Brontekst bekijken van Dordrecht, Vriesestraat 22 - Trinitatiskapel

[[Categorie:Object]]
[[Categorie:MetKaart]]
[[Categorie:Rijksmonument]]
[[Categorie:PKNEL]]
[[Categorie:Dordrecht]]
[[Categorie:Gemeente Dordrecht]]
[[Categorie:Provincie Zuid-Holland]]


{{#display_map:51.81407,4.66739}}

{| 
! colspan="2" style="background-color:#517398; color:white;" | Algemene gegevens
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Naam kerk:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Trinitatiskapel
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Genootschap:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | PKN Evangelisch Lutherse kerk
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Provincie:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Zuid-Holland
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Gemeente:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Dordrecht
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Plaats:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Dordrecht
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Adres:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Vriesestraat 22
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Postcode:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | 3311NR
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Sonneveld-index:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" |  01782
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Jaar ingebruikname:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | 1690
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Architect:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | 
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | Huidige bestemming:
| style="text-align:top; background-color:Lightgrey; width:200px;" | kerk
|-valign="top"
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Monument status:
| style="text-align:top; background-color:#DCEAEA; width:200px;" | Rijksmonument {{Rijksmonument|13949}}
|}

==Geschiedenis==
Historische kapel, diverse keren verbouwd. 

Oorspronkelijk was dit een kapel van het Blindeliedengasthuis, dat in 1629 afgebroken werd. De in 1618 in Dordrecht gestichte Lutherse Gemeente kreeg in 1689 het kerkgebouw van de gemeente aangeboden. De eenvoudige, laatgotische kapel was in de tussenliggende jaren gebruikt als stadskisthuis en voor het opslaan van turf. In de zeventiende eeuw werden voor- en zijgevel van dit rijksmonument van een pleisterlaag voorzien, welke gedeeltelijk is verwijderd bij de restauratie van 1963. Het Wolfferts-orgel uit 1779, met delen uit 1733, heeft twee klavieren. De preekstoel is in Lodewijk XVI-stijl.

Gasthuis gesloopt in 1629. Kerk bleef staan.

* 2021 - Evangelisch-Lutherse gemeente Dordrecht beraadt zich op toekomst na 331 jaar diensten in Trinitatiskapel. De Evangelisch-Lutherse Gemeente Dordrecht die al vanaf 1690 te vinden is in de Trinitatiskapel zit in zwaar weer.
* 2022 - De kapel - nu Trinitatiskapel genoemd - wordt tegenwoordig gedeeld met de Waalse gemeente en de Evangelische Broedergemeente, en daarnaast gebruikt voor lezingen en concerten.
==Orgel==
In 1733 bouwde Vitus Wichleben een orgel in de Lutherse Kerk, een werk dat met veel problemen gepaard ging, zodat het uiteindelijk door ene N. Smit is voltooid. Dit instrument werd afgebroken in 1778 en vervangen door een éénklaviers orgel van Wolfferts. Hij maakte hierbij gebruik van enkele stemmen uit het oude orgel. Het front is ontworpen door Jan van Galen. Op 24 januari 1779 nam men het in gebruik. Twee jaar later maakte Wolfferts een tweede manuaal als bovenwerk. Het pedaal bleef aangehangen.
Reparaties werden uitgevoerd door P.J. Geerkens in 1823 en door A. van den Haspel in de jaren 1872-1874. Van den Haspel (van de firma Schölgens & Van den Haspel) wijzigde de dispositie, verplaatste de klaviatuur, vergrootte omvang van de klavieren (van c''' naar f'''). De Hoofdwerklade is uit 1874. De firma Standaart pneumatiseerde de transmissie in 1907 en in 1927 werkte de firma Van den Bijlaardt aan het orgel.
In 1953 is het orgel gerestaureerd door Van Vulpen, waarbij enige wijzigingen werden uitgevoerd. Op de vrije plaats van het Bovenwerk plaatsten zij een Dulciaan 8'. Op 9 november 1954 werd het weer in gebruik genomen met een concert door Feike Asma. Na de kerkrestauratie van 1963 tot 1965 plaatste Flentrop het instrument weer in 1965 in de kerk. Hierbij werd de intonatie herzien. Op 11 juli 1965 is het weer in gebruik genomen. Vanaf 1987 werd gewerkt aan de voorbereiding van een technische restauratie door Flentrop. Adviseur was Klaas Bolt. Deze werkzaamheden waren in 1992 afgerond.
In 2018-2019 is het orgel gerestaureerd door Henk van Eeken. Onder advies van Wim Diepenhorst zijn de werkzaamheden uitgevoerd, waarbij met name wijzigingen aan het pijpwerk uit de twintigste eeuw zijn hersteld naar de situatie van 1874 en de intonatie deels is herzien. De windlade van het pedaal ook werd gerestaureerd. Op 26 mei 2019 nam men het instrument weer in gebruik.
* (Bron:[http://www.orgbase.nl/scripts/ogb.exe?database=ob2&%250=1000823&LGE=EN&LIJST=lang Orgeldatabase])

