Nederlandse Hervormde) kerk van Amsterdam, sinds de Reformatie (zie hieronder). De oudste vier Amsterdamse kerkgebouwen waren tot de Reformatie voor de R.K. eredienst in gebruik.
*1. [[Amsterdam, Oudekerksplein 15 - Oude Kerk|Oude Kerk (Alteratie, 1578)]], 
*2. [[Amsterdam, Dam 12 - Nieuwe Kerk|Nieuwe Kerk (Alteratie, 1578)]], 
*3. [[Amsterdam, Zeedijk 2 - Oudezijds- of St. Olofskapel|St. Olofskapel (na 1578)]], 
*4. [[Amsterdam, Nieuwezijds Voorburgwal 143 - Nieuwezijds Kapel (1347 - 1898)|Nieuwezijds Kapel (na 1578)]], 
*5. [[Amsterdam, Zandstraat 17 - Zuiderkerk|Zuiderkerk (1611)]], 
*6. [[Amsterdam, Noordermarkt 48 - Noorderkerk|Noorderkerk (1623)]], 
*7. [[Amsterdam, Prinsengracht 281 - Westerkerk|Westerkerk (1631),]] 
*8. [[Amsterdam, Amstelveld 4 - Amstelkerk|Amstelkerk (1668)]], 
*9. [[Amsterdam, Wittenburgergracht 25 - Oosterkerk|Oosterkerk (1671)]], 
*10. [[Amsterdam, Bickersgracht - Eilandskerk (1736 - 1939)|Eilandskerk (1736)]], 
*11. [[Amsterdam, Stadhouderskade 21 - Koepelkerk (1884 - 1960)|Koepelkerk (1884)]].

De Koepelkerk was opgezet als een centraalbouw met een middenpartij in de vorm van een achthoek met ongelijke zijden, bekroond door een hoge koepel en een spits. De hoofdingang aan de Stadhouderskade werd gemarkeerd door een forse, spitsboogvormige loggia, bekroond door pinakels. Het exterieur was rijk gedecoreerd met natuursteen. De koepel was dubbelschalig: de buitenkoepel bestond uit een ijzeren geraamte, bedekt met leien, en de binnenkoepel was van hout, opgezet in de vorm van een stergewelf. Het interieur was grotendeels in schoonmetselwerk uitgevoerd. Door de vrije en zeer eigentijdse interpretatie van aan de gotiek ontleende vormen was dit een vooruitstrevend kerkontwerp, in de Nederlandse protestantse kerkbouw zeer zeldzaam, zo niet uniek. Het ontwerp oogstte ook kritiek: zo werd de koepel vanwege de bolle vorm met de spits daarbovenop vergeleken met een Pickelhaube, de helm uit het Pruisische leger.

De kerk is wegens teruglopend kerkbezoek gesloten na een laatste dienst op 14 februari 1971 en in het voorjaar van 1972 gesloopt. 

Na diverse sloopwerkzaamheden (o.a. het omvertrekken van de spits op de koepel) is de koepel zelf zaterdagochtend vroeg 22 april 1972 met springstof opgeblazen. Hiervan bestaan diverse filmopnamen. Een heel kort fragment hiervan komt voor aan het eind van de video van het prachtige lied "Bim Bam" (1982) door André van Duin.  

Ter plaatse staat nu het Marriott Hotel.

==Orgel==

Het orgel, in een bruine neogotische kas, is eind 1971 of begin 1972 overgeplaatst naar de R.K. O.L. Vrouw Koningin van de Vrede ("Vredeskerk") in Amsterdam Zuid, De Pijp. Verdere details nog na te gaan.

==In de media==
; Uit de NCRV-gids van 12 juni 1969.

"De Amsterdamse Koepelkerk, gelegen aan het Leidse Bosje, hoek Tesselschadestraat staat te koop. De ontvolking van de binnenstad is ook hier de oorzaak dat deze markante neogotische kerk niet meer als wijkkerk voor de Hervormde Gemeente te handhaven is.

Na een bouwperiode van vijf jaar werd de Koepelkerk op 1ste Pinksterdag 1 juni 1884 in gebruik genomen. Dit betekende de eerste uitbreiding van het aantal Amsterdamse Hervormde kerken, nadat in 1671 de Oosterkerk in gebruik genomen was."
==Externe links==
* {{Wikimedia|Koepelkerk_(Stadhouderskade,_Amsterdam)}}

==Afbeeldingen==
<gallery>
Bestand:Kerkamsterdam4015.jpg | Ansichtkaart - WG
Bestand:Exterieur - Amsterdam - 20013422 - RCE.jpg|Bron:Wikimedia/RCE (1971)
Bestand:Exterieur - Amsterdam - 20013424 - RCE.jpg|Bron:Wikimedia/RCE (1971)
</gallery>

* Op zoek naar afbeeldingen interieur.