Brouwershaven, Kerkplein 3 - Grote- of Sint Nicolaaskerk

Bezig met het laden van de kaart...

Algemene gegevens
Naam kerk:	Grote- of St. Nicolaaskerk (\|De Nicolaas)
Genootschap:	PKN Protestantse gemeente Brouwershaven
Provincie:	Zeeland
Gemeente:	Schouwen-Duiveland
Plaats:	Brouwershaven
Adres:	Kerkplein 3
Postcode:	4318EB
Sonneveld-index:	06411
Jaar ingebruikname:	15e eeuw
Architect:
Huidige bestemming:	kerk
Monument status:	Rijksmonument 11122

Inhoud

1 Geschiedenis
2 Monumentomschrijving Rijksdienst
3 Orgel
4 In de media
5 Externe links
6 Afbeeldingen
- 6.1 Exterieur
- 6.2 Interieur

Geschiedenis

Grote historische stadskerk met dakruiter. Diverse uitbreidingen. Ook cultureel centrum. Er hangen ook nog diverse wandborden, waaronder het grote Tien Gebodenbord en een groot predikantenbord.

opname 09-06-2010 © Leon Bok

Nog altijd ten gevolge van de Watersnoodramp van 1953 blijft het problematisch de vloer van deze kerk egaal en vlak te houden. Zaterdag 12 mei 2007 is de kerk weer in gebruik genomen. Opnieuw is de vloer geëgaliseerd. Rollators en naaldhakken blijven niet meer klem zitten. De kerk wordt behalve voor kerkdiensten ook gebruikt voor muziekuitvoeringen en voor exposities.

Monumentomschrijving Rijksdienst

Hervormde kerk. Driebeukig bakstenen gebouw daterend uit XVI met een oudere kap, XIVa, die herplaatst is. Dwarspanden en koor met kooromgang XV. Op het kruis van de kerk een moderne dakruiter met achtkante spits. Uitgebouwde sacristie met bovenkamer XV b aan de zuidzijde. Inwendig: beschilderd houten schot, omstreeks 1745, aan- gebracht om de preekkerk van het koor af te scheiden, thans niet meer op de oorspronkelijke plaats. Voetstuk hardstenen doopvont XV a. Preekstoel 1779. Voorlezersbank en doophek 1779. Banken 1779. Twee kronen, elk met drie schildjes, XVIIc. Orgelkas in 1557 gemaakt door H. Niehoff. In de orgelkas bevindt zich een nieuw instrument van de firma Van Vulpen, dat buiten de bescherming valt. Diverse grafzerken. Banken rond de kolommen, met voorbank XVIIa. Wandbord met opschrift betreffende de schenking van preekstoel etc. 1779. In de koorsluiting twee houten beelden als draagfiguren onder de kap. Klokkenstoel met klok van Nicolaas Greve, 1734, diam. 110 cm. In dakruiter klok van anonieme gieter, 1510, diam. 55 cm.

Orgel

In 1557 werd in de Grote Kerk te Brouwershaven een nieuw orgel gebouwd, hoogstwaarschijnlijk door Hendrick Niehoff. De kas is gemaakt door Adriaan Schalken. Het was geplaatst aan de westzijde van de kerk. Het werd verschillende malen gerepareerd en licht gewijzigd. In 1746 voerde Jakobus Robberts uit Sluis ingrijpende herstelwerkzaamheden uit. Hierbij verving hij waarschijnlijk de windladen door nieuwe sleepladen en verwijderde hij de deuren. Boven het orgel plaatste men in 1744 een kap, om het instrument te beschermen tegen de gevolgen van lekkage. Mede als gevolg van gebrekkig onderhoud raakte het orgel in de negentiende eeuw in verval. Na ernstige schade door een storm in 1891 besloot men het te vervangen door een nieuw instrument. Het Rijksmuseum in Amsterdam kocht het op, waarna in 1893 het binnenwerk is gesloopt en de kas verplaatst naar Amsterdam. In 1900 keerde de kas echter weer terug voor de bouw van een ander binnenwerk. Er was sinds 1893 geen orgel meer in de kerk geweest. In de kas bouwde de firma Maarschalkerweerd & Zoon een pneumatisch binnenwerk met twee manualen en pedaal met in totaal 10 stemmen. Mede dankzij een donatie van het Rampenfonds kon op zaterdag 13 april 1968 een nieuw mechanisch binnenwerk in gebruik worden genomen, gemaakt door de firma Van Vulpen. Voorlopig was alleen het hoofdwerk voltooid met een aangehangen pedaal. Het orgel werd bij de ingebruikname bespeeld door P.H.J. Everwijn, oud-organist van de kerk. In 1978 kreeg Van Vulpen de opdracht ook het rugwerk te bouwen. In 1980 kon het orgel in gebruik worden genomen.

(Bron:Orgeldatabase)

In de media

Uit Het Vaderland, 2 Mei 1940.

De uitgebouwde sacristie met bovenkamer, aan de Zuidzijde van de Ned. Herv. Kerk te Brouwershaven, dateert uit de eerste helft van de 15e eeuw. Zo is opgetrokken van baksteen met bergsteenen banden en kruiskozijnen en heeft drie traveeën, beneden met netgewelf op draagsteentjes. De toegang wordt gevormd door een zandsteenen poort met korfboog. In de sacristie is een groote schouw met gesneden eikenhouten kap. Toegang tot de kerk verleent een z.g. pijpdeur uit bet begin van de 16e eeuw. De kerk, waartoe deze sacristie behoort, dateert uit de 13e eeuw en is een der belangrijkste voorbeelden van den Noord-Franschen kerkbouw in Zeeland. Het is een grootsch gotisch bouwwerk, dat nog de sporen van den beeldenstorm vertoont. Aan de kerk wordt het jaartal 1293 toegeschreven, na die van Aardenburg is ze de oudste in deze provincie. Tot de restauratie van de consistoriekamer moest worden overgegaan, omdat eenige jaren geleden de buitenmuren begonnen te wijken, waardoor de gewelven scheurden. Deze gewelven heeft men kunnen behouden door het aanbrengen van een stalen raam daarboven, aangevuld met beton. Door deze restauratie bleek op de bovenkamer een geschikte ruimte te ontstaan, die voor verschil Kerkelijke doeleinden bruikbaar kon worden gemaakt. Door giften van velerlei zijden is het kerkbestuur in staat gesteld, de ruimte voor jeugdclubs e.d. bewoonbaar te maken. Vorig najaar is, onder leiding van Van der Kloot Meyburg, met het werk begonnen. Het is thans gereed. Een fraai kunsthistorisch bouwwerk is voor het nageslacht bewaard.

Uit Reformatorisch Dagblad, 3 april 2007.

De vloer van de Sint-Nicolaaskerk in Brouwershaven wordt momenteel gerestaureerd met een bijzondere voegmortel. Tijdens de watersnoodramp in 1953 stond de kerkvloer onder water. Als gevolg daarvan zit er zout in de vloeren en de muren. Dit zout en de vochtige omgeving in het kerkgebouw laten onder meer tegels barsten. De speciale mortel laat het zout door en dit moet tegelbreuk voorkomen.