==Monumentomschrijving Rijksdienst==
EVANGELISCH LUTHERSE KERK. Oorspronkelijk kerk van het Blindeliedengasthuis op de hoek van de Blindeliedengasthuisstraat. Eenvoudige, laat gotische ZAALKERK met driezijdige sluiting, lengte vijf traveeën, overdekt door een tongewelf met trekbalken, waarvan alleen die in het koor nog sleutelstukken hebben. Het gasthuis werd gesloopt in 1629; de kerk werd tot bedehuis voor de Lutherse Gemeente ingericht in 1689. Alleen het koor heeft steunberen. Gepleisterde gevels. Voorgevel (1679) met Vingboonshalsgevel, gepleisterd en gemoderniseerd in XIX. Klokkenstoel met klok van onbekende gieter, diam. 30 cm.

Inwendig: in de absis orgelkas en kansel, rijk gesneden in Lodewijk XVI stijl (1779). Tweeklaviers orgel, in 1779 gemaakt door A. Wolfferts. Koperen lezenaar en kandelaars. Twee eenvoudige koperen kroontjes. Op het koornok een gotisch smeedijzeren kruis. Orgel van A. Wolfferts 1779.

Fraai gebouw van algemeen belang wegens oudheidkundige en kunsthistorische waarde.

== Links ==
* {{Wikipedia2|Trinitatiskapel_(Dordrecht)}}
* [https://www.stichtingbehoudtrinitatiskapel.nl/ Website kerkgebouw]
* {{Wikimedia|Evangelische_Lutherse_Kerk,_Dordrecht}}
* {{Kerkfotografie|Trinitatiskapel-dordrecht/}}
* {{Wikidata|Q17341230}}

== Afbeeldingen ==
====Exterieur====
<gallery>
Bestand:Dordrecht Evang Luth hfd 017.jpg
Bestand:Dordrecht Evangelisch Luthers Trinitatiskapel.JPG|(2016)
Bestand:Dordrecht Evangelisch Luthers Trinitatiskapel (2).JPG|(2016)
Bestand:Dordrecht Evangelisch Luthers Trinitatiskapel-Naam en info.JPG|(2016)
Bestand:Dordrecht Evangelisch Luthers Trinitatiskapel-Naam en info (2).JPG|(2016)
Bestand:Dordrecht, Vriesestraat 22 - Trinitatiskapel-AntonvD-2016-001.jpg|Foto:Anton van Daal (2016)
Bestand:Dordrecht, Vriesestraat 22 - Trinitatiskapel-AntonvD-2016-002.jpg|Foto:Anton van Daal (2016)
Bestand:Dordrecht, Vriesestraat 22 - Trinitatiskapel-AntonvD-2016-003.jpg|Foto:Anton van Daal (2016)
Bestand:Dordrecht, Vriesestraat 22 - Trinitatiskapel-AntonvD-2016-004.jpg|Foto:Anton van Daal (2016)
Bestand:Dordrecht, Vriesestraat 22 - Trinitatiskapel-AntonvD-2016-005.jpg|Foto:Anton van Daal (2016)
Bestand:Dordrecht, Vriesestraat 22 - Trinitatiskapel-AntonvD-2016-006.jpg|Foto:Anton van Daal (2016)
Bestand:Dordrecht, Vriesestraat 22 - Trinitatiskapel-AntonvD-2016-007.jpg|Foto:Anton van Daal (2016)
</gallery>

