Handelingen

Broek in Waterland, Kerkplein 13 - Nicolaaskerk

Uit Reliwiki

Versie door Pa3ems (overleg | bijdragen) op 24 okt 2019 om 16:58


Bezig met het laden van de kaart...
Algemene gegevens
Naam kerk: Nicolaaskerk
Genootschap: PKN Protestantse gemeente Broek In Waterland
Provincie: Noord-Holland
Gemeente: Waterland
Plaats: Broek in Waterland
Adres: Kerkplein 13
Postcode: 1151AH
Inventarisatienummer: 05179
Jaar ingebruikname: 1639
Architect:
Huidige bestemming: protestantse kerk
Monument status: Rijksmonument 11042


Geschiedenis

Historische dorpskerk met toren. Oorspronkelijk gewijd aan St. Nicolaas. Ook Broeker Kerk.

Tweebeukige hallenkerk in oorsprong uit de 15de eeuw, maar in de huidige vorm hoofdzakelijk het resultaat van een herbouw uit de 17de eeuw. Toren met houten bovenbouw uit 1648. Inwendig houten tongewelven. Zuilen met lijstkapitelen en ronde scheibogen. Kansel uit palissanderhout van 1685, doophek uit het tweede kwart van de 17de eeuw. Koperen doopboog uit 1685. Gebrandschilderd glas met voorstellingen betreffende de geschiedenis van de kerk uit het tweede kwart van de 17de eeuw.

Omschrijving

Hervormde Kerk. Tweebeukig laatgotisch gebouw met westtoren en vijfzijdig gesloten koor, XV, maar ingrijpend hersteld na brand tussen 1585 en 1639. De westtoren kreeg zijn huidige uiterlijk door verbouwingen in 1727 en 1780. Portalen XVIII. Zerkenvloer. Preekstoel, 1685, doophek en banken XVII. Twee lezenaars en een doopboog van koper, XVII. Epitaaf voor D.W. Ditmarsch, gest. 1830, en zijn vrouw. Gebrandschilderd glas, XVIIb-1729. Orgel met Hoofdwerk en Bovenwerk, in 1832 gemaakt door W. Beekes. Het later toegevoegde vrije Pedaal blijft buiten de bescherming. Klokkenstoel met klok van H. Meurs, 1624, diam. 136 cm. Mechanisch torenuurwerk van Addicks, circa 1910, aangedreven door een niet beschermd synchroonmotortje.

Orgel

Hoofdorgel

Het hoofdorgel met twee manualen en vrij pedaal is gebouwd door Wander Beekes in 1832.

Koororgel

Het koororgel is gebouwd door firma Flentrop in 1975.

In de media

Uit Het Nieuws van den Dag, 13 Juli 1901.

Naar aanleiding van hetgeen hier — bij gelegenheid van het bezoek van de Koningin-Moeder — gezegd is over het koorhek in de Herv. Kerk te Broek in Waterland deelt „Aeronius" ons de volgende wetenswaardige bijzonderheden mede:

Een koorhek dient, naar ik meen — en de naam duidt het reeds aan — om het koor, de ruimte, waarin in de R.-K. Kerk het altaar staat, af te scheiden. Waar zulk een hek aanwezig is, is het dikwijls van massief koper, maar ook wel eenvoudiger gemaakt, al naar gelang de Protestanten, aan wie zoo'n R.-K. Kerk in den tijd der Hervorming is overgegaan, er geld voor over hadden.

Zulk een koorhek bestaat in de kerk te Broek in Waterland niet. Ik meen te kunnen opmerken, dat die kerk als R.-K. Kerk is verbrand, en als Hervormde Kerk uit haar asch is verrezen. De kerk werd na den brand in 1573 op de oude fondamenten opgebouwd; dus de ronding, door het koor gevormd, bleef bestaan, maar de kerk werd geheel voor den Hervormden Eeredienst ingericht. Het interieur, de zitbanken, de bekleeding tegen den voet der pilaren en het doophek, is geheel uit eikenhout samengesteld, en onder de versierselen vindt men op de uiteinden van elke bank en op verschillende punten van het doophek liggende leeuwtjes, natuurlijk allen eenigszins verschillend van vorm, omdat die uit de hand gesneden (gestoken) zijn. Al dat houtwerk was in den loop der tijden met een dikke verflaag bedekt, maar sedert een paar jaar heeft men die verflaag verwijderd en vertoont zich thans het houtwerk in zgn oorspronkelijken vorm. De kerk bevat een kostbaren preekstoel, vooral wat zgn soliditeit aangaat, 't Is een geschenk van twee personen in 1693, zooals dit op een zilveren plaatje is aangeduid, en is van kostbaar hout, waaronder van ebbenhout, gemaakt. Het zoogenaamde koor is thans recht op en neer door eene schutting afgescheiden, waartegen zitbanken, die op zeer nieuwen oorsprong wijzen, en daarboven bet orgel. Deze banken en het orgel zijn niet in overeenstemming met het overige gedeelte der kerk, maar geven den indruk als een nieuwe linnenkast naast een ouderwetsch kabinet. In genoemde schutting is eene deur, en daardoor komt men in de ronding van het koor, hetwelk met grafzerken is geplaveid. Toevallig was ik in de kerk, een paar uur voordat H.M. de Koningin-Moeder met gevolg gewacht werd. Ik vond daar een der kerkmeesters, gereed om dat hooge bezoek te ontvangen. Vereerd misschien, dat hij in mij zoo'n belangstellend kijker vond, leidde hij mij rond, en stelde mij in staat, mij een geregeld denkbeeld van de kerk te vormen.

De kerk ziet er keurig uit, en het ware te wenschen dat menig kerkbestuur er een voorbeeld naar nam, om het Huis des Gebeds, het huis des Heeren, naar behooren in te richten.

Externe links

Afbeeldingen

Exterieur

Interieur