Biggekerke, Kerkplein 1 - Dorpskerk

Bezig met het laden van de kaart...

Algemene gegevens
Naam kerk:	Dorpskerk
Genootschap:	PKN Protestantse gemeente Biggekerke-Meliskerke
Provincie:	Zeeland
Gemeente:	Veere
Plaats:	Biggekerke
Adres:	Kerkplein 1
Postcode:	4373AA
Inventarisatienummer:	06395
Jaar ingebruikname:	15e eeuw
Architect:
Huidige bestemming:	kerk
Monument status:	Rijksmonument 36852 (kerk); 36853 (toren)

Geschiedenis

Historische dorpskerk met toren. In 1957 aanbouw consistorie.

Geschiedenis. Bron: pknbm.nl (website PKN Biggekerke-Meliskerke)

De Dorpskerk

Van de kerk van Biggekerke is bekend dat deze gesticht is voor 1247 als dochterkerk van de Westmonsterkerk in Middelburg. Tot 1453 waren er zelfs twee pastoorsplaatsen aan verbonden. Ten tijde van de Hervorming heeft het ook hier flink huis gehouden. De toenmalige pastoor Bernard Donder was overtuigd Calvinist en zweert in 1566 de Roomse kerk af Hij preekt sindsdien ook in Biggekerke de Hervorming, iets wat hij met gevangenschap moest bekopen. Na nog enkele malen vrijgekomen en weer gevangen genomen te zijn, vlucht hij naar Engeland of Duitsland. Hierna breekt een periode aan waarin men slechts in het geheim en in kleine getale kan samen komen, bij iemand aan huis. Maar dan, wanneer Middelburg zich loyaal verklaart aan Oranje, kan de Hervorming zich ontwikkelen. Er was toen nog het probleem, dat er te weinig voorgangers waren maar in 1583 werd door de classis Walcheren de eerste predikant aan Biggekerke toegewezen, ds. J. van Aecken.

In het begin van de 17e eeuw werd tweemaal dienst gehouden, behalve tijdens een aantal maanden van de winter (de dagen waren dan te kort om na de dienst het vee nog te kunnen verzorgen) en tijdens de oogst (dan werkte men ook op zondag). Door de Afscheiding is de kerk een deel van haar leden verloren, in 1835 waren er 197 lidmaten. In 1871 werd de middagdienst afgeschaft omdat het kerkbezoek sterk was afgenomen. Het gaat zelfs zo slecht, dat men besluit de ambachtsheer om een bijdarge te vragen voor het predikantstractement. Men praat ook over een combinatie met Meliskerke maar dat wordt door de mannelijke lidmaten weggestemd (vrouwen hadden toen nog geen zeggenschap). In 1922 komt deze optie weer ter tafel, ditmaal omdat Meliskerke in de problemen zit. Ook nu zijn de bezwaren legio en één daarvan is, dat de inmiddels weer ingevoerde middagdienst zou komen te vervallen. Dit zou de mensen maar verleiden om naar Valkenisse te trekken, wat in die tijd al een centrum van ontspanning was. De tweede wereldoorlog brengt meer saamhorigheid maar ook problemen. De kerk is een tijdje gevorderd geweest door de bezetter, heeft vluchtelingen gehuisvest en er is zelfs school in gehouden.

Sinds 1958 worden ook vrouwen toegelaten in het ambt en komt er een nauwere samenwerking met Meliskerke tot stand. Sinds 1965 wordt dit een zogenaamde combinatiegemeente en in 1970 wordt er toenadering gezocht tot de gereformeerde kerk, die ook in Meliskerke is gevestigd. De jaren daarna staan in het teken van steeds verdere samenwerking, kerstnachtdiensten voor iedereen op het eigen dorp en later enkele malen per jaar gezamenlijk een zondagsdienst. Dit alles heeft geresulteerd in de Samen op Weg federatie Biggekerke/Meliskerke in 1998 en uiteindelijk in de PKN-gemeente Biggekerke/Meliskerke.

Monumentomschrijving Rijksdienst

Kerk

36852

De hervormde kerk bestaat uit een bakstenen schip en een driezijdig koor, dat uit ca 1400 dateert. Inwendig: een houten tongewelf met trekbalken. Bij de restauratie in 1957 werd er een nieuwe consistoriekamer gebouwd. Eikenhouten preekstoel. (xviib).

Toren

36853

De Toren van de hervormde kerk, aan de zuidzijde gedeeltelijk ingebouwd, heeft twee geledingen gescheiden door een bakstenen lijstje, steunberen die tot aan de klokkenverdieping opgaan, en een roosvenster boven de ingang. Benedenruimte toren overwelfd. Aanbouw van traphal dateert uit 1957. Mechanisch torenuurwerk, B. Eijsbouts, 1910, is buiten gebruik gesteld.

Orgel

De kerk heeft 1 pijporgel op de galerij boven de toreningang

Historische gegevens

Het vorige orgel was van 1896.

Orgelkas en binnenwerk zijn gebouwd door Fama & Raadgever en opgeleverd in 1971.

Technische gegevens

Het orgel heeft klavieren: één manuaal; aangehangen pedaal (geen eigen registers)

De dispositie is als volgt: Manuaal: Holpijp 8’ basc./disc., Prestant 4’, Roerfluit 4’ basc./disc., Octaaf 2’, Mixtuur IV sterk basc./disc., Sesquialter II sterk basc./disc.

Plaats klaviatuur / speeltafel: voorzijde kas Manuaalomvang: C-f’’’; Pedaalomvang: d/c’ Deling Bas/Discant: b/c’ Windladensysteem: sleeplade; Toetstractuur: mechanisch; Registertractuur: mechanisch; Stemtoonhoogte: a1 = 440 Hz Stemmingssysteem (Temperatuur): Evenredig zwevend

[INVCOZZL]

In de media

Uit Het Vaderland, 21 Maart 1929.

Het uit 1583 dateerende kerkgebouw der Ned. Herv. gemeente te Biggekerke, waaraan in 1619 een stuk is bijgebouwd, is thans gerestaureerd. De muren zijn afgekapt en van de vrijkomende Zeeuwsche moppen is langs ramen en gewelf van den preekstoel een breede rand overgelaten, het overige deel is opnieuw bestreken en beschilderd. Een dikke laag vernis is van den eikenhouten preekstoel verwijderd en deze is opnieuw gebeitst. Op de voorzijde van het orgel zijn fraaie ornamenten aangebracht terwijl in een omlijsting aan weerszijden in vergulde Gothische letters de teksten Hebr. 2 : 3a en Jac. 1 : 21b zijn aangebracht De grootendeels ouderwetsche knopstoelen zijn geschilderd en genummerd, een nieuwe betonnen vloer is gelegd en ten slotte is een fraaie koperen lichtkroon opgehangen, evenals de vloer een geschenk van gemeenteleden, van wie ook velen aanzienlijke bedragen voor. de restauratie hebben geschonken.