Brontekst bekijken van Apeldoorn, Koninklijk Park 1 - Hofkapel

[[Categorie:Object]]
[[Categorie:MetKaart]]
[[Categorie:Hofkapel]]
[[Categorie:Gemeente Apeldoorn]]
[[Categorie:Apeldoorn]]
[[Categorie:Provincie Gelderland]]

{{#display_map:7315JA Koninklijk Park 1 Apeldoorn, Nederland|type=hybrid}}

{{infobox kerk 
| provincie                  = Gelderland
| gemeente                   = Apeldoorn
| plaats                     = Apeldoorn
| adres                      = Koninklijk Park 1
| postcode                   = 7315JA
| bouwjaar                   = 1692
| oorspronkelijke_bestemming = hofkapel in paleis
| huidige_bestemming         = hofkapel in paleis
| architect                  = Jacob Roman
| monumentstatus             = Rijksmonument {{Rijksmonument|8165}}
| idnr                       = 10860
}}

==Geschiedenis==
[[Bestand:Apeldoorn, Koninklijk Park 21 - ab(s)26012014jk.jpg|thumb|right|250px|Paleis met kapel op de verdieping van het tweede blok rechts; jk 26-02-2014]]
Het paleis werd in 1685 begonnen als jachtslot voor Stadhouder-Koning Willem III onder leiding van de architect Jacob Roman. Het interieur kwam voor een groot deel tot stand naar ontwerp van Daniël Marot. In het begin van de 19de eeuw bepleisterd en verbouwd. Grote restauratie van 1977 tot 1984 en inrichting tot museum voor de Oranjedynastie. De kapel bevindt zich in de rechtervleugel. Zij is een eenbeukige ruimte gedekt door een gekoofd stucplafond met decoratie in de stijl van Marot. De inrichting stamt grotendeels uit de bouwtijd. Oorspronkelijk bevond zich hier ook een Anglicaans altaar, waarvan de achterwand nog aanwezig is. Orgelkas uit 1810, instrument van Johannes Bruydegom uit 1751.

Na haar overlijden in 1962 werd koningin Wilhelmina hier opgebaard en recent nog zijn er kleinkinderen van prinses Beatrix en prinses Margriet gedoopt. Tegenover de preekstoel staat het Koningsgestoelte met bovenin het monogram van Willem en Mary. De bijbel in de vitrine werd in 1862 geschonken en geldt sindsdien als familiebijbel van het Huis Oranje-Nassau.

==Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed==
Koninklijk Paleis Het Loo.

Het in 1685-'86 door Jacob Roman voor Stadhouder Willem III gebouwde en in de daaropvolgende decennia afgewerkte buitenverblijf is een sinds het begin der 19e eeuw geheel witgepleisterd gebouwencomplex, gerestaureerd en met een verdieping verhoogd door C.H. Peters in 1911-1914 voor wat het Middendeel betreft. Het aan de voor- en achterzijde door middenrisalieten met frontons verlevendigde en door een schilddak bekroond corps de logis bezit aan de voorkant twee hoekpaviljoens, die door lagere hoekpaviljoens met gebogen frontons verbonden zijn met langgerekte, recht naar voren lopende zijvleugels, die het voorplein flankeren en eindigen in hoekpaviljoens met tentdaken. Rechts van het hoofdgebouw aan de parkzijde een vleugel met schilddak en gebogen fronton.