====Interieur====
<gallery>
Bestand:Orgel Trinitatiskapel.jpg
Bestand:Dordrecht Evang Luth hfd 001.jpg
Bestand:Dordrecht Evang Luth hfd 003.jpg
Bestand:Dordrecht Evang Luth hfd 005.jpg
Bestand:Dordrecht Evang Luth hfd 007.jpg
Bestand:Dordrecht Evang Luth hfd 009.jpg
Bestand:Dordrecht Evang Luth hfd 010.jpg
Bestand:Dordrecht Evang Luth hfd 011.jpg
Bestand:Dordrecht Evang Luth hfd 015.jpg
Bestand:Dordrecht Evang Luth Pos 001.jpg
Bestand:Dordrecht Evang Luth Pos 002.jpg
Bestand:Dordrecht Evang Luth Pos 003.jpg
Bestand:Dordrecht Evangelisch Luthers Trinitatiskapel-Kansel.JPG|(2016) Kansel.
Bestand:Dordrecht Evangelisch Luthers Trinitatiskapel-Avondmaalstafel.JPG|(2016) Avondmaalstafel.
Bestand:Dordrecht Evangelisch Luthers Trinitatiskapel-Paaskaars met kandelaar.JPG|(2016) Paaskaars met kandelaar.
Bestand:Dordrecht Evangelisch Luthers Trinitatiskapel-Lezenaar.JPG|(2016) Lezenaar.
Bestand:Dordrecht Evangelisch Luthers Trinitatiskapel-Doopvont.JPG|(2016) Doopvont met doopbekken 1710.
Bestand:Dordrecht Evangelisch Luthers Trinitatiskapel-Liturgiebord.JPG|(2016) Liturgiebord.
Bestand:Dordrecht Evangelisch Luthers Trinitatiskapel-Orgel.JPG|(2016) Wolfferts-orgel 24-01-1779.
Bestand:Dordrecht Evangelisch Luthers Trinitatiskapel-Kleine orgel.JPG|(2016) Klein Positief-orgel.
Bestand:Dordrecht Evangelisch Luthers Trinitatiskapel-Concistorie.JPG|(2016) Concistorie.
Bestand:Dordrecht Evangelisch Luthers Trinitatiskapel-Int.JPG|(2016)
Bestand:Dordrecht Evangelisch Luthers Trinitatiskapel-Int (2).JPG|(2016)
Bestand:Dordrecht Evangelisch Luthers Trinitatiskapel-Int (3).JPG|(2016)
Bestand:Dordrecht Evangelisch Luthers Trinitatiskapel-Raam.JPG|R(2016) Gedenkraam 1940-1945.
Bestand:Dordrecht E.L.Trinitatiskapel- Luther 1517-1917 ,29-01-2020.JPG|Luther 1517-1917 ,29-01-2020.
Bestand:Dordrecht E.L.Trinitatiskapel-Wiegleb-orgel 1733-1779, 01-05-1722.jpg|Wiegleb-orgel 1733-1779, 01-05-1722.
Bestand:Dordrecht E.L.Trinitatiskapel-Vleugel.jpg|Kopie van stichtingbehoudtrinitatiskapel.
Bestand:Dordrecht E.L.Trinitatiskapel-Plattegrond 01-05-1850.JPG|Kopie regionaalarchiefdordrecht. Plattegrond 01-05-1850.
Bestand:Dordrecht E.L.Trinitatiskapel-Plattegrond 1930.jpg|Kopie regionaalarchiefdordrecht. Plattegrond 1930.
</gallery>