Inwendig in het corps de logis zijn van de oude, naar ontwerpen van Daniel Marot uitgevoerde inrichting bewaard: het trappenhuis met gebeeldhouwde trapleuning (1693) en kopieën door A.A.Fabri naar de oorspronkelijke wandschilderingen: de Audientiezaal op de eerste verdieping met geschilderd behang door Gerard de Lairesse en Joh.Glauber en de kleine eetzaal met plafond, stucdecoratie en marmeren schoorsteenmantel naar ontwerp van Marot. Voorts verscheidene deuromlijstingen uit de bouwtijd. In het Pruisisch Kwartier een geschilderd plafond. In het oostelijk paviljoen de kapel met inrichting uit de bouwtijd. Talrijke oude meubels, schilderijen en wandtapijten, zie Voorlopige Lijst. Van de naar ontwerp van Marot aangelegde tuinen, na 1813 in romantische landschapsstijl gewijzigd, zijn bewaard gebleven. Voor het paleis twee gebeeldhouwde sfinxen met putti en in het park beelden van stroomgoden. Voor het hek voorts twee zandstenen siervazen, eind 17e eeuw. Achter het paleis twee marmeren siervazen uit dezelfde tijd, naar ontwerp van Marot, uitgevoerd door J. Ebbelaer. In de kapel een eenklaviers huisorgel, in 1750 gemaakt door J. Bruydegom. Omstreeks 1800 voorzien van een nieuwe kas. Gerestaureerd door de fa. Leeflang te Apeldoorn in 1981.

Op het hoofdgebouw, in houten klokkenstoel, klok van G. Schimmel gemaakt in 1686. Tevens een mechanisch torenuurwerk uit het eerste kwart van de 20e eeuw van anonieme maker. Aan de zijgevel van het oostelijk paviljoen in smeedijzeren sierstoeltje een klok van een anonieme gieter uit 1732. In de Koninklijke Stallen een klok van J. Taylor gemaakt in 1909.

== In de media ==
* Uit ''Het Nieuws van den Dag'', 28 Juli 1902.
Naar wij vernemen, zal Z.K.H. de Prins der Nederlanden aan H.M. de Koningin als een uiting van zijn vreugde over Hr.Ms. herstel een geschenk aanbieden, en wel een fraai kerkorgel, bestemd voor de Koninklijke Hofkapel, op Het Loo, ter vervanging van het orgel, dat thans in gebruik is. Het nieuwe orgel is bijna voltooid.

* Uit ''Het Nieuws van den Dag'', 29 Juli 1902.
In verband met het aan de „N.R.Ct." ontleende bericht, verneemt het „Vad." uit Apeldoorn, dat er van een nieuw orgel in de kapel op Het Loo geen sprake is. Het oude orgel, dat in geen jaren gebruikt werd, wordt hersteld en verbeterd. Eene Rotterdamsche firma heeft het werk onder handen en hoopt het in een paar weken gereed te hebben.

* Uit ''Het Nieuws van den Dag'', 6 September 1902.
In de Hofkapel op Het Loo is Zondag j.l. het vernieuwde orgel in de gerestaureerde omlijsting voor het eerst in gebruik genomen. Van dit orgel heeft H.M. de Koningin een gebeeldhouwd miniatuur ten geschenke ontvangen.

== Afbeeldingen ==
====Exterieur====
<Gallery>
Bestand:Apeldoorn, Koninklijk Park 21 - aa(ps)26012014jk.jpg|jk 26-02-2014
</Gallery>

====Interieur====
<Gallery>
Bestand:Apeldoorn, Koninklijk Park 21 - ia(ps)26012014jk.jpg|jk 26-02-2014
Bestand:Apeldoorn, Koninklijk Park 21 - ib(s)26012014jk.jpg|jk 26-02-2014
Bestand:Apeldoorn, Koninklijk Park 21 - ic(s)26012014jk.jpg|jk 26-02-2014
Bestand:Apeldoorn, Koninklijk Park 21 - Hofkapel -2015-001.JPG |2015
Bestand:Apeldoorn, Koninklijk Park 21 - Hofkapel -2015-002.JPG |2015
Bestand:Apeldoorn, Koninklijk Park 21 - Hofkapel -2015-003.JPG |2015
Bestand:Apeldoorn, Koninklijk Park 21 - Hofkapel -2015-004.JPG |2015
</Gallery>

====Orgel====
<Gallery>
Afbeelding:Apeldoorn kapel Het Loo Bruydegom 1751.jpg
Bestand:Apeldoorn, Koninklijk Park 21 - oa(s)26012014jk.jpg|jk 26-02-2014
Afbeelding:Apeldoorn Paleiskapel orgel.jpg
</Gallery>